Η κλινική ψυχοθεραπεύτρια Karen Arluck αναφέρει ότι, όταν οι άνθρωποι ρωτούν αν “ένας ναρκισσιστής μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά του”, συνήθως θέλουν να μάθουν στην πραγματικότητα αν ένας ναρκισσιστής είναι ικανός και πιθανό να αλλάξει τις οδυνηρές συμπεριφορές του με τις πιο γοητευτικές που χρησιμοποιούσε στα προηγούμενα στάδια της σχέσης. Η σύντομη απάντηση είναι: όχι.
Η μεγαλύτερη απάντηση είναι ότι κάποιος με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας (NPD) είναι απίθανο να αλλάξει τις προσβλητικές συμπεριφορές του απλώς και μόνο επειδή σας πλήγωσε και θέλετε να το κάνει. Μπορούν να αλλάξουν αυτές τις συμπεριφορές αν με κάποιο τρόπο είχαν αρκετά κίνητρα για τους δικούς τους λόγους να αλλάξουν αυτές τις συμπεριφορές; Πιθανόν.
Γιατί είναι τόσο δύσκολο για έναν ναρκισσιστή να αλλάξει την προσβλητική συμπεριφορά του;
Κάποιος με NPD παρακινείται σχεδόν πλήρως, αν όχι εντελώς, από τις δικές του σκέψεις, διαθέσεις και συναισθήματα, όχι από τα δικά σας (εξ ου και η διαταραχή του).
Οποιαδήποτε αναφορά ότι θα πρέπει να αλλάξουν έστω και λίγο ερμηνεύεται συνήθως ως επώδυνος ναρκισσιστικός τραυματισμός, από τον οποίο είναι πιθανό να αμυνθούν αμέσως με: να σας επιτεθούν εκ νέου, να αμυνθούν, να σας κατηγορήσουν ότι είστε πολύ ευαίσθητοι, να αρνηθούν ή με οποιαδήποτε άλλη τακτική χρησιμοποιούν για να αποφύγουν τα αισθήματα ντροπής και ενοχής.
Έχουν πολύ λίγη συναισθηματική ενσυναίσθηση για τους άλλους. Ενώ θα ήταν οδυνηρό για κάποιον με υγιή συναισθηματική ενσυναίσθηση να αναγνωρίσει πόσο οδυνηρή είναι η συμπεριφορά του στο σύντροφό του, κάποιος με NPD είναι λιγότερο πιθανό να επηρεαστεί από αυτό λόγω της χαμηλής ενσυναίσθησης. Έτσι, το να βλέπουν απλώς ότι ο σύντροφός τους αισθάνεται άσχημα, δυστυχώς συνήθως δεν είναι αρκετό για να οδηγήσει έναν ναρκισσιστή να θέλει να αλλάξει κάτι.
Είναι πιθανό να βλέπουν τον εαυτό τους ως το θύμα ή το άτομο που αδικείται στην κατάσταση, όχι εσάς. Ως αποτέλεσμα, συχνά θέλουν και περιμένουν από όλους τους άλλους στη ζωή τους να αλλάξουν και να προσαρμοστούν στα συναισθήματά τους, και όχι το αντίθετο.
Πολύ λίγοι άνθρωποι με NPD μπορούν να αντέξουν την ντροπή και την ενοχή με την οποία έρχονται αντιμέτωποι προκειμένου να κάνουν τη σκληρή δουλειά της ψυχοθεραπείας για να αλλάξουν τις πληγωτικές συμπεριφορές τους.
Αν και έχω δει πολλούς ναρκισσιστές που έχουν βελτιωθεί, αυτοί αποτελούν την εξαίρεση, όχι τον κανόνα. Οι περισσότεροι άνθρωποι με NPD δεν θέλουν να εστιάζουν στον δικό τους αρνητικό ρόλο σε μια κατάσταση και θα επικεντρωθούν σχεδόν αποκλειστικά στο πώς όλοι οι άλλοι κάνουν λάθος.
Το θέμα είναι…
Μην περιμένετε από κάποιον με NPD να αλλάξει την οδυνηρή συμπεριφορά του ή να ικανοποιήσει τα συναισθήματά σας με οποιονδήποτε τρόπο. Αν και είναι δυνατό για κάποιον με ναρκισσιστική άμυνα να βελτιώσει την οδυνηρή συμπεριφορά του, οι περισσότεροι δεν έχουν κίνητρο να αλλάξουν κάτι για τον εαυτό τους και απλά περιμένουν από τους ανθρώπους γύρω τους να αλλάξουν αντ’ αυτού. Αν κάποιος με NPD επρόκειτο να προσπαθήσει να αλλάξει, αυτό θα οφειλόταν στα δικά του προσωπικά κίνητρα, όχι επειδή εσείς θέλετε και χρειάζεστε να αλλάξει.
Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
