Στην Ελληνική Λαογραφία με τον όρο «αμίλητο νερό» ονομάζεται το νερό εκείνο που μεταφέρεται από νεαρές ανύπαντρες κοπέλες για την εκτέλεση του λεγόμενου μαντικού εθίμου του «Κλήδονα». Συγκεκριμένα το αμίλητο νερό μεταφέρεται με στάμνες από πηγή ή πηγάδι ή ποταμό, το βράδυ της παραμονής του εορτασμού της γέννησης του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστή στις 24 Ιουνίου, και αμέσως μετά τη δύση του Ηλίου.
Χαρακτηρίζεται ως αμίλητο διότι θα πρέπει κατά τη μεταφορά του οι κοπέλες να κρατήσουν απόλυτη σιγή έναντι πειραγμάτων, προκλήσεων ή ακόμη και εκφοβισμών από τα αγόρια που εμποδίζουν το δρόμο τους, ειδικά γι΄ αυτό το σκοπό. Από αυτό προέρχεται και η έκφραση «τ΄ ακούω στον Κλείδωνα», που σημαίνει δεν δίνω σημασία, ούτε απαντώ για κάτι.
Ο Κλήδονας είναι λαϊκό έθιμο που επιβιώνει από την αρχαιότητα και τελείται στις 23 Ιουνίου, παραμονή της εορτής της γεννήσης του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και κοντά στο θερινό ηλιοστάσιο, σύμφωνα με το οποίο εμφανιζεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Ο κλήδονας εντάσσεται στη νεοελληνική λαϊκή λατρεία και ιδιαίτερα στα περιοδικά λατρευτικά έθιμα, όσα συνοδεύουν το εορτολόγιο και τις εποχές του έτους.
Τέλος, ανήκει στην έντεχνη ή τεχνική και την έμμεσα νεοελληνική μαντεία. Ο Δημήτριος Λουκάτος τη χαρακτηρίζει ως μία από τις πιο τελετουργικές εορτές του εορτολογίου μας. Όμως στους νέωτερους χρόνους και στη σύγχρονη εποχή με τον ορθολογισμό να κερδίζει έδαφος, τις προκαταλήψεις να υποχωρούν, αλλά και την αλλαγή των ρόλων των δύο φύλων, οι συμβολισμοί και το μαγικοθρησκευτικό περιεχόμενο του δρώμενου να περιοριστεί και να κυριαρχήσει το καθαρά θεατρικό και το φολκλορικό στοιχείο.
Η λέξη συναντάται στον Ηρόδοτο, στον Αισχύλο στο έργο του «Προμηθέας Δεσμώτης» και στον Παυσανία. Στην Παλαιά Διαθήκη η λέξη εντοπίζεται σε χωρίο του Δευτερονομίου (Δτ. 18:10-14), όπου έχουμε ρητή απαγόρευση τέλεσης του εθίμου. Με τη σημασία του «γνωστοποιώ» και «φημίζω» συναντάται στην Οδύσσεια, στην Ιλιάδα, στη Θεογονία, στην Άλκηστη και σε αποσπάσματα του Ευριπίδη και στην Αριστοφανική Λυσιστράτη. Η λέξη εντοπίζεται και ως όνομα και επίκληση – κληδόνιος – του Δία και του Ερμή, διότι αυτοί έδιναν τις κληδόνες, τους οιωνούς στους ανθρώπους.
Επιμέλεια: Κατερίνα Σχοινά, Φιλόλογος – Δημοσιογράφος, ΜΑ Λαογραφίας
