Το “1984” δεν είναι ένα απλό μυθιστόρημα, αλλά ένα μάθημα ζωής που ταρακουνάει τον αναγνώστη, ένα βιβλίο που θα μπορούσε να διδάσκεται ως μάθημα στα σχολεία. Όσα περιγράφονται μέσα στις σελίδες του βιβλίου, εμφανίζονται όλο και πιο έντονα στη σημερινή κοινωνία μας.
Το μυθιστόρημα του Όργουελ περιγράφει την ιστορία ενός ανθρώπου, του Γουίνστον Σμιθ, στον εφιαλτικό κόσμο της Ωκεανίας, μιας χώρας που βρίσκεται κάτω από ένα απολυταρχικό καθεστώς, στο οποίο όλοι οι κάτοικοι βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση. Το ολοκληρωτικό καθεστώς του Μεγάλου Αδελφού, παρακολουθώντας συνεχώς τους πάντες και τα πάντα μέσα από αμέτρητες τηλεοθόνες, ασκεί τον απόλυτο έλεγχο στις πράξεις και τις συνειδήσεις. Ασκείται χειραγώγηση, προπαγάνδα, ενώ τιμωρούνται με φυλάκιση όποιοι υποπέσουν σε εγκλήματα σκέψης. Επικρατεί κρατική τρομοκρατία και συνεχόμενοι πόλεμοι, με πρόσχημα την ασφάλεια των πολιτών.
Όλα προσαρμόζονται στη μία και μοναδική αλήθεια, αυτή που πρεσβεύει το Κόμμα, ο μόνος αλάθητος μηχανισμός, του οποίου προσωποποίηση είναι ο Μεγάλος Αδελφός. Το έγκλημα της σκέψης είναι το θανάσιμο αμάρτημα. Γι’ αυτό πρέπει να εξαλειφθεί οτιδήποτε οδηγεί στη διάπραξή του: ελευθερία, γλώσσα, ανθρώπινα αισθήματα. Και όποιος υποπέσει σε έγκλημα σκέψης πρέπει να οδηγηθεί στον θάνατο αναμορφωμένος: θα πεθάνει αγαπώντας τον Μεγάλο Αδελφό.
Τζόρτζ Όργουελ
Ο Τζόρτζ Όργουελ έχει γράψει κριτικές λογοτεχνίας, ποίηση, μυθιστορήματα και πολεμικές ανταποκρίσεις. Είναι διάσημος για το δυστοπικό μυθιστόρημα ”1984” και την αλληγορική νουβέλα ”Η Φάρμα των Ζώων”, τα οποία είναι διαχρονικά. Το έργο του χαρακτηρίζεται από ξεκάθαρο πεζό λόγο, συνειδητότητα των κοινωνικών ανισοτήτων, αντίθεση στα ολοκληρωτικά καθεστώτα και αφοσίωση στο δημοκρατικό σοσιαλισμό. Συνεχίζει και σήμερα να επηρεάζει τη μαζική και πολιτική κουλτούρα και ο όρος Οργουελικός εντάχθηκε στο λεξιλόγιο μαζί με αρκετούς από τους νεολογισμούς του, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων: ψυχρός πόλεμος, Μεγάλος Αδελφός, Αστυνομία Σκέψης, Δωμάτιο 101, διπλή σκέψη και έγκλημα σκέψης.
Σύντομη βιογραφία
Ο Έρικ Άρθουρ Μπλερ γνωστός στο ευρύ κοινό με το συγγραφικό του ψευδώνυμο Τζορτζ Όργουελ ήταν Βρετανός συγγραφέας, λογοτέχνης και δημοσιογράφος και γεννήθηκε το 1903 στο Μοτιάρι της Ινδίας. Η οικογένεια του επέστρεψε στην Αγγλία το 1907. Πολέμησε στον εμφύλιο της Ισπανίας με το μέρος των Δημοκρατικών και τραυματίστηκε, εμπειρίες που περιγράφει στο “Φόρος τιμής στην Καταλονία”. Το 1938 εισήχθη σε σανατόριο και από τότε δεν ανένηψε ποτέ εντελώς.
Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εργάστηκε στην Ανατολική Υπηρεσία του BBC. Η αξεπέραστη πολιτική αλληγορία του “Η φάρμα των ζώων” (1945) τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, ενώ η φήμη του έφτασε στο απόγειό της με το σκοτεινό, μελλοντολογικό “1984” (1949). Πέθανε μόλις 47 ετών τον Ιανουάριο του 1950 σε νοσοκομείο του Λονδίνου από ολική κατάρρευση των πνευμόνων, εξαιτίας της φυματίωσης..
Τα πρώτα χρόνια
Ο πατέρας του, Ρίτσαρντ Γουόλμσλεϊ Μπλερ, εργάστηκε στην Ινδική Δημόσια Υπηρεσία, στο Τμήμα Οπίου. Η μητέρα του, Άιντα Μέιμπλ Μπλε, μεγάλωσε στο Μουλμέϊν της Βιρμανίας. Ο Έρικ είχε δύο αδελφές, την Μάρτζορι, 5 χρόνια μεγαλύτερή του και την Αβρίλ, 5 ετών μικρότερή του. Όταν ήταν ενός έτους, η μητέρα του, τον πήγε μαζί με τη μεγαλύτερη αδερφή του στην Αγγλία.
Σε ηλικία 5 ετών, ο Έρικ εστάλη ως μαθητής στο σχολείο της γυναικείας μονής του Χένλι-ον-Τεμζ. Το Σεπτέμβριο του 1911 εγγράφηκε στο σχολείο του Αγίου Κυπριανού, όπου παρακολουθούσε μαθήματα για τα επόμενα πέντε χρόνια, επιστρέφοντας στο σπίτι μόνο κατά τις διακοπές. Ο Μπλέρ μισούσε το σχολείο και πολλά χρόνια αργότερα έγραψε το δοκίμιο “Such, Such Were the Joys”, που εκδόθηκε μετά θάνατον, με θέμα τα χρόνια του εκεί.
Έγραψε δύο ποιήματα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Χένλεϊ εντ Σάουθ Όξφορντσαϊρ Στάνταρ, ως μέρος σχολικών εργασιών. Ήρθε δεύτερος στη διεκδίκηση του Βραβείου Ιστορίας Χάρροου, δέχθηκε εύφημο μνεία για την εργασία του από τον εξωτερικό σχολικό αξιολογητή και τελικά κέρδισε υποτροφίες για τα κολλέγια του Ουέλινγκτον και του Ήτον.
Τον Ιανουάριο του 1917 ο Μπλερ, έλαβε θέση στο Ουέλινγκτον, όπου παρέμεινε για το εαρινό εξάμηνο. Το Μάιο του 1917 διατέθηκε ακαδημαϊκή θέση για υπότροφους στο Ήτον. Σπούδασε στο Ήτον ως το Δεκέμβριο του 1921, οπότε και έφυγε σε ηλικία 18,5 ετών.
Καριέρα
Το 1922 διορίστηκε αξιωματούχος στην αστυνομία της Βιρμανίας, απ’ όπου παραιτήθηκε έξι χρόνια μετά, αμφισβητώντας το ρόλο του στην αποικιακή διοίκηση. ‘Ένα μήνα αργότερα, έφτασε στο Ραγκούν και ταξίδεψε στην Αστυνομική σχολή στο Μάνταλεϊ. Μετά από μία σύντομη θητεία στο Μαίμιο, έναν βασικό σταθμό στους λόφους της Βιρμανίας, τοποθετήθηκε στο μεθοριακό φυλάκιο της Myaungmya στο δέλτα του ποταμού Irrawaddy στις αρχές του 1924.
Στο τέλος του 1924, πήρε προαγωγή ως βοηθός επιθεωρητή περιφέρειας και τοποθετήθηκε στο Syriam κοντά στο Ρανγκούν. Τον Σεπτέμβριο του 1925 πήγε στο Insein, την έδρα της φυλακής του Insein και τη δεύτερη μεγαλύτερη φυλακή της Βιρμανίας.
Τον Απρίλιο του 1926 μετακόμισε στο Μουλμέιν. Στο τέλος του ίδιου έτους, τοποθετήθηκε στην Κάθα, στην Άνω Βιρμανία, όπου προσβλήθηκε το 1927 από δάγκειο πυρετό. Τον Σεπτέμβριο του 1927, ενώ έκανε διακοπές μαζί με την οικογένειά του στην Κορνουάλη, επανεκτίμησε τη ζωή του. Αποφασίζει να μην επιστρέψει στη Βιρμινία, να παραιτηθεί από την Ινδική Αυτοκρατορική Αστυνομία και να γίνει συγγραφέας. Άντλησε από τις εμπειρίες του ως αστυνομικός στη Βιρμανία για το μυθιστόρημα “Μέρες της Μπούρμα” (1934) και για τα δοκίμια “Η Κρεμάλα” (1931) και “Πυροβολώντας έναν ελέφαντα” (1936).
Από τις κορυφαίες στιγμές της ζωής του ήταν η συμμετοχή του στον ισπανικό Εμφύλιο. Στρατευμένος αρχικά στη δημοκρατική πολιτοφυλακή, πολέμησε και τραυματίστηκε, για να συγκρουστεί αργότερα και με τους κομμουνιστές. Στο βιβλίο του «Πεθαίνοντας στην Καταλονία» (1938) αποτύπωσε μοναδικά τις εμπειρίες και τη δράση του.
Με την έκρηξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου τοποθετήθηκε διευθυντής της Ινδικής Υπηρεσίας του BBC, απ’ όπου αποχώρησε το 1943. Ως λογοτεχνικός συντάκτης, εν συνεχεία, στην εφημερίδα Tribune, διαμόρφωσε πολιτικές θέσεις με σοσιαλιστική κατεύθυνση, διαφοροποιημένος ωστόσο από την επίσημη γραμμή των Εργατικών.
Το 1944 ολοκλήρωσε τη Φάρμα των Ζώων. Το 1949 κυκλοφόρησε το τελευταίο του έργο, το περίφημο 1984.
Τα 10 καλύτερα γνωμικά του Όργουελ
• Αυτός που ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον. Αυτός που ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν.
• Σε μια εποχή παγκόσμιου ψεύδους, το να λες την αλήθεια είναι μια πράξη επαναστατική.
• Ελευθερία είναι το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν ν’ ακούσουν.
• Η πραγματικότητα υπάρχει μέσα στο ανθρώπινο μυαλό και πουθενά αλλού.
• Οι λαοί που εκλέγουν διεφθαρμένους πολιτικούς, κλέφτες, απατεώνες και προδότες δεν είναι θύματα αλλά συνένοχοι.
• Η ευτυχία μπορεί να υπάρξει μόνο μέσα στην αποδοχή.
• Ο πιο σίγουρος τρόπος να τελειώσεις έναν πόλεμο είναι να ηττηθείς.
• Για να επιβιώσεις, συχνά είναι απαραίτητο να δώσεις μάχη, και για να δώσεις μάχη, πρέπει να λερωθείς.
• Κάθε γενιά φαντάζεται ότι είναι πιο έξυπνη από τη γενιά που πέρασε και πιο σοφή από τη γενιά που ακολουθεί.
• Οι άνθρωποι μπορεί να είναι ευτυχισμένοι μόνο όταν δεν θεωρούν ότι σκοπός της ζωής είναι η ευτυχία.
Διακρίσεις και βραβεία
Συχνά ταξινομείται ως ένας από τους σπουδαίους Άγγλους συγγραφείς του 20ου αιώνα με τη μεγαλύτερη επιρροή και ως ένας από τους πιο σημαντικούς χρονικογράφους της Αγγλικής κουλτούρας της γενιάς του.
Το 2008, οι Times, τον κατέταξαν ως δεύτερο στη λίστα με τους “50 κορυφαίους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945”.
Τα βιβλία του “1984” και “Φάρμα των Ζώων”, κάποτε διατηρούνταν το ρεκόρ, ως τη μοναδική δυάδα βιβλίων του ίδιου συγγραφέα, που μεταφράστηκε στις περισσότερες γλώσσες- για την ακρίβεια 65.
Έχει κερδίσει για το βιβλίο του η «Φάρμα των Ζώων» το Αναδρομικό Βραβείο Χιούγκο Καλύτερης νουβέλας το 1996 και το βραβείο Πάνθεον το 2011 , και για το βιβλίο «1984» το βραβείο Πάνθεον το 1984.
από την Νικολέτα Καραλή
