Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πούμε είναι ότι η χειραγώγηση δεν είναι έργο μόνο των ατόμων που πάσχουν από διαταραχή προσωπικότητας: ναρκισσιστές, κοινωνιοπαθείς, ψυχοπαθείς, οριακοί κ.λπ. ούτε των συναισθηματικών αρπακτικών ή “χειραγωγών”, αναφέρει ο Γάλλος κλινικός ψυχολόγος Jean-François Lopez.
Ο καθένας από εμάς, στην καθημερινή μας ζωή, έχει χειραγωγήσει ή θα χειραγωγήσει άλλους, προκειμένου να τροποποιήσει τη συμπεριφορά τους. Ομοίως, χειραγωγούμαστε και επηρεαζόμαστε καθημερινά, χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε. Οι τεχνικές χειραγώγησης χρησιμοποιούνται τόσο τυχαία και αυτόματα που δεν έχουμε καν επίγνωση ότι τις κάνουμε, γιατί χειραγωγούμε χωρίς να το συνειδητοποιούμε.
Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να πούμε είναι ότι η χειραγώγηση δεν είναι αρνητική από μόνη της. Όλα εξαρτώνται από την πρόθεση πίσω από αυτήν και τον στόχο που επιδιώκεται, και εξαρτάται επίσης από το πόσο συχνά χρησιμοποιείται.
Όσον αφορά τις τεχνικές, θα αναφέρω τέσσερις από αυτές: κολακεία, υπονοούμενα, ψέματα, ενοχή.
- Κολακεία
Η κολακεία συνίσταται στην παροχή υπερβολικών, ανειλικρινών φιλοφρονήσεων προκειμένου να αποκτήσει κάποιος κάτι από ένα άτομο. Πρόκειται για μια τεχνική που είναι γνωστή εδώ και πολύ καιρό, αρκεί να ξαναδιαβάσετε τους μύθους του Αισώπου ή του La Fontaine ή τα Απομνημονεύματα του La Rochefoucauld για να πειστείτε γι’ αυτό.
- Ψέματα
Ψέμα είναι να μην λες την αλήθεια, είτε παραλείποντας πληροφορίες είτε δίνοντας ψευδείς πληροφορίες. Το ψέμα χρησιμοποιείται από άτομα που δεν παραδέχονται την ευθύνη για τις πράξεις ή τις σκέψεις τους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διατηρηθεί μια θετική εικόνα, για να επιτευχθούν ορισμένες επιθυμητές συμπεριφορές ή για να αποφευχθούν οι δυσάρεστες συνέπειες της αλήθειας.
Παράδειγμα:
Σας ρωτούν “πώς είσαι;”, απαντάτε “πολύ καλά” στο συνομιλητή σας, παρόλο που νιώθετε κατάθλιψη, επειδή θέλετε να συντομεύσετε τη συζήτηση, θέλετε να δείξετε ότι είστε ένα “θετικό” άτομο κ.λπ.
- Τα υπονοούμενα
Το υπονοούμενο είναι ένας έμμεσος τρόπος να λέτε πράγματα. Είναι ένας μη διεκδικητικός τρόπος επικοινωνίας, που δείχνει την αδυναμία να εκφράσετε με σαφήνεια μια ανάγκη.
Το υπονοούμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιπλήξει και να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα, ενοχές κ.λπ. αλλά με έμμεσο τρόπο, αφήνοντας περιθώριο στον χειριστή να ξεφύγει: “δεν εννοούσα αυτό”, “δεν είπα αυτό”, “παρερμηνεύεις” κ.λπ.
- Ενοχή
Η ενοχή είναι ένα “κοινωνικό” συναίσθημα που μας αναγκάζει να διορθώσουμε τη συμπεριφορά μας όταν έχουμε ξεπεράσει τα όρια και έχουμε πληγώσει κάποιον, για παράδειγμα.
Το Guilt-tripping είναι η πράξη της πυροδότησης ενοχής σε ένα άτομο, ώστε να το καταστήσει υπεύθυνο για τα (αρνητικά) συναισθήματα του χειριστή και τελικά να αλλάξει τη συμπεριφορά του. Όταν χρησιμοποιούνται συστηματικά με στόχο τον έλεγχο, την κυριαρχία ή την εκμετάλλευση των άλλων, οι τεχνικές χειραγώγησης αποτελούν μέσα άσκησης ψυχολογικής βίας. Αποτελούν την επικοινωνιακή βάση για τοξικές, καταχρηστικές και κακοποιητικές σχέσεις.
Επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: www.quora.com
