Οι περισσότεροι από εμάς θα μολυνθούμε με κορωνοϊό τουλάχιστον μία φορά στη ζωή μας. Αυτό μπορεί να είναι ένα ανησυχητικό γεγονός για πολλούς από εμάς, ειδικά για εκείνους που γνωρίζουν μόνο έναν κορωνοϊό, το SARS-CoV-2, την αιτία της νόσου του COVID-19.
Υπάρχουν πολύ περισσότεροι κορωνοϊοί εκτός από τον SARS-CoV-2. Οι κορωνοϊοί είναι στην πραγματικότητα μια οικογένεια εκατοντάδων ιών. Οι περισσότεροι από αυτούς μολύνουν ζώα όπως νυχτερίδες, κοτόπουλα, καμήλες και γάτες. Περιστασιακά, ιοί που μολύνουν ένα είδος μπορούν να μεταλλαχθούν με τέτοιο τρόπο που τους επιτρέπει να αρχίσουν να μολύνουν ένα άλλο είδος. Αυτό ονομάζεται «μετάδοση διαφόρων ειδών» ή «διαρροές».
Ο πρώτος κορωνοϊός ανακαλύφθηκε στα κοτόπουλα τη δεκαετία του 1930, αλλά μόλις στην δεκαετία του 1960 εντοπίστηκαν οι πρώτοι ανθρώπινοι κορωνοϊοί . Μέχρι σήμερα, επτά κορωνοϊοί έχουν την ικανότητα να προκαλούν ασθένειες στους ανθρώπους. Τέσσερις είναι ενδημικοί (τακτικά απαντώνται σε συγκεκριμένα άτομα ή σε μια συγκεκριμένη περιοχή) και συνήθως προκαλούν ήπια ασθένεια, αλλά τρεις μπορούν να προκαλέσουν πολύ πιο σοβαρές και ακόμη και θανατηφόρες ασθένειες.
Κοινό κρυολόγημα
Οι κορωνοϊοί εντοπίζονται σε όλο τον κόσμο και ευθύνονται για περίπου 10-15% των κρυολογημάτων, κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οι κορωνοϊοί που προκαλούν ήπια έως μέτρια ασθένεια στους ανθρώπους ονομάζονται: 229E, OC43, NL63 και HKU1.
Οι πρώτοι κορωνοϊοί που ανακαλύφθηκαν και ήταν σε θέση να μολύνουν τον άνθρωπο είναι οι 229Ε και OC43. Και οι δύο ιοί συνήθως οδηγούν στο κοινό κρυολόγημα και σπάνια προκαλούν από μόνοι τους σοβαρή ασθένεια. Συχνά ανιχνεύονται ταυτόχρονα με άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις. Όταν υπάρχουν αρκετοί ιοί ή ιοί και βακτήρια σε ασθενείς, αυτό ονομάζεται συν-μόλυνση και μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρή ασθένεια.
Το 2004, το NL63 εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε ένα μωρό που έπασχε από βρογχιολίτιδα (λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος) στις Κάτω Χώρες. Αυτός ο ιός υπήρχε πιθανότατα εκατοντάδες χρόνια, αλλά δεν είχε εντοπισθεί. Ένα χρόνο αργότερα, στο Χονγκ Κονγκ, βρέθηκε ένας άλλος κορωνοϊός – αυτή τη φορά σε έναν ηλικιωμένο ασθενή με πνευμονία. Αργότερα ονομάστηκε HKU1 και βρέθηκε να υπάρχει σε πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο .
Θανατηφόρα στελέχη
Όμως, όλοι οι κορωνοϊοί δεν προκαλούν ήπια ασθένεια. Το Sars (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο) που προκλήθηκε από το SARS-CoV εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2002. Η αιτία αυτής της επιδημίας δεν επιβεβαιώθηκε μέχρι το 2003, όταν το γονιδίωμα του ιού εντοπίστηκε από το Εθνικό Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Καναδά. Το Sars έχει πολλές ομοιότητες με την τρέχουσα πανδημία του COVID-19. Οι ηλικιωμένοι είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από σοβαρή ασθένεια και τα συμπτώματα περιελάμβαναν πυρετό, βήχα, μυϊκό πόνο και πονόλαιμο. Αλλά υπήρχε πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνεις αν είχες Sars. Από το 2002 έως την τελευταία αναφερόμενη υπόθεση το 2014, 774 άτομα πέθαναν .
Μια δεκαετία αργότερα, το 2012, υπήρξε ένα άλλο ξέσπασμα που αφορούσε έναν πρόσφατα εντοπισμένο κορωνοϊό: MERS-CoV. Η πρώτη περίπτωση αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (Mers) εμφανίστηκε στη Σαουδική Αραβία . Υπήρξαν δύο ακόμη εστίες Mers: η Νότια Κορέα το 2015 και η Σαουδική Αραβία το 2018 . Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις Mers κάθε χρόνο, αλλά τα κρούσματα ήταν συνήθως ήπια.
Γιατί λοιπόν οι Sars ή οι Mers δεν οδήγησαν σε πανδημίες; Το R0 τόσο του Sars όσο και του SARS-CoV-2 είναι περίπου δύο ή τρία (αν και μερικές πιο πρόσφατες εκτιμήσεις του R0 για το SARS-CoV-2 είναι περίπου πέντε ), πράγμα που σημαίνει ότι κάθε μολυσμένο άτομο είναι πιθανό να μολύνει δύο ή τρία άλλα άτομα . Τα συμπτώματα του Sars ήταν πιο σοβαρά, επομένως ήταν πολύ πιο εύκολο να εντοπίσουμε και να απομονώσουμε τους ασθενείς.
Το R0 of Mers είναι κάτω από ένα δεν είναι πολύ μεταδοτικό. Οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν συνδεθεί με στενή επαφή με μολυσμένες καμήλες ή πολύ στενή επαφή με ήδη μολυσμένο άτομο.
Μία από τις κύριες προκλήσεις στον περιορισμό της επιδημίας SARS-CoV-2 είναι ότι τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ ήπια – μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα – αλλά μπορούν ακόμη να μολύνουν άλλους ανθρώπους. Το SARS-CoV-2 δεν είναι τόσο θανατηφόρο όσο το Sars ή το Mers, αλλά επειδή μπορεί να εξαπλωθεί χωρίς ανίχνευση, ο αριθμός των ατόμων που θα μολύνει και οι αριθμοί που θα πεθάνουν θα είναι υψηλότεροι από οποιονδήποτε κορωνοϊό που έχουμε συναντήσει ποτέ.
Έτσι, μένουμε σπίτι!!!
Απόδοση – επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη, MSc, PD Βιοηθικής
Πληροφορίες και από το theconversation.com
