Συνέντευξη του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά στην Κέλλυ Σώκου – Καθημερινή.
Γιατί το σώμα στρέφεται εναντίον του εαυτού του;
Πόσο ρόλο παίζουν η διατροφή, το στρες και οι ορμόνες;
Συναντήσαμε το γιατρό που συνταγογραφεί…
Παξιμάδι, ελιές, βιταμίνες και ξεκούραση και μας απάντησε σε όλα τα παραπάνω.
Η πρώτη φορά που άκουσα τον όρο «αυτοάνοσο νόσημα» ήταν πριν από μια εικοσαετία. Σήμερα τον συναντώ τόσο συχνά που μοιάζει με επιδημία, αφού όλο και περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στο … κλαμπ των ασθενών είτε επειδή έχουν κάποια μορφή αρθρίτιδας, διαβήτη τύπου I, νόσο του Crohn, είτε επειδή το δέρμα τους εμφανίζει αλλοιώσεις που δεν υποχωρούν – ψωρίαση, ατοπική δερματίτιδα, λεύκη, κ.α. – είτε επειδή παρουσιάζουν κάτι σοβαρότερο όπως ερυθηματώδη λύκο και σκλήρυνση κατά πλάκας, ενώ η θυρεοειδίτιδα Hashimoto φαντάζει σαν ξενόφερτη τάση της μόδας. Ένας στους 20, λένε τα επίσημα στοιχεία, έχει μια αυτοάνοση πάθηση, μια πάθηση δηλαδή κατά την οποία το αμυντικό σύστημα, όντας μπερδεμένο για κάποιους λόγους, επιτίθεται στους δικούς του ιστούς.
Ο οργανισμός μας ενάντια στον οργανισμό μας με απλά λόγια. Καθώς όμως τα αυτοάνοσα νοσήματα, μια μάστιγα της εποχής, αποτελούν αχαρτογράφητη περιοχή, όλο και κάποιο καινούριο προκύπτει. Έτσι, οι επαγγελματίες γιατροί που αντιμετωπίζουν τέτοιες περιπτώσεις, κάνουν λόγο για 1 στους 5 ασθενείς σε Ευρώπη και ΗΠΑ!
Το σώμα ως μηχανή καύσης
Ψάχνοντας την θεραπεία, η επιστημονική κοινότητα αναζητά τις αιτίες, οι οποίες κρύβονται καλά ή μεταμφιέζονται συνεχώς. Αναζητώντας τη χαμένη ισορροπία ενός οργανισμού που επιτίθεται στον εαυτό του και έχοντας ακούσει πολλά για το ρόλο της διατροφής, του περιβάλλοντος και του στρες, ο δρόμος μας έφερε στο κατώφλι της Μεταβολομικής, του κλάδου της Ιατρικής που αξιολογεί την υγεία μετρώντας τα προϊόντα των χημικών αντιδράσεων, οι οποίες συμβαίνουν στον οργανισμό σε κάθε μόριο, ώστε να εκτιμήσει τη βιοχημική ισορροπία του.
«Το σώμα μας είναι μια μηχανή εσωτερικής καύσης που καίει άνθρακα (τροφή) παρουσία του οξυγόνου. Για να συμβεί αυτό, χρειαζόμαστε μια πληθώρα ουσιών. Διαφορετικές αλυσίδες χημικών αντιδράσεων οδηγούν στην παραγωγή ενέργειας και στην εύρυθμη κυτταρική λειτουργία. Το σύγχρονο περιβάλλον, η απομάκρυνση από το φυσικό τρόπο ζωής, οι ελλείψεις των θρεπτικών συστατικών και το τοξικό φορτίο συμβάλλουν στην διατάραξη της βιοχημικής ισορροπίας και στην εμφάνιση ασθενειών», μας είπε ο δρ Δημήτρης Τσουκαλάς, γενικός ιατρός και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής, ο οποίος ειδικεύεται στα αυτοάνοσα και χρόνια νοσήματα.
Ο δρ Τσουκαλάς και η ομάδα του αναζητούν μέσω κλινικών μεταβολομικών εξετάσεων (αίματος και ούρων) ποιες από τις χημικές αντιδράσεις που απαιτούνται για να γίνει η τροφή ενέργεια διεκπεραιώνονται σωστά και ποιες «κολλάνε». Στη συνέχεια αναζητούν τι ενδεχομένως λείπει και «κολλάνε». Κάποια βιταμίνη, κάποιο ένζυμο, προβιοτικά… Παρατηρώντας τι δεν πάει καλά και ενισχύοντας τον οργανισμό με την κατάλληλη διατροφή και συμπληρώματα καλύπτουν τις ελλείψεις και βοηθούν τον ασθενή να ανακτήσει την ενέργεια του και σε ορισμένες περιπτώσεις, σε βάθος χρόνου, να ελαττώσει ή να διακόψει τη φαρμακευτική αγωγή περιορίζοντας και τις πιθανές παρενέργειες.
____________________
Εάν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε συνεχόμενο στρες, το αμυντικό σύστημα αρχίζει και μπερδεύεται, διότι το σώμα του στέλνει το μήνυμα ότι συνεχώς απειλείται.
_____________________
Πώς η διατροφή επηρεάζει την υγεία
Γιατί όμως αρρωσταίνουμε και γιατί αυτό του είδους οι χρόνιες παθήσεις είναι πιο συχνές στο δυτικό κόσμο;
Το σώμα μας είναι προγραμματισμένο να αυτοθεραπεύεται, είναι δηλαδή εξοπλισμένο με τα απαραίτητα εφόδια για να πολεμάει τους εξωτερικούς εχθρούς και να βρίσκεται διαρκώς σε ισορροπία δυνάμεων. « Αρρωσταίνουμε επειδή, πρώτον, οι βλάβες γίνονται με μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτήν που προλαβαίνει να επουλώσει το σώμα μας και, δεύτερον, επειδή δεν είναι διαθέσιμα όλα τα θρεπτικά συστατικά για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της «αυτοϊασης», εξηγεί ο ίδιος.
Στον σύγχρονο δυτικό κόσμο υπάρχουν πολλοί λόγοι για να συντρέχουν τα παραπάνω. Ας ξεκινήσουμε από την διατροφή. Παίρνουμε τα απαραίτητα συστατικά ώστε το σώμα μας να κάνει τις σωστές καύσεις και να έχει ενέργεια; Συνήθως όχι, επειδή «οι χημικές αντιδράσεις που πρέπει να συμβαίνουν για να μεταβολιστεί το σάκχαρο δεν έχουν τα απαραίτητα συστατικά. Χρειάζομαι Β1, μαγνήσιο, Q10. Και πως να τα έχω αν τρώω όλη μέρα κουλούρι, πατατάκια και μαρμελάδα με φρυγανιά;». Αν συνυπολογίσουμε και την απώλεια της θρεπτικής αξίας των φρούτων και των λαχανικών λόγω της υποβάθμισης του εδάφους, το κεφάλαιο «σωστή διατροφή» περιπλέκεται.
Ζάχαρη και Παιδιά
Οι σύγχρονοι άνθρωποι είμαστε εθισμένοι στη ζάχαρη. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση ζάχαρης ετησίως έχει φτάσει σε ορισμένες χώρες τα 67 κιλά(!) ενώ πολύ παλιότερα, προτού ανακαλυφθεί η Αμερική, το μοναδικό γλυκαντικό στην Ευρώπη ήταν το μέλι και αυτό δεν ήταν διαθέσιμο σε όλους. Η ζάχαρη βρίσκεται σχεδόν παντού κρυμμένη – σίγουρα στις επεξεργασμένες τροφές – και έχει αποδειχθεί πλέον επιστημονικά πόσο βλαβερή μπορεί να καταστεί για την υγεία. Η διατροφή των παιδιών που περιλαμβάνει καθημερινά κάποιο γλυκό και το φαγητό του προσφέρεται στα παιδικά πάρτυ χαρακτηρίζονται «εγκληματικά» από τον Δημήτρη Τσουκαλά, ο οποίος υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τρεις πρώτες χώρες παγκοσμίως όσον αφορά τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας. Το γλυκό πρέπει να περιορίζεται σε μια – δύο φορές την εβδομάδα.
Το δέρμα εκπέμπει SOS
Ψωρίαση, ατοπική δερματίτιδα (και στα παιδιά), λεύκη ακόμα και ακμή είναι προβλήματα συνυφασμένα με το διατροφικό προφίλ μας και συνήθως υποδηλώνουν ψυχογενές στρες, όπως μας είπε ο δρ Δημήτρης Τσουκαλάς. Πιο συγκεκριμένα, η ψωρίαση συνδέεται με μεταβολικό σύνδρομο, την υπερινσουλιμία, σε ποσοστό 90%. Αυτό, με απλά λόγια, σημαίνει ότι οι ασθενείς με ψωρίαση δεν μπορούν να διαχειριστούν καλά τους απλούς υδατάνθρακες, οι οποίοι γίνονται πολύ εύκολα ζάχαρη, γεγονός που προξενεί μια πολύ μεγάλη έκρηξη ινσουλίνης και η ινσουλίνη είναι προ φλεγμονώδης παράγοντας. Και τελικά στην εν λόγω πάθηση η φλεγμονή εκδηλώνεται στο δέρμα. Μια απλή γενική οδηγία, για τους ασθενείς με ψωρίαση είναι να περιορίσουν τους απλούς υδατάνθρακες, δηλαδή να μην τρώνε ζάχαρη, άσπρο ψωμί και επεξεργασμένες τροφές, αλλά να προτιμούν κρίθινο παξιμάδι και ξηρούς καρπούς.
Μολυσμένο περιβάλλον
Στους επιβαρυντικούς παράγοντες εντάσσεται και το περιβάλλον. Αλήθεια, μπορεί να επιδράσει στις αυτοάνοσες παθήσεις;
«Φυσικά έχουμε τεράστια επιβάρυνση. Ο άνθρωπος έχει κατασκευάσει πάνω από 70 χιλιάδες βιομηχανικά χημικά που προηγουμένως δεν υπήρχαν, πολλά από τα οποία διαταράσσουν την ορμονική λειτουργία του οργανισμού. Επίσης, βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, που είναι τοξικός σε οποιαδήποτε ποσότητα. Φανταστείτε ότι μια ποσότητα υδραργύρου σαν κόκκος αλατιού μπορεί να μολύνει μια πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων! Καλό είναι λοιπόν να αποφεύγουμε τα μεγάλα ψάρια που είναι μολυσμένα από υδράργυρο» λέει ο dr Τσουκαλάς και προτείνει να επιλέγουμε προϊόντα του τόπου μας και τη σπιτική κουζίνα, το «πραγματικό φαγητό» όπως χαρακτηριστικά λέει, δηλαδή τα μικρά ψάρια – σαρδέλες και μπαρμπούνια, – το ελληνικό κατσίκι, που είναι πάντα ελευθέρας βοσκής, τα δικά μας φρούτα και λαχανικά, τις ελιές, το παξιμάδι, το ελαιόλαδο.
O ρόλος του στρες
Πως μπορεί να προκαλέσει το στρες ένα χρόνιο ή αυτοάνοσο νόσημα; « Κατ’ αρχάς να ορίσουμε τι είναι στρες», με προλαβαίνει ο γιατρός.
«Στρες είναι η απάντηση του οργανισμού σε μια δυσκολία. Αυτή η δυσκολία μπορεί να είναι ψυχολογική, όπως πχ. ότι χωρίζω, δεν έχω λεφτά, ένας οποιοσδήποτε φόβος, αλλά μπορεί να είναι και ότι κάνει κρύο και δεν είμαι κατάλληλα ντυμένος, ότι είμαι αφυδατωμένος, ότι δεν ξεκουράζομαι επαρκώς, ότι μου λείπουν θρεπτικά συστατικά, ότι κάνω συχνές πτήσεις με αεροπλάνο και εκτίθεμαι σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία… Οτιδήποτε με ζορίζει, είτε οργανικά είτε ψυχολογικά , οδηγεί τον οργανισμό να απελευθερώσει κάποιες ορμόνες που αυξάνουν τις πιθανότητες του να επιβιώσει σε αυτήν τη δυσκολία. Αυτή η ορμονική απάντηση του οργανισμού σε μια οποιαδήποτε δυσκολία είναι στρες. Οι ορμόνες του στρες είναι η ντοπαμίνη, η αδρεναλίνη, η κορτιζόνη. Το στρες λοιπόν μπορεί να οδηγήσει σε αυτοάνοσα νοσήματα, γιατί προκαλεί ορμονικές αντιδράσεις που αλλάζουν την απάντηση του ανοσοποιητικού».
Και τι εννοούμε με αυτό; Το ανοσοποιητικό πρέπει να απαντήσει σε κάποιους εχθρούς. Άλλες φορές πρέπει να είναι πιο έντονη η αντίδραση του και άλλες φορές λιγότερο, ανάλογα με αυτό που χρειάζεται. Εάν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε συνεχόμενο στρες, το αμυντικό σύστημα αρχίζει και μπερδεύεται, διότι το σώμα του, μέσω των ορμονών που απελευθερώνει, του στέλνει το μήνυμα ότι συνεχώς απειλείται. Στη φύση το στρες λύνεται πρακτικά. Μας απειλεί ένα ζώο; Δεν έχουμε φαγητό; Η απειλή θα διαρκέσει ένα ορισμένο διάστημα. Ή θα τη νικήσουμε ή θα χάσουμε τη μάχη. Στην σύγχρονη ζωή, όμως, το στρες διαρκεί.
«Αν εγώ βλέπω την πεθερά μου σαν τίγρη που θέλει να με φάει και μένουμε δίπλα ή το αφεντικό μου ή τον σύζυγο μου ως πρόβλημα, τότε έχω θέμα… Πρόκειται για συνεχόμενα στρες μεγάλης διάρκειας που κάνουν το ορμονικό μας σύστημα να βραχυκυκλώνει. Εφόσον λοιπόν είναι σε διαρκή άμυνα, ενώ δεν υπάρχει εχθρός, χάνει την αποτελεσματικότητα του και χτυπάει εσφαλμένα τα δικά του όργανα».
_______________________________________
Οι ελλείψεις θρεπτικών συστατικών
και το τοξικό φορτίο συμβάλλουν
στη διατάραξη της βιοχημικής ισορροπίας
και στην εμφάνιση ασθενειών
_______________________________________
Αποστειρωμένο περιβάλλον
Στην απόκλιση από την φυσιολογική ζωή που βιώνει ο μέσος δυτικός άνθρωπος προστίθενται και τα αποστειρωμένα περιβάλλοντα, που κάνουν πιο ασταθές το αμυντικό του σύστημα. «Χλωρίνες, αντισηπτικά και αντιβιοτικά αλλάζουν την χλωρίδα του οργανισμού και αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό. Στις αναπτυσσόμενες χώρες υπάρχουν μικρόβια και παθογόνα με τα οποία έρχεται σε επαφή το σώμα από την παιδική ηλικία και το ανοσοποιητικό αναπτύσσει ανοχή για τους δικούς του ιστούς» υπογραμμίζει ο δρ Τσουκαλάς.
Για να ανακεφαλαιώσουμε: στα σύγχρονα αστικά κέντρα, ζούμε έχοντας διαταραγμένη χλωρίδα, υψηλά επίπεδα στρες, κακή διατροφή, συχνά ελλιπή ύπνο και αυξημένη μάζα σώματος – « το αυξημένο λίπος είναι μια προ φλεγμονώδης κατάσταση», σχολιάζει ο γιατρός – και αναρωτιόμαστε γιατί αρρωσταίνουμε. Ίσως τελικά να μην χρειάζεται επιστημονική εξήγηση, αλλά μόνο να ακούσουμε το σώμα και την ψυχή μας και να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες τους. Ίσως πάλι να χρειάζεται η επιστημονική εξήγηση μήπως και πειστούμε για τις πραγματικές προτεραιότητες που πρέπει να έχουμε στη ζωή μας.
Όχι στον φρεσκοστυμμένο χυμό
Το συνηθέστερο λάθος που κάνει κάποιος θέλοντας να ακολουθήσει την υγιεινή διατροφή είναι η κατανάλωση φρεσκοστυμμένων χυμών, διότι πρόκειται για ένα μεγάλο φορτίο ζάχαρης. Τα θρεπτικά και αντιοξειδωτικά συστατικά των φρούτων βρίσκονται στη φλούδα, στα κουκούτσια και τις ίνες. Όταν όμως κάνουμε χυμό, τα βγάζουμε και κρατάμε μόνο την φρουκτόζη. Η ποσότητα φρουκτόζης που μπορεί να διαχειριστεί το ανθρώπινο σώμα είναι 25γρ. και αντιστοιχεί σε δύο φρούτα. Κάνοντας χυμό, στύβουμε τουλάχιστον 3 φρούτα και παίρνουμε μεγαλύτερη ποσότητα φρουκτόζης, η οποία σε υγρή μορφή, μπαίνει ακαριαία στο αίμα και μεταβολίζεται στο ήπαρ όπως το αλκοόλ. Είναι προτιμότερο λοιπόν να τρώμε τα φρούτα ολόκληρα.
Πηγή Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ 2-10-18 Γράφει ο ιατρός Δημήτρης Τσουκαλάς , Μεταβολική Ιατρική
