Ο Ιταλός εφευρέτης και μηχανικός Guglielmo Marconi (1874-1937) ανέπτυξε, παρουσίασε και κυκλοφόρησε το πρώτο επιτυχημένο, μεγάλης απόστασης ασύρματο τηλεγράφημα, και το 1901 διαδόθηκε το πρώτο ραδιοφωνικό διατλαντικό σήμα. Τα ραδιόφωνα της εταιρίας του Marconi, έθεσαν τέλος στην απομόνωση των θαλάσσιων μετακινήσεων και έσωσαν εκατοντάδες ζωές, συμπεριλαμβανομένων όλων των επιβατών που επιβίωσαν από το ναυάγιο του Τιτανικού. Το 1909 έλαβε το Bραβείο Νόμπελ στη Φυσική για το ραδιοφωνικό του έργο.
Ο Guglielmo Marconi γεννήθηκε το 1874 στην Μπολόνια της Ιταλίας. Ο πατέρας του ήταν ένας πλούσιος κτηματίας και η μητέρα του ήταν μέλος της οικογένειας Jameson από την Ιρλανδία, οι οποίοι είχαν αποστακτήρια. Ο Marconi εκπαιδεύτηκε από δασκάλους, από το Τεχνικό Ινστιτούτο του Λιβόρνο και από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Το 1894 ο Marconi γοητεύτηκε με την ανακάλυψη των «των αόρατων κυμάτων» του Γερμανού φυσικού Heinrich Rudolf Hertz, που δημιουργούνται από ηλεκτρομαγνητικές επιδράσεις. Ο Marconi έχτισε τον δικό του εξοπλισμό που παρήγαγε κύματα στο κτήμα της οικογένειάς του και σύντομα έστελνε σήματα σε τοποθεσίες σε απόσταση μιλίων. Μετά την αποτυχία που αντιμετώπισε να καταφέρει να ενδιαφερθεί η Ιταλική κυβέρνηση για το έργο του, ο Marconi αποφάσισε να δοκιμάσει τη τύχη του στο Λονδίνο.
Ο 22χρονος Marconi και η μητέρα του έφτασαν στην Αγγλία το 1896 και γρήγορα βρήκαν ενδιαφερόμενους υποστηρικτές, συμπεριλαμβανομένου του Βρετανικού Ταχυδρομείου. Μέσα σε ένα χρόνο, ο Marconi εξέπεμπε έως και 12 μίλια και είχε υποβάλει αίτηση για τις πρώτες του εφευρέσεις. Ένα χρόνο αργότερα, εγκατέστησε έναν ασύρματο σταθμό στο Isle of Wight που επέτρεψε στη Βασίλισσα Βικτόρια να στέλνει μηνύματα στον γιο της Πρίγκιπα Έντουαρντ, ενώ βρισκόταν στο βασιλικό γιοτ. Από το 1899 τα σήματα του Marconi είχαν διασχίσει το Αγγλικό κανάλι. Τον ίδιο χρόνο, ο Marconi, ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου εκεί κέρδισε δημοσιότητα προσφέροντας ασύρματη κάλυψη στον αγώνα με γιοτ του American Cup από την ακτή ως το New Jersey.
Ο Marconi άρχισε να εργάζεται με σκοπό τη βελτίωση της ασύρματης επικοινωνίας του για μια διατλαντική εκπομπή. Πολλοί φυσικοί διαφωνούσαν ότι τα ραδιοκύματα ταξίδευαν σε ευθείες γραμμές, καθιστώντας αδύνατο να μεταδίδονται τα σήματα πέρα από τον ορίζοντα, αλλά ο Marconi πίστευε ότι θα ακολουθούσαν την καμπυλότητα του πλανήτη. Μετά από αποτυχημένες προσπάθειες να λάβουν ένα σήμα από την Αγγλία στο Cape Cod, της Μασαχουσέτης, ο Marconi αποφάσισε να δοκιμάσει μια μικρότερη απόσταση από την Κορνουάλη στη Νέα Γη (Newfoundland).
Το ραδιοφωνικό σήμα που μεταδίδεται από το Poldhu της Κορνουάλης ήταν τόσο ισχυρό, όσο η ομάδα του Marconi μπορούσε να το κάνει – με πλήρη ισχύ. Περίπου 2.100 μίλια μακριά, στην κορυφή του Signal Hill στο St. John’s, ο Marconi συνέδεσε μια κεραία σε ένα μπαλόνι, το οποίο πέταξε μακριά, και έπειτα σε ένα χαρταετό με συρματόσχοινο 500 ποδιών.
Tο 1909 ο Marconi μοιράστηκε το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική με τον Γερμανό φυσικό Karl F. Braun, τον εφευρέτη του σωλήνα καθοδικής ακτινοβολίας. Για τις διακρίσεις του Marconi δεν έλειψαν οι αμφιβολίες: πολλοί άλλοι άνδρες είχαν ισχυρισμούς για τον τίτλο «Ο πατέρας του ραδιοφώνου». Ήδη από το 1895, ο Ρώσος φυσικός Alexander Popov πραγματοποιούσε μεταδόσεις μεταξύ κτιρίων, ενώ στην Ινδία ο Jagdish Chandra Bose χρησιμοποιούσε ραδιοκύματα για να κουδουνίζει καμπάνες και να προκαλεί εκρήξεις.
Το 1901 ο πρωτοπόρος της ηλεκτρικής ενέργειας της Σερβίας-Αμερικής Nikola Tesla είπε ότι είχε αναπτύξει ένα ασύρματο τηλέγραφο το 1893. Tο 1943 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ακύρωσε τέσσερις ραδιοφωνικές δημιουργίες του Marconi, αναφέροντας το προηγούμενο έργο του Tesla.
Καθώς οι ναυτιλιακές εταιρείες συνειδητοποίησαν τη χρησιμότητα της ραδιοτηλεγραφίας για την επικοινωνία των επιβατών, τις αναφορές πλοήγησης και τα σήματα κινδύνου, η ραδιοεπικοινωνία της εταιρίας του Marconi με εκπαιδευμένα στελέχη του, ξεκίνησε να κατασκευάζει τον βασικό εξοπλισμό.
Για τις επόμενες δύο δεκαετίες, ο Marconi συνέχισε να τελειοποιεί τις εφευρέσεις του, να πειραματίζεται με εκπομπές μικρού μήκους και να δοκιμάζει τις αποστάσεις μετάδοσης στο σκάφος 700 θέσεων του Elettra. Επέστρεψε στην Ιταλία, έγινε οπαδός του Μπενίτο Μουσολίνι και ακύρωσε τον πρώτο του γάμο για να παντρευτεί μια Ιταλίδα ευγενή. Το 1935 έκανε περιοδεία στη Βραζιλία και στην Ευρώπη για να υπερασπιστεί την εισβολή του Μουσολίνι στην Αβησσυνία.
Πέθανε δύο χρόνια αργότερα από καρδιακή προσβολή στη Ρώμη. Προς τιμήν του, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Αμερική, την Αγγλία και την Ιταλία τήρησαν αρκετά λεπτά σιωπής.
Από την Ελένη Ραφαηλία Βλαστέλλη
Επιμέλεια: Κατερίνα Νίκου – Φιλόλογος
