Σμύρνη 1922. Μια νεαρή κοπέλα, η Ηλέκτρα Μπακιρτζή, περιπλανιέται στα ερείπια της κατεστραμμένης πόλης αναζητώντας τα ορφανά παιδιά. Θα αγωνιστεί μόνη, θα επιβιώσει, και τελικά θα ιδρύσει το πρώτο ορφανοτροφείο του τόπου. Θα αγαπηθεί όσο κανένας άλλος από τους κατοίκους, που την αποκαλούν Αρχόντισσα της Σμύρνης. Αλλά όταν ο έρωτας θα μπει πρώτη φορά ορμητικά στη ζωή της, στο πρόσωπο του νεαρού Ελληνοαμερικάνου δημοσιογράφου Τζον Μάντοξ, όλα θα ανατραπούν μονομιάς. Σύντομα η Ηλέκτρα θα σταθεί απέναντι στο μεγαλύτερο δίλημμα της ζωής της: να χαρεί τον έρωτα ή να υποταχθεί στο καθήκον της απέναντι στις παιδικές φωνές που την καλούν πίσω στη Σμύρνη; Η Αρχόντισσα της Σμύρνης είναι η ιστορία μιας γυναίκας στο πρόσωπο της οποίας συγκρούεται παθιασμένα ο έρωτας με το καθήκον απέναντι στο συνάνθρωπο.
Ο Θάνος Κονδύλης «ομολογεί» για το μυθιστόρημά του «Η Αρχόντισσα της Σμύρνης»…
Γιατί επιλέξατε την Ηλέκτρα να είναι η Αρχόντισσα της Σμύρνης;
Πιστεύω ότι η Ηλέκτρα αντιπροσωπεύει πολλές γυναίκες – και ανθρώπους γενικότερα – της εποχής μας οι οποίες φέρουν την τραγικότητα στο αίμα τους. Πολλές φορές οι άνθρωποι στεκόμαστε μπροστά σε διλήμματα. Η ηρωίδα μου είχε να διαλέξει ανάμεσα στον μεγάλο έρωτα της ζωής της και στο καθήκον που είχε αναλάβει απέναντι στα ορφανά της κατεστραμμένης Σμύρνης. Η επιλογή της καθόρισε τη ζωή της! Αυτό δεν συμβαίνει και σήμερα;
Όταν γράφατε το βιβλίο και ‘αγγίξατε’ τη μέρα της καταστροφής της Σμύρνης ποια συναισθήματα βιώσατε;
Αυτό το κεφάλαιο το ξαναέγραψα περίπου δέκα φορές. Διάβασα πρώτα δεκάδες μαρτυρίες προσφύγων και σχεδόν όλα όσα περιγράφω είναι η απλή και καθαρή πραγματικότητα. Κάποιοι αναγνώστες πραγματικά σοκαρίστηκαν με όσα γράφω. Άλλοι πάλι μου είπαν ακόμα και ότι τα γεγονότα αυτά των τουρκικών θηριωδιών ακούγονται και υπερβολικά. Πολλές φορές η πραγματικότητα συγκλονίζει. Αυτό ένιωσα κι εγώ σκιαγραφώντας μόνο τα γεγονότα εκείνων των ημερών. Άφησα τους πρωταγωνιστές να μιλήσουν μόνοι του.
Ποιος είναι ο ήρωας που νιώσατε εσείς πιο κοντά του και γιατί;
Η Ηλέκτρα για μένα είναι κάτι παραπάνω από μια απλή ηρωίδα. Είναι ένα σύμβολο. Είναι, αν θέλετε, ένας άνθρωπος που δεν θα την βρείτε στα όμορφα καλογυαλισμένα βιβλία, στις βιογραφίες σοβαρών και επωνύμων προσωπικοτήτων. Πρόκειται για ένα πρόσωπο που μπορείτε να το συναντήσετε ακόμα και σήμερα δίπλα σας, κοντά σας. Ίσως είναι ένα συγγενής ή ένας φίλος σας. Προσωπικώς έχω βιώσει δυο φορές στη ζωή μου τέτοιους ανθρώπους. Αν το καλοσκεφτείτε, ίσως ακόμα και εμείς οι ίδιοι, ο καθένας μας ξεχωριστά, έχουμε μέσα μας κάτι από την τραγικότητα αυτής της γυναίκας. Απλά ίσως δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε.
Πού μπορεί να οδηγήσει η σύγκρουση του παθιασμένου έρωτα με το καθήκον; Όταν επιλέγεις ένα από τα δυο, μήπως στην τελική ευθεία ζεις ακρωτηριασμένος;
Τα πάντα στη ζωή μας είναι θέμα επιλογών. Ο δρόμος που διαλέγει να ακολουθήσει ένας άνθρωπος στη ζωή του – ή αντίστροφα που επιλέγει να απορρίψει – καθορίζει και το μέλλον του. Άλλες αποφάσεις είναι ασήμαντες, άλλες όμως αφορούν την ίδια μας τη ζωή. Ιδιαίτερα η ύψιστη επιλογή έρωτας ή καθήκον μερικές φορές μπορεί να είναι καταλυτική όχι μόνο για εμάς αλλά και για τους ανθρώπους γύρω μας οι οποίοι ενίοτε εξαρτώνται και σε μεγάλο βαθμό από εμάς. Κατά τη γνώμη μου είναι ήρωας ο άνθρωπος που καταλήγει ή υποχρεώνεται σε μια από τις δυο επιλογές, όποια κι αν είναι αυτή. Γιατί ουσιαστικά επιλέγει να ζήσει στο εξής με τα όνειρα του… ίσως και με τις ερινύες του που θα τον καταδιώκουν σε όλη του τη ζωή.
Πόσο σημαντικό είναι για εσάς το επάγγελμα του συγγραφέα;
Ποτέ στη ζωή μου δεν μπορούσα να φανταστώ ότι τελικά θα κατέληγα σε αυτή την ασχολία. Προσωπικώς δεν θεωρώ την εργασία μου μόνο ως επάγγελμα με την κοινή, απλή έννοια του όρου. Είμαι ιδεολόγος και πιστεύω – ή αν θέλετε νιώθω – κάθε και μέρα και περισσότερο ότι η μοίρα και η τύχη με οδήγησαν σε αυτή την εργασία. Προφανώς θα είχαν τους δικούς τους λόγους. Από πολύ μικρός ασχολήθηκα με διάφορα επαγγέλματα αλλά τελικά με κέρδισε η τέχνη και δη η συγγραφή. Γιατί; Αυτό είναι το ερώτημα που με απασχολεί εδώ και πολλά χρόνια. Για να το θέσω και διαφορετικά: αν δεν είχα κάνει όλα τα προηγούμενα, θα κατέληγα ποτέ να γίνω συγγραφέας, δεδομένου ότι ποτέ δεν υπήρξε αυτό όνειρο ζωής; Κι όμως σήμερα, τώρα, το αγαπώ αυτό που κάνω όσο τίποτα στον κόσμο, όσο και να μου έχει στοιχίσει. Η τέχνη απελευθερώνει.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Θάνος Κονδύλης γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε αρχαιολογία και ιστορία στην Ελλάδα και την Ιταλία και το 2006 αναγορεύτηκε διδάκτωρ Ιστορίας από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μιλά κυρίως αγγλικά, ιταλικά και γαλλικά, ενώ κέρδισε και διάφορες υποτροφίες για την πραγματοποίηση σπουδών του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συνέγραψε επιστημονικές μελέτες, έλαβε μέρος σε επιστημονικά συνέδρια, ενώ τιμήθηκε δυο φορές (1996, 2002) από τη Βουλή των Ελλήνων για το ιστορικό μου έργο σχετικά με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το οποίο και εκδόθηκε πρόσφατα.
Στο παρελθόν διετέλεσε συνεργάτης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και του Υπουργείου Πολιτισμού. Τον τελευταίο καιρό μοιράζει το χρόνο μου ανάμεσα στο Λονδίνο και στην Αθήνα, ενώ πλέον ασχολείται κυρίως με τη δημιουργική γραφή και τη συγγραφή ιστορικών έργων. Έχει συγγράψει πάνω από είκοσι μελέτες και βιβλία. Από τις εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορούν σχεδόν όλα τα μυθιστορήματά μου. Ειδικά το “Έγκλημα στην αρχαία Ολυμπία” κυκλοφορεί και στην Ιταλία με μεγάλη επιτυχία.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός
Επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη, Αρχαιολόγος – Επικοινωνιολόγος
