Οι ναρκισσιστές είναι μία από τις πιο δύσκολες προσωπικότητες που μπορεί κανείς να έχει γύρω του. Δυστυχώς, ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά – μεγαλομανία, ανωτερότητα, αξίωση και έλλειψη ενσυναίσθησης – έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Ακόμη χειρότερα, αυτά τα χαρακτηριστικά συχνά περνούν απαρατήρητα ή αγνοούνται, ιδίως από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν για το ναρκισσισμό ή έχουν άλλα τρωτά σημεία, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Ως ψυχολόγος που μελετά την ακραία αυτοεμπλοκή, έχω διαπιστώσει ότι ο ναρκισσισμός είναι ένας δυσπροσαρμοστικός τύπος προσωπικότητας που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία και τη λειτουργικότητα όσων έρχονται σε επαφή μαζί του – ειδικά όταν πρόκειται για χρήματα.
Οι ναρκισσιστές επιδιώκουν την εξουσία πάνω στους άλλους για να αισθάνονται καλύτερα με τον εαυτό τους, και τα χρήματα είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιούν για να χειραγωγούν και να ελέγχουν.
Ακολουθούν οι πιο τοξικές συνήθειες για τα χρήματα που μοιράζονται οι ναρκισσιστές και πώς να τις αντιμετωπίσετε:
1. Είναι μυστικοπαθείς σχετικά με τα οικονομικά τους.
Στις στενές σχέσεις, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το να είναι ασαφείς σχετικά με την οικονομική τους κατάσταση, όπως πόσα βγάζουν ή έχουν αποταμιεύσει.
Κρατώντας σας στο σκοτάδι, είναι σε θέση να παίρνουν μονόπλευρες χρηματικές αποφάσεις και να ελέγχουν την αντίληψή σας για το τι μπορείτε να αντέξετε οικονομικά ως ζευγάρι ή οικογένεια. Μπορεί να λένε: “Αφήστε με να είμαι υπεύθυνος για τα οικονομικά μας, ώστε να μην έχετε άγχος γι’ αυτά”.
Αυτή η δυναμική μπορεί να συμβεί και στις επιχειρήσεις. Ένας ναρκισσιστής συνιδρυτής μπορεί να σας πει τυχαία: “Αφού εσύ είσαι η δημιουργική ιδιοφυΐα, εγώ θα διαχειρίζομαι τα βαρετά οικονομικά θέματα”.
Τι πρέπει να κάνετε; Αν δεν αισθάνεστε σίγουροι για τα οικονομικά θέματα, το να αφήσετε έναν συνεργάτη να τα χειριστεί μπορεί να είναι μια ελκυστική προσφορά. Μπορεί όμως να οδηγήσει σε σοβαρές επιπτώσεις. Η βαθμολογία της πιστοληπτικής σας ικανότητας, για παράδειγμα, μπορεί να εκπέσει αν οι λογαριασμοί δεν πληρώνονται εγκαίρως.
Να συμμετέχετε πάντα και να ενημερώνεστε για κάθε οικονομική απόφαση που σας αφορά.
2. Είναι γενναιόδωροι με τα χρήματα μόνο δημοσίως.
Για τους ναρκισσιστές, το να ξοδεύουν μεγάλα χρηματικά ποσά για τους άλλους μπορεί να είναι ένας τρόπος για να κάνουν τους ανθρώπους να τους συμπαθήσουν. Μπορεί να είναι τσιγκούνηδες στα προσωπικά τους, για παράδειγμα, αλλά να καλύπτουν δείπνο για συναδέλφους ή να δίνουν δώρα μόνο για το θεαθήναι.
Αυτή η εμπειρία μπορεί να είναι τόσο απομονωτική όσο και απογοητευτική για το άτομο που βρίσκεται πιο κοντά στον ναρκισσιστή, επειδή η αντίληψη του εξωτερικού κόσμου δεν είναι η πραγματικότητα.
Φανταστείτε έναν σύζυγο να οδηγεί στο σπίτι του μετά από ένα ακριβό δείπνο με φίλους που επέμενε να πληρώσει, και στη συνέχεια να τον ακούτε να μιλάει οργισμένος για τους “φιλοξενούμενους που κάνουν τσάμπα μαγκιές”.
Τι πρέπει να κάνετε; Το να έχετε στη ζωή σας έναν εγωπαθή ναρκισσιστή μπορεί να είναι ψυχικά εξαντλητικό. Για να παραμείνετε υγιείς σε αυτή τη σχέση, αποκτήστε άνεση να επεξεργάζεστε τα συναισθήματά σας σε ένα ημερολόγιο ή με θεραπευτή.
Ίσως μάλιστα διαπιστώσετε ότι η καλύτερη λύση είναι να θέσετε αυστηρά συναισθηματικά όρια ή να αποχωρήσετε εντελώς από τη σχέση, αν δεν είναι πρόθυμος να αλλάξει.
3. Κάνουν οικονομία στα βασικά πράγματα.
Οι ναρκισσιστές μπορεί να είναι μεγαλοπρεπείς όταν πρόκειται για ιδιοτελείς, περιττές δαπάνες (π.χ. αγοράζουν ένα ρολόι σχεδιαστών που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά), αλλά τσιγκουνεύονται στα βασικά (π.χ. φαγητό, έξοδα υγείας, βασικά είδη σπιτιού).
Ως αποτέλεσμα, όσοι βρίσκονται σε στενή σχέση μαζί τους μπορεί να χρειαστεί να κάνουν αθόρυβα οικονομία για να μπορέσουν να φροντίσουν τον εαυτό τους. Αυτό είναι αυτό που ονομάζω “ναρκισσιστικό ξάφρισμα επιβίωσης” και το βλέπω συνέχεια. Όσο απαίσιο κι αν είναι, μπορεί να πιο εύκολο από το να τσακώνεστε με τον ναρκισσιστή.
Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς είναι επίσης διαδεδομένο στις επιχειρήσεις. Σκεφτείτε έναν ιδρυτή ή διευθύνοντα σύμβουλο που πληρώνει ελάχιστα το προσωπικό του, αλλά χρησιμοποιεί τα κεφάλαια της εταιρείας για να πετάει πρώτη θέση και να κλείνει πολυτελή ξενοδοχεία.
Τι πρέπει να κάνετε; Δεδομένης της ιδιοτελούς νοοτροπίας τους, είναι δύσκολο για τους ναρκισσιστές να αναγνωρίσουν ή να ταυτιστούν με τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.
Αν αυτή η δυναμική επηρεάζει την ικανότητά σας να βάζετε φαγητό στο τραπέζι ή να διευθύνετε αποτελεσματικά μια επιχείρηση, κάντε μια ειλικρινή συζήτηση μαζί τους. Στη συνέχεια, κάντε ένα βήμα πίσω και σκεφτείτε αν αξίζει να κρατήσετε τη σχέση.
4. Είναι υποκριτές.
Ο ναρκισσισμός και η υποκρισία πάνε χέρι-χέρι, επειδή η υποκρισία είναι μια μορφή δικαιώματος.
Οι περισσότεροι ναρκισσιστές πιστεύουν ότι οι κανόνες δεν ισχύουν γι’ αυτούς, παρόλο που σπεύδουν να τους επιβάλλουν σε όλους τους άλλους. Αυτό ισχύει για πολλά είδη κανόνων, συμπεριλαμβανομένων των προϋπολογισμών.
Ένας ναρκισσιστής σύντροφος μπορεί να ξοδεύει ελεύθερα για τον εαυτό του και να τινάζει τακτικά τον κοινό σας προϋπολογισμό στον αέρα, και στη συνέχεια να γυρίζει και να σας επικρίνει επειδή ξοδεύετε περισσότερα από όσα θεωρεί απαραίτητα.
Φανταστείτε μια συνάδελφο που πηγαίνει συνεχώς τους άμεσους υφισταμένους της σε φανταχτερά δείπνα, αλλά σας επικρίνει επειδή περιστασιακά τρώτε έξω για μεσημεριανό γεύμα.
Τι πρέπει να κάνετε; Με βάση την εμπειρία μου, το να φωνάζετε σε έναν ναρκισσιστή είναι σπάνια παραγωγικό- θα προσπαθήσει να στρέψει το ενδιαφέρον σε εσάς. Κρατήστε αρχεία για τις άδικες ή απερίσκεπτες δαπάνες σε περίπτωση που χρειαστείτε αυτές τις πληροφορίες για νομικούς σκοπούς στην πορεία.
Και να θυμάστε ότι δικαιούστε το δικό σας μέρος του προϋπολογισμού. Η αίσθηση της οικονομικής δικαιοσύνης ενός ναρκισσιστή είναι συνήθως εκτός συγχρονισμού με το τι είναι πραγματικά σωστό.
5. Είναι τιμωρητικοί με τα χρήματα.
Οι ναρκισσιστές χρησιμοποιούν συχνά τα χρήματα ως εργαλείο τιμωρίας. Μπορεί να σας ανταμείψουν οικονομικά όταν κάνετε αυτό που θέλουν και στη συνέχεια να σας παρακρατήσουν για τα χρήματα όταν νιώθουν εκδικητικοί. Αυτό μπορεί να σας κάνει να νιώθετε ανασφαλείς, υποτιμητικές και μπερδεμένες.
Για παράδειγμα, μπορεί να σχεδιάζουν πολυτελείς διακοπές για τα γενέθλιά σας και στη συνέχεια, μετά από μια διαφωνία, να αρνούνται να πληρώσουν για βασικά έξοδα. Μπορεί ακόμη και να αισθάνεστε υποχρεωμένοι να παίξετε το παιχνίδι τους μόνο και μόνο για να διατηρήσετε το νοικοκυριό ή την επιχείρηση σε λειτουργία.
Τι πρέπει να κάνετε; Να είστε προετοιμασμένοι για αυτή τη δυναμική και να έχετε κάποια χρήματα στην άκρη για τα βασικά έξοδα. Γνωρίζοντας ότι είναι πιθανό να συμβεί, θα σας βοηθήσει να καταστρώσετε στρατηγική για τη διαχείριση -ή την έξοδο- της κατάστασης, αντί να αισθάνεστε αιφνιδιασμένοι.
Η Dr. Ramani Durvasula είναι ψυχολόγος, καθηγήτρια ψυχολογίας στο California State University του Λος Άντζελες και ιδρύτρια της LUNA Education, Training & Consulting, όπου εκπαιδεύει άτομα και επιχειρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις του ναρκισσισμού στην ψυχική υγεία. Είναι επίσης συγγραφέας των βιβλίων “Don’t You Know Who I Am: How to Stay Sane in the Era of Narcissism, Entitlement and Incivility″ και “Should I Stay or Should I Go: Surviving a Relationship With a Narcissist” (Επιβιώνοντας μια σχέση με έναν ναρκισσιστή). Ακολουθήστε την στο Twitter @DoctorRamani.
Μετάφραση – Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: https://www.cnbc.com by Dr. Ramani Durvasula
https://www.cnbc.com/2022/04/14/narcissists-share-these-5-toxic-money-habits-that-are-often-ignored-says-psychologist.html
