Ναρκισσιστές, σεξ και πίστη

Ερώτηση: Είναι οι ναρκισσιστές κυρίως υπερδραστήριοι ή υποδραστήριοι σεξουαλικά και σε ποιο βαθμό είναι πιθανό να είναι άπιστοι στο γάμο;

Απάντηση: Οι ναρκισσιστές είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα άτομα που έχουν σχέση με την ερωτική ζωή: Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο τύποι ναρκισσιστών, που αντιστοιχούν σε γενικές γραμμές στις δύο κατηγορίες που αναφέρονται στην ερώτηση.

Το σεξ για τον ναρκισσιστή είναι ένα μέσο που αποσκοπεί στην αύξηση του αριθμού των Πηγών Ναρκισσιστικής Τροφοδοσίας. Aν ο ναρκισσιστής δεν μπορεί να αποκτήσει λατρεία, θαυμασμό, έγκριση, χειροκρότημα ή οποιοδήποτε άλλο είδος προσοχής με άλλα μέσα (π.χ. διανοητικά) – καταφεύγει στο σεξ.

Τότε γίνεται σάτυρος (ή νυμφομανής): επιδίδεται αδιακρίτως σε σεξ με πολλές συντρόφους. Οι ερωτικές του σύντροφοι θεωρούνται από τον ίδιο αντικείμενα – πηγές ναρκισσιστικής προσφοράς. Μέσα από τις διαδικασίες της επιτυχημένης αποπλάνησης και της σεξουαλικής κατάκτησης ο ναρκισσιστής αντλεί την πολυπόθητη ναρκισσιστική του “δόση”.

Ο ναρκισσιστής είναι πιθανό να τελειοποιεί τις τεχνικές του φλερτ και να θεωρεί τις σεξουαλικές του εκμεταλλεύσεις ως μορφή τέχνης. Συνήθως εκθέτει αυτή την πλευρά του – με μεγάλη λεπτομέρεια – στους άλλους, σε ένα κοινό, προσδοκώντας να κερδίσει την έγκριση και τον θαυμασμό τους. Επειδή η Ναρκισσιστική Προσφορά στην περίπτωσή του βρίσκεται στην ίδια την πράξη της κατάκτησης και της (κατά την αντίληψή του) υποταγής – ο ναρκισσιστής αναγκάζεται να πηδάει από τον ένα σύντροφο στον άλλο.

Ορισμένοι ναρκισσιστές προτιμούν τις “περίπλοκες” καταστάσεις. Εάν πρόκειται για άνδρες – προτιμούν τις παρθένες, τις παντρεμένες γυναίκες, τις ψυχρές ή λεσβίες γυναίκες κ.λπ. Όσο πιο “δύσκολος” είναι ο στόχος – τόσο πιο ικανοποιητικό είναι το ναρκισσιστικό αποτέλεσμα. Ένας τέτοιος ναρκισσιστής μπορεί να είναι παντρεμένος, αλλά δεν θεωρεί τις εξωσυζυγικές του σχέσεις ούτε ανήθικες ούτε παραβίαση οποιουδήποτε ρητού ή σιωπηρού συμβολαίου μεταξύ αυτού και της συζύγου του.

Συνεχίζει να εξηγεί σε όποιον ενδιαφέρεται να τον ακούσει ότι οι άλλες σεξουαλικές του σύντροφοι δεν είναι τίποτα γι’ αυτόν, δεν έχουν νόημα, ότι απλώς τις εκμεταλλεύεται και ότι δεν αποτελούν απειλή και δεν πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τη σύζυγό του. Στο μυαλό του υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ της τίμιας “γυναίκας της ζωής του” (πραγματικά, μιας αγίας) και των πόρνων με τις οποίες κάνει σεξ.

Με εξαίρεση τις ουσιαστικές γυναίκες της ζωής του, τείνει να βλέπει όλες τις γυναίκες με κακό μάτι. Η συμπεριφορά του, λοιπόν, επιτυγχάνει έναν διπλό σκοπό: αφενός την εξασφάλιση της ναρκισσιστικής τροφοδοσίας – και αφετέρου την αναπαράσταση παλαιών, ανεπίλυτων συγκρούσεων και τραυμάτων (εγκατάλειψη από τα Πρωτεύοντα Αντικείμενα και η οιδιπόδεια σύγκρουση, για παράδειγμα).

Όταν αναπόφευκτα εγκαταλείπεται από τη σύζυγό του – ο ναρκισσιστής είναι πραγματικά σοκαρισμένος και πληγωμένος. Αυτό είναι το είδος της κρίσης, που μπορεί να τον οδηγήσει στην ψυχοθεραπεία. Παρόλα αυτά, βαθιά μέσα του, αισθάνεται υποχρεωμένος να συνεχίσει να ακολουθεί ακριβώς τον ίδιο δρόμο. Η εγκατάλειψή του είναι καθαρτική, εξαγνιστική. Μετά από μια περίοδο βαθιάς κατάθλιψης και αυτοκτονικού ιδεασμού – ο ναρκισσιστής είναι πιθανό να αισθάνεται εξαγνισμένος, αναζωογονημένος, απελευθερωμένος, έτοιμος για τον επόμενο γύρο κυνηγιού.

Υπάρχει όμως και ένας άλλος τύπος ναρκισσιστή. Έχει επίσης περιόδους σεξουαλικής υπερδραστηριότητας κατά τις οποίες ανταλλάσσει σεξουαλικούς συντρόφους και τείνει να τους θεωρεί αντικείμενα. Ωστόσο, μαζί του, αυτή είναι μια δευτερεύουσα συμπεριφορά. Εμφανίζεται κυρίως μετά από μεγάλα ναρκισσιστικά τραύματα και κρίσεις.

Ένα επώδυνο διαζύγιο, μια καταστροφική προσωπική οικονομική αναταραχή – και αυτός ο τύπος ναρκισσιστή υιοθετεί την άποψη ότι οι “παλιές” (διανοητικές) λύσεις δεν λειτουργούν πλέον. Ψάχνει μανιωδώς και αναζητά νέους τρόπους για να προσελκύσει την προσοχή, να αποκαταστήσει το Ψευδές Εγώ του (=τη μεγαλοπρέπειά του) και να εξασφαλίσει ένα επίπεδο διαβίωσης της Ναρκισσιστικής Προσφοράς.

Το σεξ είναι εύχρηστο και αποτελεί μια εξαιρετική πηγή του σωστού είδους εφοδιασμού: είναι άμεσο, οι σεξουαλικοί σύντροφοι είναι εναλλάξιμοι, η λύση είναι ολοκληρωμένη (περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της ύπαρξης του ναρκισσιστή), φυσική, ιδιαίτερα φορτισμένη, περιπετειώδης και ευχάριστη. Έτσι, μετά από μια κρίση ζωής, ο εγκεφαλικός ναρκισσιστής είναι πιθανό να εμπλακεί βαθιά σε σεξουαλικές δραστηριότητες – πολύ συχνά και σχεδόν με αποκλεισμό όλων των άλλων θεμάτων.

Ωστόσο, καθώς οι μνήμες της κρίσης ξεθωριάζουν, καθώς οι ναρκισσιστικές πληγές επουλώνονται, καθώς ο ναρκισσιστικός κύκλος ξαναρχίζει και η ισορροπία αποκαθίσταται – αυτός ο δεύτερος τύπος ναρκισσιστή αποκαλύπτει το πραγματικό του πρόσωπο. Χάνει απότομα το ενδιαφέρον του για το σεξ και για όλους τους σεξουαλικούς του συντρόφους. Η συχνότητα των σεξουαλικών του δραστηριοτήτων επιδεινώνεται από μερικές φορές την ημέρα – σε μερικές φορές το χρόνο. Επιστρέφει στις πνευματικές ασχολίες, στον αθλητισμό, στην πολιτική, στις εθελοντικές δραστηριότητες – σε οτιδήποτε άλλο εκτός από το σεξ.

Αυτό το είδος ναρκισσιστή φοβάται τις συναντήσεις με το αντίθετο φύλο και φοβάται ακόμη περισσότερο τη συναισθηματική εμπλοκή ή δέσμευση που φαντάζεται ότι είναι επιρρεπής να αναπτύξει μετά από μια σεξουαλική συνάντηση. Σε γενικές γραμμές, ένας τέτοιος ναρκισσιστής αποσύρεται όχι μόνο σεξουαλικά – αλλά και συναισθηματικά. Αν είναι παντρεμένος – χάνει κάθε φανερό ενδιαφέρον για τη σύζυγό του, σεξουαλικό ή άλλο. Περιορίζεται στον κόσμο του και φροντίζει να είναι αρκετά απασχολημένος ώστε να αποκλείει κάθε αλληλεπίδραση με τους κοντινούς (και υποτίθεται αγαπημένους) του.

Βυθίζεται πλήρως σε “μεγάλα έργα”, σε σχέδια ζωής, σε ένα όραμα ή σε έναν σκοπό – όλα πολύ ικανοποιητικά από ναρκισσιστική άποψη και όλα πολύ απαιτητικά και χρονοβόρα. Υπό αυτές τις συνθήκες, το σεξ γίνεται αναπόφευκτα μια υποχρέωση, μια αναγκαιότητα ή μια αγγαρεία συντήρησης που αναλαμβάνει απρόθυμα να διατηρήσει τις πηγές εφοδιασμού του (την οικογένεια ή το νοικοκυριό του).

Ο εγκεφαλικός ναρκισσιστής δεν απολαμβάνει το σεξ και προτιμά κατά πολύ τον αυνανισμό ή το “αντικειμενικό”, χωρίς συναισθήματα σεξ, όπως το να πηγαίνει σε πόρνες. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιεί τη σύντροφο ή τη σύζυγό του ως “άλλοθι”, ως ασπίδα απέναντι στις βλέψεις άλλων γυναικών, ως ασφαλιστήριο συμβόλαιο που διατηρεί την αρρενωπή εικόνα του, ενώ καθιστά κοινωνικά και ηθικά αξιέπαινο γι’ αυτόν να αποφεύγει κάθε στενή ή σεξουαλική επαφή με άλλους.

Αγνοώντας επιδεικτικά άλλες γυναίκες εκτός από τη σύζυγό του (μια μορφή επιθετικότητας) αισθάνεται δίκαιος λέγοντας: “Είμαι ένας πιστός σύζυγος”. Ταυτόχρονα, αισθάνεται εχθρότητα απέναντι στη σύζυγό του επειδή φαινομενικά τον εμποδίζει να εκφράσει ελεύθερα τη σεξουαλικότητά του, επειδή τον απομονώνει από τις σαρκικές απολαύσεις.

Η ματαιωμένη λογική του ναρκισσιστή πάει κάπως έτσι: “Είμαι παντρεμένος/συνδεδεμένος με αυτή τη γυναίκα. Επομένως, δεν μου επιτρέπεται να έχω οποιαδήποτε μορφή επαφής με άλλες γυναίκες, η οποία θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως κάτι περισσότερο από περιστασιακή ή επαγγελματική. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απέχω από το να έχω οποιαδήποτε σχέση με γυναίκες – επειδή είμαι πιστός, σε αντίθεση με τους περισσότερους άλλους ανήθικους άνδρες.

Ωστόσο, δεν μου αρέσει αυτή η κατάσταση. Ζηλεύω τους ελεύθερους συνομηλίκους μου. Αυτοί μπορούν να έχουν όσο σεξ και ρομαντισμό θέλουν – ενώ εγώ είμαι περιορισμένος σε αυτόν τον γάμο, αλυσοδεμένος από τη γυναίκα μου, με την ελευθερία μου περιορισμένη. Είμαι θυμωμένος μαζί της και θα την τιμωρήσω απέχοντας από το σεξ μαζί της”.

Έτσι απογοητευμένος, ο ναρκισσιστής ελαχιστοποιεί κάθε είδους επαφή με τον στενό του κύκλο (σύζυγος, παιδιά, γονείς, αδέλφια, πολύ στενοί φίλοι): σεξουαλική, λεκτική ή συναισθηματική. Περιορίζεται στις πιο ραγδαίες ανταλλαγές πληροφοριών και απομονώνεται κοινωνικά.

Η απομόνωσή του ασφαλίζει από μια μελλοντική πληγή και αποφεύγει την οικειότητα που τόσο φοβάται. Αλλά, και πάλι, με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζει επίσης την εγκατάλειψη και την επανάληψη παλαιών, άλυτων, συγκρούσεων. Τέλος, μένει πραγματικά μόνος του από όλους, χωρίς Δευτερεύουσες Πηγές Εφοδιασμού.

Στην προσπάθειά του να βρει νέες πηγές, επιδίδεται και πάλι σε ερωτικές περιπέτειες για το εγώ του, ακολουθούμενες από την επιλογή συζύγου ή συντρόφου (Δευτερεύουσα Ναρκισσιστική Πηγή Εφοδιασμού). Στη συνέχεια, ο κύκλος ξαναρχίζει: απότομη πτώση της σεξουαλικής δραστηριότητας, συναισθηματική απουσία και σκληρή απομάκρυνση που οδηγεί στην εγκατάλειψη.

Ο δεύτερος τύπος ναρκισσιστή είναι ως επί το πλείστον σεξουαλικά πιστός στη σύζυγό του. Εναλλάσσεται ανάμεσα σε αυτό που φαίνεται να είναι υπερσεξουαλικότητα και ασεξουαλικότητα (στην πραγματικότητα, βίαια καταπιεσμένη σεξουαλικότητα). Στη δεύτερη φάση, δεν αισθάνεται καμία σεξουαλική παρόρμηση, εκτός από την πιο βασική. Επομένως, δεν είναι υποχρεωμένος να “απατήσει” τη σύντροφό του, να την προδώσει ή να παραβιάσει τους γαμήλιους όρκους.

Τον ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να αποτρέψει την ανησυχητική μείωση του είδους της Ναρκισσιστικής Προμήθειας που έχει πραγματικά σημασία. Το σεξ, λέει στον εαυτό του ικανοποιημένος, είναι για εκείνους που δεν μπορούν να κάνουν κάτι καλύτερο.

Οι σωματικοί ναρκισσιστές τείνουν στη λεκτική επιδειξιομανία. Έχουν την τάση να καυχιούνται με γραφικές λεπτομέρειες για τις κατακτήσεις και τα κατορθώματά τους. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να εισάγουν “ζωντανούς μάρτυρες” και να επανέλθουν στην απόλυτη, κλασική επιδειξιομανία. Αυτό ταιριάζει καλά με την τάση τους να “αντικειμενοποιούν” τους σεξουαλικούς τους συντρόφους, να επιδίδονται σε συναισθηματικά ουδέτερο σεξ (ομαδικό σεξ, για παράδειγμα) και να επιδίδονται σε αυτοερωτικό σεξ.

Ο επιδειξιομανής βλέπει τον εαυτό του να αντανακλάται στα μάτια των θεατών. Αυτό αποτελεί το κύριο σεξουαλικό ερέθισμα, αυτό είναι που τον ερεθίζει. Αυτό το εξωτερικό “βλέμμα” είναι επίσης αυτό που προσδιορίζει τον ναρκισσιστή. Είναι βέβαιο ότι υπάρχει μια σύνδεση. Ο ένας (ο επιδειξιομανής) μπορεί να είναι το αποκορύφωμα, η “καθαρή περίπτωση” του άλλου (του ναρκισσιστή).