Καθώς το φθινόπωρο ακμάζει, με τον ψυχρότερο καιρό, τα πεσμένα φύλλα ή την επιστροφή στο σχολείο, οι αράχνες –σωστά ακούσατε – με τα οκτώ ανατριχιαστικά πόδια τους ξεκινούν την εισβολή τους στα σπίτια. Είναι η εποχή της αράχνης.

Οι αράχνες έχουν μια παρεξηγημένη και ατυχή παρουσία στα Μέσα Ενημέρωσης. Κανένας αριθμός μελετών που υπογραμμίζουν την οικολογική τους αξία δεν μπορούν να ξεπεράσουν τον αρνητικό απόηχο και την φοβία που προκαλούν.

Παρόλο που το ποσοστό των ειδών αράχνης που είναι ικανό να προκαλεί επιβλαβές δάγκωμα στον άνθρωπο είναι πολύ μικρό και δεν έχουν γίνει γνωστοί θάνατοι τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο συντηρείται ο πανικός φόβος. Τείνουμε να υπερβάλλουμε όταν θεωρούμε ότι κινδυνεύουμε από δαγκώματα αραχνών, ακόμη και σε χώρες χωρίς γηγενείς επικίνδυνες αράχνες, όπως η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχει πάντα το αποκρυφικό αραχνοειδές που κρύβεται κάτω από το κάθισμα της τουαλέτας, ή σε μια σχολική τάξη που πανικοβάλλει….

Με την άφιξη του φθινοπώρου εισβάλλουν οι ‘ερωτικές’ αράχνες στα σπίτια «στο μέγεθος του χεριού σας» για να βρουν κάποιο ζεστό και στεγνό μέρος για να ζευγαρώσουν και να πεθάνουν. Συμβαίνει κάθε χρόνο, αλλά η επιμονή των μέσων μαζικής ενημέρωσης να μετατρέψουν αυτήν την μικρή εποχή αναπαραγωγής του αραχνοειδούς σε ετήσιο θέαμα και πανικό, όπως δείχνει μια νέα μελέτη από την Ιταλία, μπορεί να προκαλεί αραχνοφοβία.

Δεκάδες χρήστες κοινωνικών μέσων ενημέρωσης ανάρτησαν φωτογραφίες των γιγαντιαίων αραχνοειδών επισκεπτών τους. Σύμφωνα με το The Wildlife Trusts, η γιγαντιαία αράχνη – που ταυτίζεται με το σκοτεινό τριχωτό σώμα και τα μακριά πόδια της – έχει συνήθως μήκος ποδιών έως 7,5 εκατοστά και μπορεί να τρέχει έως και μισό μέτρο ανά δευτερόλεπτο.

Συχνά μπορεί να βρεθεί ότι ζει πίσω από το τζάκι, κάτω από τον καναπέ ή στο μπάνιο. Αυτές οι αβλαβείς αράχνες μπορούν να φαίνονται αρκετά τερατώδεις σε μέγεθος, αλλά αποδεικνύεται ότι τα περισσότερα από τα αραχνοειδή που εισβάλλουν στα σπίτια μας είναι αρσενικά που αναζητούν αγάπη.

Ο καθηγητής Adam Hart, εντομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Gloucestershire, δήλωσε ότι μια μελέτη του 2018 έδειξε ότι το 82% των αραχνών που εντοπίστηκαν σε εσωτερικούς χώρους ήταν αρσενικές. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Περιπλανιούνται, ψάχνουν για γυναίκες… και είναι αποφασισμένοι να τις βρουν… τα σπίτια είναι απλά ένας άλλος βιότοπος για να περιπλανηθούν… τα θηλυκά είναι αρκετά αποδημητικά και μένουν σε μέρη όπως υπόστεγα και κάτω από τα περβάζια… Υπάρχουν μερικά αρσενικά σε αυτά τα είδη που είναι αρκετά τρομακτικά, αλλά στην πραγματικότητα είναι αρκετά ακίνδυνα”.

Εάν επιτύχουν στην προσπάθειά τους να βρουν αγάπη, το ζευγάρι θα μείνει μαζί για λίγες εβδομάδες, ζευγαρώνοντας “πολλές φορές” έως ότου το αρσενικό πεθάνει, το οποίο και τρώγεται από τη σύντροφό του.

Η σεζόν των αραχνών δεν θα διαρκέσει πολύ, και η αραχνοφοβία θα τελειώσει με το τέλος της σεζόν αναπαραγωγής τους στις αρχές Οκτωβρίου.

Καθώς περισσότεροι άνθρωποι περνούν τα βράδια τους σε εσωτερικούς χώρους, ο καθηγητής Hart ανέφερε ότι στις 7.30 μ.μ. ήταν η ώρα αιχμής της εισβολής των αραχνών, ώστε να κρυφτούν γύρω από το σπίτι. Οι αράχνες προτιμούν το σκοτάδι και συχνά αποτρέπονται από έντονα αρώματα, αλλά σχεδόν πάντα υπάρχει ένας τρόπος να μπουν στο σπίτι, πέρα από τα ανοιχτά παράθυρα, όπως από πετσέτες και ρούχα που μένουν έξω.

Μεσογειακή αράχνη ‘ερημίτης’

Ένας ιστός ψεμάτων

Οι ερευνητές αναζήτησαν στα ψηφιακά αρχεία των ιταλικών εφημερίδων, τη χρήση των λέξεων «δαγκώματος», «αράχνης» και «τσίμπημα» σε δημοσιεύματα της τελευταίας δεκαετίας περίπου σε τέσσερα είδη αραχνών που θεωρούνται επικίνδυνα: η κίτρινη αράχνη, η μαύρη χήρα της Μεσογείου, η μεσογειακή αράχνη ‘ερημίτη’ και η αράχνη λύκων.

Εντόπισαν 314 αναφορές μέσων μαζικής ενημέρωσης για αράχνες στην Ιταλία μεταξύ 2010 και 2020 – η πλειοψηφία των οποίων είναι μαύρες χήρες της Μεσογείου ή ερημίτες. Η προσέγγιση κάθε άρθρου μετρήθηκε από τον αριθμό των κοινοποιήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μαζί με τυχόν λάθη όπως εσφαλμένη αναγνώριση ειδών ή εσφαλμένη ιατρική συμβουλή. Η ομάδα μέτρησε τη χρήση ορισμένων λέξεων, όπως «διάβολος», «τρόμος» ή «πανικός», για να αξιολογήσει πώς κάθε ιστορία εντυπωσίασε. Διαπίστωσαν ότι οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης για επιθέσεις αραχνών έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ειδικά στη Μεσόγειο. Η άνοδος συνέπεσε με μια μόνο αναφορά του λοξοσελισμού, τα βαθιά έλκη και τη νέκρωση του δέρματος που προέκυψε από ένα δάγκωμα αράχνης – στην Ευρώπη, και μάλιστα ένα ιταλικό μυθιστόρημα μυστηρίου που αναφέρεται σε μια δολοφονία, το όπλο είναι το δηλητήριο της μεσογειακής αράχνης ‘ερημίτη’.

Το είδος της αράχνης στην περίπτωση του λεξοσελισμού δεν ταυτοποιήθηκε ποτέ οριστικά, αλλά η εφημερίδα αναφερόταν έντονα στην μεσογειακή αράχνη ερημίτη. Τόσο το μυστηριώδες δάγκωμα όσο και το μυθιστόρημα δολοφονίας εμφανίζονται συχνά στον αυξανόμενο αριθμό αναφορών των εφημερίδων για αυτές τις αράχνες. Ο Τύπος είχε βρει μια συναρπαστική αφήγηση για ύφανση ανάμεσα σε ένα σπάνιο ιατρικό συμβάν και ένα καλά χρονομετρημένο έργο μυθοπλασίας. Ξαφνικά, οι αράχνες δεν ήταν τόσο μοναχικές.

Ιστορίες για εντυπωσιακές συναντήσεις με αράχνες προκάλεσαν έκπληξη, όπως όλες οι ιστορίες που περικλείουν απόλαυση, φόβο ή άγχος. Ωστόσο, η συναισθηματική μετάδοση, όπως το έθεσε η ομάδα, βοηθά στην αύξηση του αντιληπτού κινδύνου από επίθεση αράχνης, δημιουργώντας παράλογη εχθρότητα έναντι των αραχνοειδών και για το δηλητήριο τους.

Οι ερευνητές κατηγορούν μάλιστα ορισμένους δημοσιογράφους ότι εντυπωσιάζουν με τις ιστορίες τους σε βάρος της άψογης άγριας ζωής.

Οι αράχνες είναι εύκολοι στόχοι για κινδυνολογία, αλλά υπάρχουν τρόποι βελτίωσης της φήμης τους. Σε τελική ανάλυση, μερικές αξιαγάπητες αράχνες λατρεύονται στη λαϊκή κουλτούρα και προσφάτως αρκετά ντοκιμαντέρ φυσικής ιστορίας προσπαθούν να αποκαταστήσουν τη ‘δημόσια εικόνα’ των αραχνών.

Κείμενο, απόδοση-μετάφραση: Βίκυ Μπαφατάκη

Πληροφορίες από https://theconversation.com by Prof. Mike Jeffries & https://www.theboltonnews.co.uk/ by Kit Vickery