Η παθολογική κατάσταση όπου η ουρήθρα δεν εκβάλλει στη φυσιολογική της θέση, στην κορυφή της βαλάνου του πέους, αλλά σε κάποια κατώτερη ονομάζεται Υποσπαδίας και οι άρρωστοι, Υποσπαδικοί.
Ο Υποσπαδίας εμφανίζεται με συχνότητα 1 στις 350 γεννήσεις με συνεχή όμως τάση αυξήσεως. Σε ορισμένες περιοχές η αναλογία των υποσπαδικών, ως προς τα φυσιολογικά παιδιά φτάνει μέχρι και του ενός (1) σε κάθε 150 γεννήσεις.
Τι προκαλεί τον υποσπαδία δεν είναι απολύτως γνωστό. Ενοχοποιούνται διάφοροι παράγοντες όπως η κληρονομικότητα, παράγοντες του περιβάλλοντος, ορμόνες και φάρμακα. Οτιδήποτε δηλαδή μπορεί να βλάψει τη φυσιολογική διαδικασία της ανατομικής ολοκλήρωσης του ανδρικού γεννητικού μορίου κατά την ενδομήτριο ζωή.
Οι μορφές
Οι μορφές του υποσπαδία είναι ποικίλες. Το φάσμα εκτείνεται από τις «ελαφρές» μορφές του λεγομένου απώτερου (distal) υποσπαδία μέχρι τις σοβαρότερες του κεντρικότερου (proximal). Ως κοινό τους χαρακτηριστικό έχουν την ουρήθρα να εκβάλλει σε θέση κατώτερη της φυσιολογικής, το δέρμα του πέους που καλύπτει τη βάλανο να παραμένει ανοικτό από κάτω, ενώ να πλεονάζει από πάνω και στις περισσότερες περιπτώσεις να υπάρχει κάμψη του πέους προς τα κάτω κατά τη στύση, την επονομαζόμενη χορδή.
Το παιδί
Η γέννηση ενός υποσπαδικού παιδιού προκαλεί σημαντική ανησυχία στην οικογένεια. Είναι απολύτως απαραίτητο οι γονείς να αποφύγουν εντελώς να εμπλακούν στον κύκλο της ενοχής, της αυτομομφής και της ετεροκατάκρισης. Η προσπάθεια τους θα πρέπει να κατευθυνθεί στην επίλυση του προβλήματος που είναι μόνο χειρουργική.
Υπάρχει ομοφωνία, διεθνώς, ότι οι καλύτερες περίοδοι για την χειρουργική επανόρθωση του υποσπαδία είναι δύο. Η πρώτη απο ηλικίας 9 μηνών μέχρι και τον 18 μήνα της ηλικίας και η δεύτερη μετά το 3° έτος.
Η περίοδος από 18 μηνών έως 3 ετών είναι περίοδος που η εμπειρία έχει αποδείξει ότι είναι η λιγότερο κατάλληλη, εξαιτίας του ψυχοκινητικού σταδίου εξελίξεως του παιδιού που το καθιστά υπερβολικά ανήσυχο, υπερκινητικό, με διάθεση να εξερευνά τα πάντα γύρω του, γεγονός που καθιστά τον ασθενή απόλυτα μη συνεργάσιμο αυξάνοντας έτσι δραματικά το ποσοστό εμφάν¬σης επιπλοκών.
Οι ειδικότητες
Οι Ιατρικές ειδικότητες που ασχολούνται με τη χειρουργική του υποσπαδία είναι παραδοσιακά τρεις: Οι πλαστικοί χειρουργοί, οι ουρολόγοι – παιδοουρολόγοι – και οι παιδοχειρουργοί. Το γεγονός όμως ότι η επανόρθωση της παθήσεως εντάσσεται στο γνωστικό αντικείμενο κάθε μιας από τις ειδικότητες αυτές δεν σημαίνει ότι όλοι οι ιατροί που φέρουν τον γενικό τίτλο της ει¬δικότητος τους έχουν την ειδική γνώση που απαιτείται για τη συγκεκριμένη επέμβαση.
Έτσι, η υποειδικότητα της υποσπαδιολογίας έχει ζωτικής σημασίας ύπαρξη. Ο χειρουργός θα πρέπει να επικεντρωθεί στο αντικείμενο αυτό αποκλειστικά, ασκούμενος καθημερινά, με την επανάληψη που φέρνει τελικά τη βελτίωση τόσο της προσωπικής δεξιότητος, όσο και τη βελτίωση των ίδιων των τεχνικών.
Οι τεχνικές
Ιστορικά έχουν περιγραφεί περί τις 250 τεχνικές για την αντιμετώπιση του υποσπαδία, αναλόγως της βαρύτητας του. Ο λόγος αυτής της πληθώρας των προτάσεων είναι κυρίως γιατί καμία μέχρι πρόσφατα δεν εκπλήρωνε τα απολύτως επιθυμητά λειτουργικά και κοσμητικά αποτελέσματα.
Τα έτη 1994 και 1995 περιγράφτηκαν δύο τεχνικές επανόρθωσης. Η τεχνική Snodgrass (ενός σταδίου) και η τεχνική Bracka (δύο σταδίων). Τόσο ο Warren Snodgrass (Αμερικανός παιδοχειρουργός) όσο και ο Aivar Bracka (Βρετανός πλαστικός χειρουργός) συστήνουν πλέον τη χρήση μόνο αυτών των 2 τεχνικών στην υποσπαδική επανόρθωση αναλόγως της ενδείξεως.
Πριν από μερικά χρόνια ο Aivar Bracka εξέλιξε την τεχνική Snodgrass με την εισαγωγή δερματικού – κατάλληλης ποιότητας – ή βλενογονικού μοσχεύματος (graft) με αποτέλεσμα τη δημιουργία τρίτης τεχνικής που έκτοτε ονομάστηκε τεχνική Snodgraft.
Δεν κρίνεται απαραίτητη η τεχνική ανάλυση των μεθόδων στο παρόν κείμενο, αλλά έχει σημασία να ειπωθεί πως για την άρτια επανόρθωση, εκτός από αυτή κάθε αυτή την τεχνική είναι απαραίτητη η γνώση του ατραυματικού χειρισμού των ιστών και των νόμων της ανεπίπλεκτης επούλωσης, που αποτελούν ειδικό γνωστικό αντικείμενο της πλαστικής χειρουργικής.
Η επέμβαση
Η επέμβαση αποκατάστασης του υποσπαδία γίνεται σε ειδικά οργανωμένα παιδοχειρουργικά κέντρα, υπό γενική αναισθησία και ειδικά εκπαιδευμένους παιδο-αναισθησιολόγους. Ο χρόνος νοσηλείας του παιδιού στο νοσοκομείο ποικίλει, μεταξύ μίας και δύο ημερών, αναλόγως της βαρύτητας του υποσπαδία και της επιλεγόμενης τεχνικής επανόρθωσης που τελικά θα καθορίσει και τις ημέρες παραμονής του ουρηθρικού καθετήρα καθώς τις μετεγχειρητικές οδηγίες. Η επέμβαση συναποφασίζεται με τους γονείς του παιδιού μετά από λεπτομερή πληροφόρηση τους για τα προσδοκώμενα από την επέμβαση οφέλη, την προεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα και ιδίως για τις πιθανές επιπλοκές της επεμβάσεως που βιβλιογραφικά ανέρχονται σε ποσοστό 10 έως 12% και πε-ριλαμβάνουν 2 κύριες επιπλοκές, την ουρηθρική στένωση και τη δημιουργία (ουρηθρο-δερματικού) συριγγίου. Το ποσοστό αυτό των επιπλοκών εξαρτάται πολύ από την προσωπική δεξιότητα του χειρουργού και τη χρησιμοποιούμενη από αυτόν τεχνική. Αυτός είναι ακόμη ένας λόγος που επιβάλλει την αποκλειστική ενασχόληση του χειρουργού υποσπαδιολόγου με το συγκεκριμένο αντικείμενο καθώς η διαρκής επανάληψη μιας καλής τεχνικής αυξάνει γρήγορα την προσωπική δεξιότητα και εγγυάται έτσι την άρτια επανόρθωση. Ο χειρουργημένος ασθενής πρέπει -παρά την επιτυχημένη επέμβαση – να παρακολουθείται από τον χειρουργό του απο την έναρξη της εφηβείας του κατά τακτά χρονικά διαστήματα, συνήθως ανά διετία, μέχρι και τα 18 του χρόνια, για να έχει έτσι ολοκληρωθεί η φάση της ταχείας αναπτύξεως των γεννητικών του οργάνων.
Το κόστος
Το κόστος της επεμβάσεως στον ιδιωτικό τομέα της χώρας μας ποικίλει, εξαρτώμενο κυρίως από τη βαρύτητα της διαμαρτίας που καθορίζει την τεχνική και τις ημέρες της ενδονοσοκομειακής νοσηλείας. Συνεπώς μόνο η απευθείας συνεννόηση με τον χειρουργό, αφού έχει προηγηθεί ενδελεχής Ιατρική εξέταση, μπορεί να καθορίσει και το τελικό ύψος της δαπάνης.
Η εξέλιξη των τεχνικών στη χειρουργική του υποσπαδία εγγυάται σήμερα την απόλυτη επανόρθωση, λειτουργική και αισθητική, του ανδρικού γεννητικού μορίου με το χαμηλότερο ποσοστό επιπλοκών από ποτέ. Η συνεργασία μεταξύ των Ιατρών των σχετιζομένων ειδικοτήτων αποτελεί τη βάση της ασφαλούς καθοδήγησης των ασθενών με σκοπό την οριστική λύση του προβλήματος τους με το χαμηλότερο δυνατό υλικό και ψυχικό κόστος για τους ιδίους και τις οικογένειες τους.
Από τον Ε. Σ. Ζ. Προκοπάκη, MD,BSc, CCSTplast, FEBOPRAS
Πλαστικό, Επανορθωτικό Γεννητο-Ουρηθρικό χειρουργό του άρρενος
Διευθυντής μονάδος Πλαστικής Γεννητο-Ουρηθρικής χειρουργικής του άρρενος Ομίλου ΙΑΣΩ
e-mail: eszp@doctors.org.uk
web site: www.eszp.co.uk
