Στον τάφο του Έλληνα πολεμιστή, δαχτυλίδια της δύναμης, ένας καθρέφτης και κτερίσματα. Ένας πανέμορφος άθικτος τάφος με όμορφα χαραγμένα χρυσά δαχτυλίδια και πολύτιμους λίθους, ήταν τα υπάρχοντα του αρχαίου Έλληνα πολεμιστή, δείγματα του πολιτισμού του, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, κι όχι λάφυρα από το κοντινό νησί της Κρήτης.
Τα χρυσά δαχτυλίδια, λένε, ήταν τα δαχτυλίδια της δύναμης. Αυτά τα αντικείμενα υπήρξαν διακριτικά της ελίτ που κυβέρνησε τους κατοίκους της Πύλου, την πόλη στη νοτιοδυτική ακτή της Ελλάδας, όπου βρέθηκε ο τάφος του πολεμιστή.
Ο τάφος ρίχνει φως σε μια δραματική ιστορική διαδικασία, την επέκταση του Μινωικού πολιτισμού της Κρήτης προς τη νότια Ελλάδα, όπου αποτέλεσε τη βάση του μυκηναϊκού πολιτισμού, την πρώτη στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Χτένα από ελεφαντόδοντο.
Βρέθηκε στον τάφο του πολεμιστή. Τμήμα Κλασικών Σπουδών / Πανεπιστήμιο του Cincinnati
Μυκηναίοι ηγεμόνες, όπως ο Αχιλλέας, ο Αγαμέμνονας και ο Οδυσσέας ήταν ήρωες των επών του Ομήρου και του Μυκηναϊκού πολιτισμού, ο οποίος κατέρρευσε λίγο μετά το 1200 π.Χ., αλλά υπήρξε ο πρόδρομος της κλασικής ελληνικής εποχής.
Ο τάφος ανακαλύφθηκε πέρυσι από τους Jack L. Davis και την Sharon R. Stocker, ένα ζευγάρι αρχαιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, και κρίνεται από άλλους αρχαιολόγους, ως ένας από τους πλουσιότερους τάφους που έχουν βρεθεί στην Ελλάδα τα τελευταία πενήντα χρόνια. Ο πολεμιστής θάφτηκε γύρω στο 1450 π.Χ., ημερομηνία που προέρχεται από αγγεία που βρίσκονται γύρω από τον τάφο. Από το κρανίο του έγινε με προσομοίωση η ανάπλαση του προσώπου του από τη Lynne Schepartz και τον Tobias Houlton του Πανεπιστημίου του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ, κι έτσι γνωρίζουμε την εμφάνισή του.
Το ζευγάρι των αμερικανών αρχαιολόγων Jack L. Davis και την Sharon R. Stocker, που ανακάλυψαν τον τάφο του πολεμιστή
Τα χρυσά δαχτυλίδια, χαραγμένα με πολύτιμους λίθους και πολλά άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στον τάφο φέρουν μινωικά θέματα. Ενώ θα μπορούσαν να προέρχονται από λεηλασίες που έγιναν κατά τη διάρκεια επιδρομών στην Κρήτη, οι αρχαιολόγοι Danis και Stocker έχουν αντίθετη άποψη.
Σε ένα δημοσίευμα στο περιοδικό Hesperia αναφέρεται, ότι τα αντικείμενα που βρέθηκαν στον τάφο επαναλαμβάνουν την ίδια εικονογραφία, όπως χρυσά δαχτυλίδια κ.ά.
Ο τάφος περιείχε ένα μπρούντζινο καθρέφτη και έξι χτένες από ελεφαντόδοντο. Η εύρεση των αντικειμένων σε ένα τάφο πολεμιστή άφησε έκπληκτους τους αρχαιολόγους. Είναι εύλογο όμως, γιατί οι έλληνες πολεμιστές είχαν τα μαλλιά τους μακριά και οι Σπαρτιάτες πολεμιστές είναι γνωστό πως χτένιζαν τα μαλλιά τους πριν από κάθε μάχη.
Ο καθρέπτης ενδεχομένως να είχε τελετουργική σημασία. Ένα από τα χρυσά δαχτυλίδια παραπέμπει σε Θεά που κρατάει παρόμοιο καθρέφτη.
Ένα άλλο αντικείμενο που βρέθηκε και αυτό στον τάφο, δείχνει ότι το δαχτυλίδι ανήκει σε κάποιον που έφερε ραβδί. Ένα στριμμένο κομμάτι μετάλλου αρχικά φαινόταν σαν άγκιστρο. Όταν όμως αυτό ξεδιπλώθηκε αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για κεφάλι ζώου με κέρατα, πιθανώς ενός ταύρου, με μια υποδοχή και μια οπή από νύχια ώστε να προσαρμόζεται εκεί ένα ραβδί. Μια Θεά το κρατά όπως ακριβώς ένα ραβδί σε ένα από τα χρυσά δαχτυλίδια. Το ραβδί σχεδόν σίγουρα δείχνει ότι ο πολεμιστής ασκούσε κάποιου είδους εξουσία θρησκευτική ή πολιτική.
Δαχτυλίδι που βρέθηκε στον τάφο του πολεμιστή. Credit Jennifer Stephens / Πανεπιστήμιο του Cincinnati
Οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν ακόμη αν ο πολεμιστής και αυτοί που είναι θαμμένοι μαζί του είναι Μινωίτες ή Μυκηναίοι οι οποίοι επηρεάστηκαν από το Μινωικό πολιτισμό. «Όποιοι και να είναι, αυτοί οι άνθρωποι μας συστήνουν τους Μινωικούς δρόμους από την ηπειρωτική χώρα και σχηματοποιούν το Μυκηναϊκό πολιτισμό» αναφέρει ο Δρ. Davis. « Ντύνονταν πιθανόν σαν Μινωίτες και έχτιζαν τα σπίτια τους σύμφωνα με το στυλ που εμφανίζονταν στην Κρήτη, χρησιμοποιώντας τεχνικές χτισίματος Μινωικής προέλευσης».
Ο τάφος του πολεμιστή «μας φανερώνει ότι εξ αρχής υπήρχαν άνθρωποι στην ηπειρωτική χώρα που γνώριζαν τι σήμαινε ο Μινωικός πολιτισμός και το φέρανε στην ηπειρωτική χώρα για ένα συγκεκριμένο λόγο, να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους σε θέση ισχύος,» αναφέρει.
Από το 1400 π.Χ., μισό αιώνα μετά το θάνατο του πολεμιστή, η εξουσία είχε επεκταθεί στην επαρχία της Μεσσηνίας καθώς και σε 20 περιφερειακές πρωτεύουσες, όλοι πλήρωναν φόρους στους Μυκηναίους ηγέτες τους, οι οποίοι κυβέρνησαν την Πύλο από το φερόμενο Ανάκτορο του Νέστορα, που ονομάστηκε έτσι από τον ομηρικό ήρωα.
Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι τα χρυσά δαχτυλίδια που βρέθηκαν στον τάφο του πολεμιστή ήταν δαχτυλίδια δύναμης. Credit Χρόνης Παπανικολόπουλος / Πανεπιστήμιο του Cincinnati
Η Cynthia W. Shelmerdine, ειδικεύεται στην εποχή του Χαλκού στην περιοχή του Αιγαίου, από το Πανεπιστήμιο του Τέξας , αναφέρει ότι συμφωνεί ότι σχετικά με τα δαχτυλίδια και τους πολύτιμους λίθους στον τάφο του πολεμιστή, αντιπροσωπεύουν διοικητική και πολιτική εξουσία. «Αυτά τα πράγματα ξεκάθαρα έχουν σύνδεση εξουσίας,» αναφέρει, θέλοντας και μη τα δαχτυλίδια χρησιμοποιούνταν από τους Μινωίτες για να σφραγίζουν/υπογράφουν αντικείμενα.
Ο τάφος, αν και κατασκευασμενοςαπό Μινωίτε ή Μυκηναίους, «ταιριάζει και με άλλα στοιχεία που δείχνουν ότι η ελιτ της ηπειρωτικής χώρας είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με την ελιτ της Κρήτης, «αναφέρει η Δρ. Shelmerdine.
Οι Μυκηναίοι συνέχιζαν να χρησιμοποιούν Μινωική θεματολογία , όπως για παράδειγμα οι γυμναστικές επιδείξεις πηδώντας πάνω από ταύρους, φαίνεται τόσο στην τέχνη τους και όσο στη διοίκηση μέχρι το τέλος της ανακτορικής περιόδου. Ωστόσο στην κλασσική εποχή η μνήμη των Μινωιτών ξεθώριασε και επιβίωσε κυρίως με το μύθο της Αριάδνης, κόρης του βασιλιά Μίνωα, που έδειξε στον Θησέα πώς να σκοτώσει το Μινώταυρο και να δραπετεύσει από το λαβύρινθο στη Κνωσσό.
Ένα άλλο αντικείμενο που βρέθηκε στον τάφο, είναι ένα ραβδί, όπου απεικονίζεται το δαχτυλίδι. Ένα περιστρεφόμενο κομμάτι μετάλλου βρέθηκε στον τάφο. Σε πρώτη φάση έμοιαζε να είναι ένα τσιγκέλι, αλλά αργότερα διαφάνηκε ένα κεφάλι ζώου με κέρατα, πιθανώς ενός ταύρου, με μια υποδοχή και μια τρύπα για νύχια, σαν να τοποθετεί ένα ραβδί. Μια Θεά το κρατά όπως ένα ραβδί με τα χρυσά δαχτυλίδια. Το ραβδί σίγουρα δείχνει ότι ο πολεμιστής ασκεί κάποιου είδους εξουσία, θρησκευτική ή πολιτική.
Οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν ακόμη αν ο πολεμιστής και αυτοί που είναι θαμμένοι μαζί του είναι Μινωίτες ή Μυκηναίοι, οι οποίοι επηρεάστηκαν από το μινωικό πολιτισμό. «Όποιοι και να είναι, αυτοί οι άνθρωποι μας συστήνουν το μινωικό δρόμο από την ηπειρωτική χώρα στο μυκηναϊκό πολιτισμό» αναφέρει ο Δρ. Davis. « Είναι πιθανώς ντυμένοι σαν Μινωίτες και χτίζουν τα σπίτια τους, σύμφωνα με τα πρότυπα που υπήρχαν στην Κρήτη, χρησιμοποιώντας μινωικές τεχνικές χτισίματος».
Χρυσή αλυσίδα και χάλκινο κύπελλο που βρέθηκαν στον τάφο. Τμήμα Κλασικών Σπουδών / Πανεπιστήμιο του Cincinnati
Ο τάφος του πολεμιστή «μας φανερώνει, ότι οι άνθρωποι στην ηπειρωτική χώρα γνώριζαν τι σήμαινε ο Μινωικός πολιτισμός και τον μετέφεραν στην ηπειρωτική χώρα για συγκεκριμένο λόγο, για να θέσουν τον εαυτό τους σε θέση ισχύος» αναφέρει.
Από το 1400 π.Χ., μισό αιώνα μετά το θάνατο του πολεμιστή, η εξουσία είχε επεκταθεί και στην επαρχία της Μεσσηνίας και σε 20 περιφερειακές πρωτεύουσες. Όλο πλήρωναν φόρους στους Μυκηναίους αφέντες τους, οι οποίοι κυβερνούσαν στην Πύλο, στο Ανάκτορο του Νέστορα, που πήρε το όνομά του από τον ομηρικό ήρωα.
Η Cynthia W. Shelmerdine, από το Πανεπιστήμιο του Τέξας ειδική στην εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο, αναφέρει πως συμφωνεί ότι τα δαχτυλίδια και οι πολύτιμοι λίθοι στον τάφο του πολεμιστή αντιπροσωπεύουν διοικητική και πολιτική εξουσία. «Αυτά τα αντικείμενα ξεκάθαρα έχουν σύνδεση εξουσίας» αναφέρει. Τα δαχτυλίδια χρησιμοποιούνταν από τους Μινωίτες για να σφραγίζουν αντικείμενα.
Ο τάφος, αν και είναι σκαμμένος από Μινωίτες ή Μυκηναίους, «ταιριάζει με άλλα στοιχεία που δείχνουν ότι η ελίτ της ηπειρωτικής χώρας είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με την ελίτ της Κρήτης» αναφέρει η Δρ. Shelmerdine.
Οι Μυκηναίοι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν Μινωική θεματολογία στην τέχνη και στη διοίκηση τους μέχρι το τέλος της ανακτορικής περιόδου, όπως τα ταυροκαθάψια, όπου οι αθλητές πηδούσαν πάνω από ταύρους,. Όμως στην κλασσική εποχή, η μνήμη των Μινωιτών ξεθώριασε και επιβίωσε κυρίως με το μύθο της Αριάδνης, κόρης του βασιλιά Μίνωα, που έδειξε στον Θησέα πώς να σκοτώσει το Μινώταυρο και να δραπετεύσει από το λαβύρινθο της Κνωσσού.
Απόδοση: Δημήτρης Γιαννακούδης – Ιστορικός
9/10/2016
Πηγή: New York Times
http://www.nytimes.com/2016/10/04/science/greece-archaeology-pylos-griffin-warrior.html
