Στο πλαίσιο της Θεματικής Ενότητα “Λόγος και άνθρωπος” της Ακαδημίας Διά Βίου Μάθησης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018 στο κτίριο Διοίκησης της Περιφέρειας ΑΜΘ η ομιλία της Κοσμήτορος της Σχολής Κλασικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών και Καθηγήτριας Γλωσσολογίας, κας. Γαβριηλίδου Ζωής, με θέμα “Ο γλωσσικός δανεισμός: το ταξίδι των λέξεων από γλώσσα σε γλώσσα”.
Η Ακαδημία – Δομή Διά Βίου Μάθησης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι μια πρωτοποριακή δράση της Περιφέρειας η οποία λαμβάνει χώρα στις Περιφερειακές Ενότητες της ΑΜΘ και κατά την οποία καθηγητές και ειδικοί επιστήμονες του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ ΑΜΘ παραδίδουν με τρόπο απλό και κατανοητό, σε εθελοντική βάση, διαλέξεις σε πολίτες σε επιμέρους γνωστικά αντικείμενα και θεματικά πεδία.
Η κα. Γαβριηλίδου στην αρχή της διάλεξης της έκανε μία γενικότερη παρουσίαση των οικογενειών γλωσσών που υπάρχουν και αναφέρθηκε στις μεταξύ τους συγγενικές σχέσεις, αλλά και στις επιδράσεις μεταξύ των γλωσσών. Προχωρώντας από τις γλώσσες στις λέξεις, έκανε κατανοητό στο ακροατήριο, η προσέλευση του οποίου ήταν αθρόα, τα πρόσημα, θετικά ή αρνητικά, που οι ομιλητές βάζουμε στις λέξεις ανάλογα με τη στάση μας απέναντι στην κάθε γλώσσα και χώρα. Οι γαλλικές λέξεις, για παράδειγμα, αντιμετωπίζονται θετικότερα από εμάς έναντι των τουρκικών, λόγου χάρη, καθώς θεωρούμε τα γαλλικά σε μεγάλο βαθμό γλώσσα περιωπής.
Στη συνέχεια, έγινε αναφορά στις 23 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη συχνότητα χρήση τους, με την αγγλική να βρίσκεται στην κορυφή και να την ακολουθούν η γερμανική, η γαλλική, η ιταλική, η ισπανική, η πολωνική και, τέλος, η ρωσική. Οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται συχνότερα από τους ομιλητές είναι και αυτές που δανείζουν σε άλλες γλώσσες. Αν μία γλώσσα δεν έχει πολλούς φυσικούς ομιλητές, αργά ή γρήγορα θα εκλείψει.
Ζωή Γαβριηλίδου: “Ο δανεισμός δεν είναι κάτι από το οποίο κινδυνεύει η γλώσσα”.
Επίσης, λόγος έγινε και για τη συμβολή της ελληνικής στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες, τι πήρε δηλαδή η γλώσσα και τι έδωσε. Η κάθε γλώσσα έχει μηχανισμούς και επιλέγει εκείνη ποιες λέξεις θα δανειστεί και ποιες θα κρατήσει. Η γλώσσα μας τα τελευταία χρόνια έχει εμπλουτιστεί με δάνειες λέξεις από το οικονομικό λεξιλόγιο, λόγω της οικονομικής κρίσης.
Όταν μια χώρα εξάγει πνεύμα και πολιτισμό, εξάγει και γλώσσα. Όπως, επίσης, όταν εισάγονται χρήματα ή προϊόντα, αναγκαστικά θα εισαχθούν και λέξεις που τα συνοδεύουν. Ο γλωσσικός δανεισμός δεν είναι κάτι από το οποίο πάσχει μια γλώσσα, αλλά είναι το κλειδί για να εξελιχθεί, όπως ο κάθε ζωντανός οργανισμός, και να είναι λειτουργική στην εκάστοτε εποχή και στον εκάστοτε χώρο.
