Ο ναρκισσισμός θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα φάσμα στο ακραίο σημείο του οποίου βρίσκεται η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD). Οι ακόλουθες παρατηρήσεις ισχύουν για τα άτομα με παθολογικό ναρκισσισμό, ανεξάρτητα από το αν πληρούν ή όχι το διαγνωστικό κριτήριο της NPD, αλλά μπορεί επίσης να ισχύουν για αντικοινωνικές ή άλλες προσωπικότητες με “παθολογικό” ναρκισσισμό
Από την πλευρά του παθολογικού ναρκισσισμού, ιδού 7 “εκπληκτικά γεγονότα” κατά τη γνώμη του Γάλλου κλινικού ψυχολόγου Jean-François Lopez:
- Δυσκολίες στην κατανόηση καταστάσεων με χιούμορ
Η έλλειψη ενσυναίσθησης αποτελεί διαγνωστικό χαρακτηριστικό της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας. Τα “ναρκισσιστικά” άτομα έχουν συχνά περιορισμένο συναισθηματικό ρεπερτόριο, γεγονός που τους εμποδίζει να συντονίζονται συναισθηματικά με τους άλλους. Ως εκ τούτου, αισθάνονται “ξένοι” σε ορισμένες συναισθηματικές καταστάσεις, σαν να έχουν να κάνουν με ένα άγνωστο ιδίωμα, το οποίο δεν κατανοούν.
Παράδειγμα
Μερικές φορές, αν κάνετε ένα αστείο, θα το πάρουν τοις μετρητοίς και θα πρέπει να τους εξηγήσετε το αστείο, αλλιώς θα νομίζουν ότι τους κοροϊδεύετε.
- Ο Δρ Τζέκιλ και ο κ. Χάιντ: Ναρκισσιστική οργή
Σε ορισμένες καταστάσεις, βλέπετε το “ναρκισσιστικό” άτομο να μπαίνει σε καταστάσεις θυμού που το κάνουν να μοιάζει με άλλο άτομο. Είναι σαν να μετατρέπεται ο Dr. Jekyll σε Mr Hyde. Ο εσωτερικός θυμός είναι μόνιμος στον “ναρκισσιστή”, μερικές φορές βγαίνει ξαφνικά σαν ηφαίστειο που εκρήγνυται.
Αυτός ο θυμός μπορεί στη συνέχεια να πάρει τη μορφή ναρκισσιστικής οργής, ενός ακραίου συναισθηματικού ξεσπάσματος, με παραλήρημα, προσβολές, κατηγορίες και το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε σωματική βία.
Σε μια πιο ελεγχόμενη εκδοχή, μπορεί να πάρει τη μορφή ψυχρού, εκφοβιστικού θυμού. Στην περίπτωση αυτή, το άτομο παίρνει μια απειλητική, ανατριχιαστική φωνή, σαν να έρχεται από το υπερπέραν του τάφου και έχει σκοπό να τρομάξει. Την πρώτη φορά, αυτό μπορεί να προκαλέσει μεγάλη έκπληξη.
Και στις δύο περιπτώσεις, ο “ναρκισσιστής” έχει αντιληφθεί τη συμπεριφορά ή τα λόγια σας ως απειλή. Η οργισμένη (ψυχρή ή θυμωμένη) αντίδρασή του έχει σκοπό να ανακτήσει τον έλεγχο της σχέσης μέσω της άσκησης τρόμου. Πρόκειται για μια αντίδραση καθαρού εκφοβισμού.
- Υψηλή αντιδραστικότητα στην απόσυρση της προσοχής
Οι “ναρκισσιστικές” προσωπικότητες έχουν μια συνεχή ανάγκη για προσοχή, είναι το ναρκωτικό τους, χωρίς το οποίο δεν μπορούν να ζήσουν, χωρίς το οποίο καταρρέουν.
Αν τους στερήσετε αυτή την προσοχή, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, μπορεί να περιέλθουν σε οργισμένες καταστάσεις. Η αντίδρασή τους είναι συχνά δυσανάλογη και ακατάλληλη. Εκεί που μια απλή παρατήρηση θα μπορούσε να εκτονώσει την κατάσταση, η αφαίρεση της προσοχής τους κάνει να φαίνονται τρελοί. Αυτή είναι μια παθολογική αντίδραση.
Παράδειγμα
Ρίχνετε μια ματιά στο κινητό σας ενώ ο σύντροφός σας σας μιλάει. Ο ναρκισσιστής σας καταστρέφει με τον ψυχρό θυμό του απειλώντας να μην το ξανακάνει ποτέ.
- Προβολή
Η προβολή είναι ένας αμυντικός μηχανισμός που περιγράφεται από την ψυχανάλυση. Συνίσταται στο να καταλογίζει ψευδώς στους άλλους τα ελαττώματα που το άτομο αρνείται ότι υπάρχουν στον εαυτό του. Το άτομο προβάλλει έτσι τα ελαττώματά του έξω από τον εαυτό του, επειδή δεν αποδέχεται ότι μπορούν να υπάρχουν μέσα του. Η προβολή είναι επομένως μια άρνηση που συνοδεύεται από μια ψευδή απόδοση, στους άλλους ή στον κόσμο.
Παραδείγματα:
- ένας “ναρκισσιστής” σας αποκαλεί “τσιγκούνη”, ενώ εσείς είστε αυτός που πληρώνει τα περισσότερα ποτά (προβολή σε εσάς)
- ένας “ναρκισσιστής” θα σας πει ότι μισεί τους χειριστές, τη χειραγώγηση και τις σχέσεις κυριαρχίας, ενώ η χειραγώγηση είναι το αγαπημένο εργαλείο που χρησιμοποιεί για να εδραιώσει τη σχεσιακή κυριαρχία και να εκμεταλλευτεί τους άλλους (προβολή στον κόσμο)
- Ψυχική ακαμψία
Η έντονη ψυχική ακαμψία των “ναρκισσιστών” και οι παρανοϊκές τους τάσεις καθιστούν πολύ δύσκολη τη σύνδεση μαζί τους. Όταν μιλάτε με μια ναρκισσιστική προσωπικότητα, συχνά αισθάνεστε ότι δεν σας ακούει και μονολογεί. Αισθάνεστε σαν να μιλάτε σε έναν τοίχο και νιώθετε ότι είναι αδύνατο να συνδεθείτε ειλικρινά και βαθιά με αυτό το άτομο.
Συνειδητοποιείτε ότι δεν θα μπορέσετε ποτέ να μετακινήσετε έστω και μια σπιθαμή την άποψή τους μέσω του διαλόγου και να τους κάνετε να καταλάβουν τη δική σας. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει κανένα μοίρασμα.
Επιπλέον, οι άνθρωποι αυτοί συχνά παίρνουν τη στάση του θύματος (“ο κόσμος είναι θυμωμένος μαζί μου”) και είναι πολύ απαιτητικοί. Μπορείτε να δείτε ότι ο μονόλογός τους δεν έχει ως λειτουργία την εξεύρεση λύσης στα προβλήματά τους, αλλά τη διατήρηση του οιονεί μόνιμου παραπόνου τους και της εσωτερικής τους οργής. Πρόκειται για μια λειτουργία συντήρησης.
- Μια φήμη που πρέπει να σωθεί
Οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες διατηρούν την πεποίθηση ότι είναι ξεχωριστές, μοναδικές, διαφορετικές και πάνω από τους άλλους. Ένας “ψεύτικος εαυτός” που έχτισαν κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, όταν συχνά κακοποιήθηκαν ψυχολογικά. Ως αποτέλεσμα, δεν αμφισβητούν ποτέ τον εαυτό τους, επειδή θεωρούν τον εαυτό τους τέλειο.
Προκειμένου να διατηρήσουν αυτή την απατηλή πεποίθηση, διαπράττουν τα εγκλήματά τους με κρυφό τρόπο, μακριά από τα μάτια των άλλων, χωρίς μάρτυρες. Για παράδειγμα, σε μια κατάσταση ζευγαριού, οι κακοποιήσεις διαπράττονται στο σπίτι αλλά ποτέ δημόσια. Για τη ναρκισσιστική προσωπικότητα, είναι τότε σαν να μην συνέβησαν ποτέ αυτές οι κακόβουλες συμπεριφορές. Έτσι σώζεται η πεποίθησή τους ότι είναι τέλειοι άνθρωποι.
Όταν συλλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω να διαπράττουν κακοήθειες ή όταν απειλούνται με δημόσια αποκάλυψη του ποιοι πραγματικά είναι και τι έχουν κάνει, επικρατεί πανικός επί του πρακτέου. Θα προσπαθήσουν να σώσουν τη φήμη τους με κάθε κόστος για να διατηρήσουν την παραπλανητική τους πεποίθηση ότι είναι τέλειοι άνθρωποι. Όσο ο κόσμος πιστεύει στο “καλό τους όνομα”, η φήμη τους είναι αληθινή.
Δύο στρατηγικές είναι τότε δυνατές:
- να αρνηθούν την πραγματικότητα αυτού που συνέβη: “δεν συνέβη ποτέ”.
- να κατηγορούν ψευδώς το άλλο άτομο ότι διέπραξε την κακοποίηση ή ότι την προκάλεσε: “απλώς υπερασπίστηκα τον εαυτό μου”.
Παράδειγμα:
Κατά τη διάρκεια μιας λεκτικής ανταλλαγής, υπό την επίδραση της “ναρκισσιστικής οργής”, η ναρκισσιστική προσωπικότητα χαστουκίζει το άλλο άτομο. Στη συνέχεια, μιλάει με ένα φίλο του, λέγοντάς του ότι το άλλο άτομο του επιτέθηκε και αμυνόμενος τον χτύπησε κατά λάθος. Αυτό το κάνει για να προσπαθήσει να σώσει τη φήμη του/της ως “καλός άνθρωπος”.
- Μια παρασιτική ζωή
Οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες βιώνουν συχνά πολλαπλούς χωρισμούς και απορρίψεις (φίλων, συναδέλφων, ερωτικών συντρόφων) εξαιτίας της συμπεριφοράς τους ως παραβάτες των σχέσεων και συναισθηματικά αρπακτικά, που βασίζονται στην εκμετάλλευση των άλλων και στην εξουσία. Οι σχέσεις τους είναι εύθραυστες και μη βιώσιμες.
Αυτό μερικές φορές οδηγεί σε μια πορεία ζωής με πολλές αλλαγές: συχνές μετακινήσεις, αλλαγή εργασίας, αλλαγή φίλων, αλλαγή ερωτικών συντρόφων κ.λπ. Μια ζωή που χαρακτηρίζεται από αστάθεια.
Αδυνατώντας να ζήσουν μόνες τους, οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες ζουν συχνά με το “θήραμά” τους, έναν ερωτευμένο σύντροφο με τον οποίο συγκατοικούν ή μοιράζονται ένα διαμέρισμα, προκειμένου να εκμεταλλευτούν καλύτερα τους πόρους αυτού του θηράματος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο τρόπος ζωής τους περιγράφεται συχνά ως παρασιτικός.
Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: www.quora.com
