Πολλοί πιστεύουν πως ο Μεσαίωνας είναι από τις πιο σκοτεινές εποχές στην ευρωπαϊκή ιστορία. Συνεχείς πόλεμοι, ασθένειες και έλλειψη υγιεινής είναι μόνο μερικά από τα πράγματα που οδήγησαν σε πολλά προβλήματα. Βέβαια, ο Μεσαίωνας ήταν επίσης μια ενδιαφέρουσα ιστορική περίοδος που δεν γνωρίζουμε αρκετά.
Τα ριγέ ρούχα ήταν κακός οιωνός
Το να φοράτε ριγέ ρούχα στον Μεσαίωνα δεν ήταν ασφαλές. Το 1310, ένας υποδηματοποιός από την πόλη Ρουέν εκτελέστηκε επειδή φορούσε ριγέ ρούχα. Θεωρούσαν πως ρίγες φορούσαν μόνο οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, οι πόρνες, οι αιρετικοί, οι προδότες και άλλοι άνθρωποι με αμφιλεγόμενη θέση στην κοινωνία. Τα ρούχα αυτά ήταν ένας τρόπος να τους ξεχωρίζουν από τους ευγενείς. Οι επιστήμονες όμως, δε γνωρίζουν πραγματικά τον λόγο που οι ρίγες συμβόλιζαν κάτι το κακό και το μιαρό. Μερικοί ειδικοί πιστεύουν πως επειδή ριγέ ρούχα μπορούν να κρύψουν το σχήμα του σώματος, ίσως θεωρούσαν πως ήταν μια προσπάθεια να αλλάξουν πραγματικά την εμφάνιση κάποιου.
Χρησιμοποιούσαν ράμφη ως μάσκα για την πανούκλα
Οι διάσημοι ιατροί πανώλης φορούσαν ειδικές μάσκες με ράμφος. Ωστόσο, το ράμφος δεν ήταν εκεί για να εκφοβίσει τους ανθρώπους. Χρησιμοποιούνταν για να μεταφέρει ουσίες με ισχυρή οσμή, όπως για παράδειγμα ένα πανί εμποτισμένο σε ξύδι, λουλούδια, βότανα ή κάτι παρόμοιο. Πιστεύεται ότι η πανούκλα θα μπορούσε να σταματήσει με αυτόν τον τύπο φίλτρου. Το μόνο ερώτημα είναι το πότε δημιουργήθηκε ακριβώς η ιατρική αυτή μάσκα πανούκλα. Παρόλο που μια δημοφιλής άποψη είναι ότι δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της επιδημίας της πανώλης κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, δεν υπάρχει καμία ακριβής απόδειξη γι’ αυτό. Μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι δεν είχε εφευρεθεί μέχρι τον 17ο αιώνα.
Η πρώτη πανδημία πανώλης που ξέρουμε ξέσπασε στα μέσα του 6ου αιώνα και σκότωσε περισσότερα από 125 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη και στην Ασία. Υπήρξε επίσης μια πανδημία τον 14ο αιώνα που εισήχθη από την Κίνα στην Ευρώπη και έφτασε στη Ρωσία, όπου σκότωσε τον πληθυσμό πολλών πόλεων. Στην Ευρώπη, περισσότεροι από 25 εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν από την πανώλη. Την εποχή εκείνη αποτελούσε σχεδόν το 1/3 του συνόλου του πληθυσμού της Ευρώπης.
Γιατί υπήρχαν ανοίγματα στους τοίχους των καθεδρικών ναών;
Κατά την αποκατάστασή τους, εμπειρογνώμονες βρήκαν μικρά ανοίγματα στους τοίχους των καθεδρικών ναών που χτίστηκαν τον Μεσαίωνα. Αυτά τα ανοίγματα καλούνται αγιοσκόπια και οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούσαν για να δουν τι συνέβαινε μέσα. Ήταν για ανθρώπους που δεν μπορούσαν να εισέλθουν στον καθεδρικό ναό, για παράδειγμα εκείνους που είχαν λέπρα. Αυτοί οι τύποι ανοιγμάτων βρέθηκαν διαφορετικά διαμορφωμένοι ανάλογα με τον καθεδρικό ναό. Μερικοί ήταν στρογγυλοί, ορθογώνιοι, ακόμη και σταυροειδείς. Τα ανοίγματα αυτά βρίσκονταν είτε σε ναούς των νεκροταφείων, είτε σε ναούς αραιοκατοικημένων περιοχών. Τον 16ο αιώνα τα περισσότερα από αυτά τα ανοίγματα σφραγίστηκαν μόλις εξαλείφθηκε η πανδημία της λέπρας.
Γιατί οι σπειροειδείς σκάλες πάνε πάντα δεξιόστροφα;
Οι σπειροειδείς σκάλες στα κάστρα του Μεσαίωνα κατασκευάστηκαν έτσι ώστε να ακολουθούν πάντα δεξιόστροφη πορεία. Χτίστηκαν με αυτόν τον τρόπο σε περίπτωση που το κάστρο ήταν υπό πολιορκία. Κάποιος που βρισκόταν σε άμυνα που κατεβαίνει στις σκάλες θα μπορούσε να πολεμήσει με το δεξί του χέρι, ενώ ένας επιτιθέμενος, ανεβαίνοντας στις σκάλες, θα δυσκολευόταν να κάνει το ίδιο. Οι σπειροειδείς σκάλες όμως είχαν κι άλλο ένα τέχνασμα. Είχαν διαφορετικό ύψος και πλάτος. Αυτό προκαλούσε πτώσεις στους επιτιθέμενους που δεν ήταν εξοικειωμένοι με τις λεπτομέρειες του χώρου, αλλά οι ιδιοκτήτες του κάστρου γνώριζαν κάθε βήμα και έτσι μπορούσαν να κινηθούν πολύ γρήγορα. Φυσικά, αυτός ο κανόνας έχει πολύ σπάνιες εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, ένα από τα κάστρα του Waldstein είχε σκάλες αντίθετα από τη φορά των δεικτών του ρολογιού, επειδή τα περισσότερα μέλη της οικογένειας ήταν αριστερόχειρες.
Γιατί οι ιππότες μάχονταν με σαλιγκάρια;
Στα τέλη του 13ου αιώνα, χειρόγραφα που δημιουργήθηκαν στο βόρειο τμήμα της Γαλλίας είχαν εικόνες ιπποτών που αγωνίζονται με σαλιγκάρια! Οι επιστήμονες δε γνωρίζουν ακριβώς γιατί αυτά τα πλάσματα δεν αγαπήθηκαν από τους καλλιτέχνες του Μεσαίωνα, αλλά υπάρχουν αρκετές εκδοχές αυτής της ιστορίας. Μία από αυτές λέει ότι ένα σαλιγκάρι που εμφανίζεται μέσα από ένα κέλυφος είναι το σύμβολο της ανάστασης και η εικόνα είναι μόνο μια μεταφορά. Μια άλλη εκδοχή όμως λέει ότι το σαλιγκάρι είναι το σύμβολο της δειλίας, που οι καλλιτέχνες τοποθετούν στα χειρόγραφα. Η πιο αξιόπιστη θεωρία λέει πως ένα σαλιγκάρι είναι σύμβολο των Λομβαρδών που βρίσκονταν σε πόλεμο με τους Γάλλους.
Οι γυναίκες δεν ήταν τόσο όμορφες όσο στις τηλεοπτικές εκπομπές
Οι γυναίκες του Μεσαίωνα ήταν πολύ όμορφες, αλλά δεν είχαν καλλυντικά ή πρόσβαση σε ντους και άλλες εγκαταστάσεις συχνά. Στο Game of Thrones αυτό είναι, λοιπόν, μία ουτοπία, καθώς η πραγματικότητα ήταν πολύ πιο σκληρή. Όταν οι γυναίκες χρειάζονταν ψεύτικα φρύδια, χρησιμοποίησαν τις τρίχες των τρωκτικών. Επίσης, για όλα τα σημάδια στο δέρμα (όπως οι ουλές και οι φακίδες) υπήρχε η πίστη πως έχουν ληφθεί από το διάβολο και πως όλοι έπρεπε να κρυφτούν στη θέα τους. Έτσι, για να απομακρυνθούν αυτές οι «κηλίδες μαγείας», οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν νερό από δέντρο ιτιάς, αίμα κουνελιού και άλλες παράξενες ουσίες. Ακόμη, στη μόδα ήταν το ολόλευκο δέρμα και έτσι οι γυναίκες χρησιμοποίησαν υδράργυρο, οξύ και μολύβι ώστε να λευκαίνουν τα πρόσωπά τους. Τέλος, όσον αφορά την υγιεινή τους, δεν υπήρχαν φανταχτερά καλλυντικά προϊόντα, γι’ αυτό οι γυναίκες έπρεπε να χρησιμοποιούν σαπούνι που ήταν φτιαγμένο από τέφρα και λίπος.
Επιμέλεια: Κατερίνα Σχοινά, Φιλόλογος – Δημοσιογράφος, MA Λαογραφίας
Πηγή: Bright Side
