Ο Mateus Mutemba, ο υπεύθυνος του εθνικού πάρκου Gorongosa στη Μοζαμβίκη, είναι ένας από τους 14 εξερευνητές της National Geographic για το 2017. Αυτή η ομάδα τιμάται για τον τρόπο με τον οποίο τα μέλη της εξερευνούν νέα σύνορα και βρίσκουν καινοτόμους τρόπους αντιμετώπισης μερικών από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας.
Ένα εντυπωσιακό εθνικό πάρκο στη νοτιοανατολική Αφρική, η Gorongosa βρίσκεται στην κεντρική επαρχία Sofala της Μοζαμβίκης. Ιστορικά, τα μοναδικά βιογεωγραφικά χαρακτηριστικά του Gorongosa υποστήριζαν μερικούς από τους πιο πυκνούς πληθυσμούς άγριας ζωής στην Αφρική, αλλά δυστυχώς τα μεγάλα κοπάδια και τα περισσότερα από τα μεγάλα ζώα εκδιώχθηκαν από τον μακροχρόνιο εμφύλιο.
Ζώνη ανθρώπινης ανάπτυξης
Ως φύλακας του Gorongosa, Ο Mateus ηγείται της εταιρικής σχέσης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μεταξύ της κυβέρνησης της Μοζαμβίκης, του ιδρύματος Greg Carr και των ανθρώπων που ζουν στη “ζώνη ανθρώπινης ανάπτυξης” γύρω από το πάρκο Gorongosa. Ο Mateus και οι συνάδελφοί του έλαβαν παγκόσμια προσοχή και επαίνους για την επιτυχή αποκατάστασή του πάρκου, σύμφωνα με ένα δελτίο τύπου που ανακοινώνει με υπερηφάνεια το διορισμό του Mutemba ως Εθνικού Γεωγραφικού Αναδυόμενου Εξερευνητή.
“Υπό την ηγεσία του, η υποδομή πάρκων έχει ξαναχτιστεί. Ξεκίνησε εκ νέου ο τουρισμός και δημιουργήθηκαν επιστημονικές εγκαταστάσεις. Επίσης ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα έρευνας και επιστήμης. Η ανάκαμψη της άγριας ζωής ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Το 2004, οι επιστήμονες μετρούσαν λιγότερα από 10.000 μεγάλα ζώα κατά τη διάρκεια μιας εναέριας έρευνας πάνω στο πάρκο. Αλλά, το 2016, είχαν υπολογίσει σχεδόν 80.000 ζώα. Την τελευταία δεκαετία, η Gorongosa έχει γίνει ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην επαρχία Σοφάλα, ένας οικονομικός κινητήρας που βελτιώνει τη ζωή δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων στις γύρω κοινότητες».
Συνέντευξη του Mateus Mutemba στο National Geographic:
Ποιος είστε; Ποια είναι η αποστολή σας;
Είμαι ένα ανοιχτόμυαλο κοινωνικό άτομο – ανοιχτό στον κόσμο, αλλά με μια ισχυρή αίσθηση ιθαγένειας. Είμαι οικογενειάρχης. Όταν δεν δουλεύω, μου αρέσει να ξοδεύω χρόνο στο σπίτι ή έξω με την οικογένειά μου, την γυναίκα μου και τις δύο αγαπημένες μου κόρες. Μου αρέσει η φύση, τα ταξίδια και η παρακολούθηση πολιτιστικών εκδηλώσεων. Η επιλογή μου να δουλεύω στην αγροτική ανάπτυξη τα τελευταία 20 και παραπάνω χρόνια δίνει νόημα στην αποστολή της ζωής μου: Βοηθήστε τους άλλους να βελτιώσουν και να επιτύχουν καλύτερες πιθανότητες να ξεφύγουν από την παγίδα της φτώχειας μέσω της αειφόρου χρήσης φυσικών πόρων και τις καλύτερες ευκαιρίες εκπαίδευσης. Δουλεύοντας στο Gorongosa, όπου η αποστολή μας εστιάζεται στην προστασία της βιοποικιλότητας και στην προώθηση της ανθρώπινης ανάπτυξης, αποτελεί ένα καλό μέσο για αυτό και με κάνει να νιώθω χρήσιμος για τον λαό μου και τη χώρα μου από αυτή την άποψη.
Τι θέλατε να γίνετε μεγαλώνοντας; Πώς άλλαξε και γιατί;
Πάντα ήθελα να είμαι διπλωμάτης. Από τότε που ήμουν παιδί με γοήτευε η ιδέα να ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, να συναντώ διαφορετικούς ανθρώπους και να εκπροσωπώ τη χώρα μου σε άλλους ανθρώπους και χώρες και σε διεθνείς οργανισμούς. Μεγάλωσα θαυμάζοντας αυτόν τον κόσμο και εμπνεύστηκα από παραδείγματα ανθρώπων που είμαι κοντά, οι οποίοι ήταν διπλωμάτες καριέρας. Μου είπαν ότι είμαι φυσικά προικισμένος με την ικανότητα της διπλωματίας.
Όταν ολοκλήρωσα το μάστερ μου στη Δημόσια Πολιτική, με ειδίκευση στη Διοίκηση Ανάπτυξης, στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας το 2005, παραλίγο να γραφόμουν σε ένα πρόγραμμα μάστερ πάνω στην Διπλωματία και τις Διεθνείς Σχέσεις. Ένα νέο μάθημα διπλωματίας ήταν έτοιμο να ξεκινήσει, αλλά υπήρχε ένα χάσμα ενός εξαμήνου μεταξύ της ολοκλήρωσης του μαθήματος Δημόσιας Πολιτικής και της έναρξης της διδακτορικής διατριβής. Έτσι έχασα τη δυνατότητα να σπουδάσω και να αποκτήσω πτυχίο στη Διπλωματία και τις Διεθνείς Σχέσεις. Νομίζω πολλές φορές ότι βρίσκω τον εαυτό μου να παίζει ρόλο διπλωμάτη σε αυτό που κάνω σε καθημερινή βάση. Η εργασία σε αυτή τη μοναδική δημόσια και ιδιωτική συνεργασία απαιτεί πολλή διπλωματία, που συνδέει τους δεσμούς μεταξύ πολιτιστικής και βιολογικής ποικιλομορφίας, δημιουργώντας γέφυρες μεταξύ δύο κόσμων – μερικές φορές ακόμη και τριών κόσμων: διεθνείς, τοπικές αστικές και τοπικές αγροτικές. Πρόκειται για πολύ διαφορετικές κουλτούρες που έχουν κοινή δέσμευση για την προστασία της φύσης και την προώθηση της ανθρώπινης ανάπτυξης.
Ποιοι ήταν οι ήρωες και οι μέντορες σας; Αγαπημένοι συγγραφείς και κινηματογραφιστές; Ποιόν θα θέλατε περισσότερο να συναντήσετε;
Οι ήρωες μου:
– Νέλσον Μαντέλα. Τον θαυμάζω για το όραμά του, το οποίο οδήγησε στην οικοδόμηση ενός “έθνους ουράνιου τόξου” στη Νότια Αφρική, αλλά και για την προοδευτική του άποψη για τη σχέση μεταξύ ανθρωπότητας και φύσης, όπως συνοψίζεται στην άποψή του ότι το βιώσιμο μέλλον της ανθρωπότητας εξαρτάται από φροντίδα συνεργασίας με τη φύση.
-Μπάρακ Ομπάμα. Ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος και εύγλωττος ομιλητής. Βρίσκω το σύνθημά του “Ναι, μπορούμε” πολύ μετασχηματιστικό. Θα έλεγα ότι ανταποκρίθηκε σε αυτό, και αυτό άλλαξε τον τρόπο που οι άνθρωποι στις Η.Π.Α. και στον υπόλοιπο κόσμο βλέπουν την Αμερική, ως χώρα ευκαιρίας για όλους. Για τους ίδιους λόγους, θαυμάζω τη σύζυγό του, Michelle. Θα ήθελα πολύ να συναντήσω τους Obama.
Οι αγαπημένοι μου συντάκτες και σκηνοθέτες: Denzel Washington, Mia Couto (βιολόγος και συγγραφέας από τη Μοζαμβίκη), Spike Lee και Steven Spielberg.
Οι μέντορές μου:
-Ο καθηγητής Yussuf Adam (Πανεπιστήμιο Eduardo Mondlane, Μοζαμβίκη), ο καθηγητής και ο διδάκτορας μου για το πρώτο πτυχίο μου. Με παρουσίασε σε μελέτες ανάπτυξης και εφαρμοσμένη έρευνα και μου έμαθε τις δεξιότητες ζωής που με βοηθούν στην επαγγελματική μου ζωή.
-Ο Δρ Patrick Kilby (Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας), ο καθηγητής και ο υπεύθυνος της διπλωματικής εργασίας μου. Μου δίδασκε δύο μαθήματα και παρακολούθησε τη διατριβή μου των 20.000 λέξεων. Το να συζητάω θεωρίες και να γράφω μια διατριβή σε ξένη γλώσσα ήταν επίπονο για μένα. Δεν θα είχα πετύχει και ούτε θα σημείωνα μια μεγάλη διάκριση στη διατριβή μου χωρίς την υποστήριξη και τα κίνητρα που έδωσε ο καθηγητής Kilby.
-Πώς λειτουργεί το Gorongosa ως κέντρο ανθρώπινης ανάπτυξης και ποιος είναι ο ρόλος σας σε αυτό;
Έχω βαθιά γνώση των τοπικών κοινοτήτων: Προσχώρησα στο Πρόγραμμα Gorongosa τον Ιανουάριο του 2008 ως Διευθυντής Κοινοτικών Σχέσεων και υπηρέτησα σε αυτό το ρόλο έως ότου ορίστηκα Φύλακας Πάρκου το 2011. Από το 2011 (επανεκλέχθηκα το 2016 και το 2017) έχω διατελέσει Αντιπρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του Ιδρύματος για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας στη Μοζαμβίκη (Biofundo), που εκπροσωπεί το Πρόγραμμα Gorongosa.
Πώς νιώθετε ως Εξερευνητής του National Geographic Emerging Explorer;
Είναι μεγάλη τιμή να ονομάζομε ένας από τους 14 Αναδυόμενoυς εξερευνητές της National Geographic Society για το 2017. Αυτή είναι μια τεράστια ευκαιρία και είμαι ευγνώμων που έλαβα αυτή την αναγνώριση μαζί με τους ταλαντούχους ανθρώπους από όλο τον κόσμο.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες ευκαιρίες για την νέα γενιά και γιατί;
Η διαβίωση σε μια γενιά τεχνολογίας και πληροφοριών αποτελεί πραγματικό πλεονέκτημα. Οι νέοι πρέπει να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτό για να μάθουν για τον κόσμο και να αρπάξουν όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες για να μάθουν και να σπάσουν τα εμπόδια της προκατάληψης και της μισαλλοδοξίας. Αυτή είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε στον κόσμο μας σήμερα.
Ποια είναι η καλύτερη ιστορία που λέτε για τον εαυτό σας, ένα διδακτικό μάθημα ή μια αξέχαστη (τρομακτική ή συναρπαστική) εμπειρία στον τομέα;
Μια τρομακτική στιγμή ήταν πριν από 3 χρόνια, όταν σχεδόν βγήκα σε ένα μαύρο mamba μήκους 3,5 μέτρων [περισσότερο από 11 πόδια]. Ήμουν κυριολεκτικά λιγότερο από 30 εκατοστά μακριά του. Ευτυχώς, το φίδι φοβήθηκε και απομακρύνθηκε από μένα πολύ γρήγορα σε απόσταση περίπου 5 μέτρων [16 πόδια], και στη συνέχεια στάθηκε σε θέση επίθεσης. Ευτυχώς, δεν ήμουν ποτέ απειλή για το φίδι και αποσύρθηκε και προχώρησε στο δρόμο του. Αυτή ήταν ίσως η πιο τρομακτική εμπειρία που είχα.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας είδος και γιατί; Το αγαπημένο σας μέρος στον πλανήτη;
Sable αντιλόπη είναι το αγαπημένο μου ζώο. Όχι μόνο επειδή είναι ένα απειλούμενο με εξαφάνιση ζώο στα περισσότερα μέρη της γης αλλά και λόγω της ομορφιάς του, με ένα στρογγυλό, βαρελίσιο στήθος, κοντό λαιμό και μακρύ πρόσωπο και μακριές καμπύλες στα κέρατα. Το αγαπημένο μου μέρος στον πλανήτη: το νησί Benguerra, στη Μοζαμβίκη.
Ποιοι είναι οι φόβοι και οι ελπίδες σας για το μέλλον;
Φόβος: Ότι η απληστία της ανθρωπότητας και μια εξέλιξη που δεν είναι ισορροπημένη με τη φύση μπορεί να οδηγήσει στην εξάντληση των περισσοτέρων φυσικών περιοχών του κόσμου, ότι μια μέρα τα δισέγγονα μου μπορεί να μην έχουν την ευκαιρία να δουν ένα λιοντάρι ή μια σαφτή αντιλόπη στην άγρια φύση.
Ελπίδα: Υπάρχει αυξανόμενη συνειδητοποίηση της σημασίας της φύσης μεταξύ των μορφωμένων νέων. Ελπίζω ότι όλο και περισσότεροι από αυτούς θα αγκαλιάσουν την καριέρα της διατήρησης για να βοηθήσουν τον σωστό αναπτυξιακό προγραμματισμό και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τη σημασία της χρήσης βιώσιμων φυσικών πόρων που έχουμε γύρω μας. Όπως είπε ο Μαντέλα, “το μέλλον είναι, τελικά, στα χέρια της νεολαίας”.
Πείτε μου κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να μην ξέρουν για εσάς
Μου αρέσει να μαγειρεύω για την οικογένεια μου όταν είμαι σπίτι.
Τι είναι εκείνο που θα θέλατε ακόμα να δείτε ή να κάνετε;
Να πάρω την γυναίκα μου και να επισκεφτούμε τη Ρώμη.
Το να τον ονομάσουν, National Geographic Emerging Explorer δεν είναι η πρώτη διεθνής τιμή για τον Mateus Mutemba. Τον Ιανουάριο του 2017, μοιράστηκε τη σκηνή με τον Greg Carr, όπου και οι δύο βραβεύθηκαν με το Good Steward Award από το International Conservation Caucus Foundation (ICCF) στη Washington, D.C. σε αναγνώριση της προστασίας τους και της ηγεσίας τους στην ανθρώπινη ανάπτυξη στην Gorongosa. Το 2013, ο Mateus τιμήθηκε ως «Conservation Hero of the Year» στο 36ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου για την Άγρια Ζωή στη Μοντάνα, ΗΠΑ. Πάλι το 2013, ο Mateus έλαβε επίσης Βραβείο Αξίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Οικογενειών (WFO), σε αναγνώριση το έργο που πραγματοποιήθηκε με τις κοινότητες της ζώνης ασφαλείας του πάρκου Gorongosa.
Ο Mateus γεννήθηκε το 1972 στο Μαπούτο. Αποφοίτησε το 1997 από το Πανεπιστήμιο Eduardo Mondlane στο Μαπούτο με πτυχίο στην Ιστορία. Οι μεταπτυχιακές του σπουδές ήταν στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας (ANU) στην Καμπέρα, όπου ολοκλήρωσε το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη Διοίκηση Ανάπτυξης το 2004. Ολοκλήρωσε Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Δημόσια Πολιτική, που ειδικεύτηκε στην Διοίκηση Ανάπτυξης στην ANU το 2005. Επιπλέον, Διαχείριση Προστατευόμενης Περιοχής στο Πανεπιστήμιο της Montana, ΗΠΑ το 2009.
Μετάφραση – κείμενο: Έλενα Νίκα, Δημοσιογραφική επιμέλεια: Γιώργος Μαράτσης
Πηγή: https://blog.nationalgeographic.org/2017/06/09/national-geographic-emerging-explorer-mateus-mutemba-ambassador-for-conservation-based-prosperity/
