Μπορεί να έχετε ένα άτομο στη ζωή σας που μερικές φορές αντιδρά με οργή που μοιάζει δυσανάλογη με τις καταστάσεις. Το συναίσθημά τους θα μπορούσε να είναι αντίδραση σε έναν ναρκισσιστικό τραυματισμό.
Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) είναι μια σύνθετη κατάσταση ψυχικής υγείας κατά την οποία ένα άτομο μπορεί να αποζητά τον θαυμασμό, να έχει μια διογκωμένη αίσθηση ανωτερότητας και να στερείται ενσυναίσθησης. Αυτό που δεν είναι προφανές είναι ο λόγος πίσω από αυτά τα συμπτώματα της ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο με NPD μπορεί να χρησιμοποιεί αυτές τις στρατηγικές για να καλύψει τα συναισθήματα ευαλωτότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Για άλλους, μπορεί να εμφανίζονται ντροπαλοί ή αποσυρμένοι, ενώ εσωτερικά, καυχιούνται για τη σημασία τους.
Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να κάνουν δύσκολη τη συνεννόηση με κάποιον που ζει με NPD. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι ευαίσθητοι και να πληγώνονται εύκολα από αυτό που αντιλαμβάνονται ως ψυχολογική απειλή.
Τι είναι τα ναρκισσιστικά τραύματα;
Αν γνωρίζετε κάποιον που ζει με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, μπορεί να έχετε νιώσει πληγωμένος από κάτι που έχει κάνει ή πει. Όμως ο “ναρκισσιστικός τραυματισμός” δεν αναφέρεται σε αυτό που έχετε βιώσει. Αντίθετα, ένας ναρκισσιστικός τραυματισμός, ή αλλιώς “ναρκισσιστική πληγή”, είναι αυτό που μπορεί να αισθάνονται κάποιοι άνθρωποι με NPD όταν αντιμετωπίζουν κριτική, απώλεια ή αντιλαμβανόμενη εγκατάλειψη. Ακόμα κι αν δεν το δείχνουν, μπορεί να βιώνουν ταπείνωση και απόρριψη. Είναι τα συναισθήματά τους σε αυτές τις καταστάσεις που μπορεί να θεωρηθούν ναρκισσιστικές πληγές. Αντί να εκφράσουν την ευαλωτότητα και να αποκαλύψουν πώς αισθάνονται, μπορεί να αντιδράσουν με προκλητικότητα, επιχειρήματα, ακόμη και με μια ναρκισσιστική επίθεση οργής.
Με τι μοιάζουν οι ναρκισσιστικοί τραυματισμοί στους άλλους
Οι τραυματισμένες ναρκισσιστικές αντιδράσεις συχνά δεν ταιριάζουν με την κατάσταση. Μπορεί να είναι άμεσες επιθέσεις μέσω λεκτικής ή σωματικής επιθετικότητας ή λιγότερο συγκρουσιακές αντιδράσεις, όπως το να απομακρύνεται κανείς κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.
Οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία είστε αποδέκτης κατηγοριών ή αρνητικότητας θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη ναρκισσιστικού τραυματισμού, όπως
• εκρηκτικές διαφωνίες
• gaslighting
• σιωπηλή μεταχείριση (silent treatment)
• χειραγώγηση
• ψευδείς κατηγορίες
• προσβολές
• απειλές
• σωματική βία
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ναρκισσιστικής προσωπικότητας και ότι δεν θα βιώσουν όλοι όσοι έχουν ναρκισσιστική προσωπικότητα ναρκισσιστικό τραυματισμό.
Τι τις προκαλεί;
Δεν είναι πολλά γνωστά σχετικά με το γιατί κάποιος αναπτύσσει NPD. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να αποτελούν απάντηση σε συγκεκριμένες καταστάσεις που βιώθηκαν νωρίς στη ζωή, όπως π.χ:
• κακοποίηση ή παραμέληση κατά την παιδική ηλικία
• μη ρεαλιστικές γονεϊκές προσδοκίες
• υπερβολική περιποίηση και έπαινος από τους γονείς
• ναρκισσιστής γονέας ή γονείς
Ωστόσο, δεν αναπτύσσουν όλοι όσοι έχουν αυτές τις εμπειρίες NPD. Η γενετική, όπως το οικογενειακό ιστορικό διαταραχών προσωπικότητας, μπορεί να συμβάλλει σε αυτή την κατάσταση.
Μια μελέτη του 2014 Trusted Source διαπίστωσε ότι ορισμένα χαρακτηριστικά της NPD – όπως η αξίωση και η μεγαλομανία – θα μπορούσαν να μεταβιβαστούν μέσω της γενετικής.
Ορισμένα παραδείγματα ναρκισσιστικού τραυματισμού
Οι ναρκισσιστικοί τραυματισμοί είναι καταστάσεις που προκαλούν αισθήματα ανικανότητας ή αναξιότητας. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
• να μην κερδίζουν σε έναν διαγωνισμό
• η αντιμετώπιση διαφωνίας σε μια συζήτηση
• μια ατέλεια σε κάτι
• το να μην ανταποκρίνεται κάποιος στα πρότυπα ή τις προσδοκίες του
• δημόσια αμηχανία
• παραβλέπονται για μια προαγωγή στη δουλειά
• να δέχονται διόρθωση ή εποικοδομητική κριτική
Ενώ ο καθένας μπορεί να βιώσει μια συναισθηματική αντίδραση από μια έντονη κατάσταση, ακόμη και ήπια γεγονότα μπορούν να προκαλέσουν ναρκισσιστικά τραύματα σε κάποιον με NPD.
Για παράδειγμα, αν προσφέρετε σωστές πληροφορίες σε κάποιον που έχει κάνει λάθος, μπορεί να εκφράσει ευχαριστίες. Στο ίδιο σενάριο, κάποιος με NPD μπορεί να βιώσει ναρκισσιστικό τραυματισμό από τη διόρθωσή σας και να σας απαντήσει με gaslighting ή προσβολή.
Συμβουλές για να τους αποφύγετε ή να προστατευτείτε
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι ναρκισσιστικοί τραυματισμοί δεν είναι δικό σας λάθος. Αυτό ισχύει ακόμη και αν η αντίδραση είναι απάντηση σε κάτι που είπατε ή κάνατε.
Υπάρχουν όμως βήματα που μπορείτε να λάβετε για να προσπαθήσετε να εκτονώσετε μια κατάσταση και να αποφύγετε τη σύγκρουση.
Αλλάξτε τη νοοτροπία σας
Ο ναρκισσιστικός τραυματισμός και η οργή αποτελούν έκφραση μιας αντιλαμβανόμενης προσβολής της αυτοεικόνας. Για παράδειγμα, ένας ναρκισσιστικός τραυματισμός μπορεί να προκύψει όταν επικρίνετε ακούσια το άτομο με NPD επειδή δεν ανταποκρίθηκε σε μια κατάσταση με τον τρόπο που εσείς πιστεύετε ότι θα έπρεπε να έχει ανταποκριθεί.
Ο επαναπροσδιορισμός της σκέψης σας θα μπορούσε να σας βοηθήσει να διαχωρίσετε τον εαυτό σας από αυτή τη συμπεριφορά, γεγονός που μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε να παρασυρθείτε σε μια διαφωνία.
Μάθετε στρατηγικές αποκλιμάκωσης
Αν βρεθείτε σε μια κατάσταση με κάποιον που βιώνει ναρκισσιστικό τραυματισμό, μπορείτε να προσπαθήσετε να κάνετε την κατάσταση λιγότερο ευμετάβλητη.
Εξετάστε τις ακόλουθες στρατηγικές:
Συμπάσχετε και επικυρώστε το πώς αισθάνονται: Επικεντρωθείτε σε κάτι με το οποίο συμφωνείτε. Είναι λιγότερο σημαντικό ποιος έχει δίκιο και πιο σημαντικό να μην τσακώνεστε. Αντί να ακούτε να διορθώνετε, προσπαθήστε να ακούτε να συμφωνείτε.
Μείνετε ψύχραιμοι: Αν έχετε κατά νου ότι ένας ναρκισσιστικός τραυματισμός είναι η απάντηση σε μια αντιληπτή απειλή, είναι εύκολο να καταλάβετε γιατί η διατήρηση της ψυχραιμίας μπορεί να βοηθήσει. Αν επιτρέψετε στον εαυτό σας να αναλωθεί στο συναίσθημα, η ταραγμένη συμπεριφορά σας μπορεί να αυξήσει το επίπεδο της απειλής, γεγονός που εντείνει τον ναρκισσιστικό τραυματισμό.
Σεβαστείτε τον προσωπικό τους χώρο: Η είσοδος στον προσωπικό χώρο κάποιου που βιώνει ναρκισσιστικό τραυματισμό μπορεί να του φαίνεται συντριπτική. Αντ’ αυτού, μπορείτε να τους βοηθήσετε απομακρυνόμενοι και δίνοντάς τους χώρο.
Μιλήστε λιγότερο και ακούστε περισσότερο: Αν έχετε απέναντί σας κάποιον που βρίσκεται στη συναισθηματική αγκαλιά ενός ναρκισσιστικού τραυματισμού, μπορεί να μην είναι σε θέση να δώσει προσοχή σε αυτά που λέτε. Η πιο αποτελεσματική στρατηγική μπορεί να είναι να ακούτε αντί να μιλάτε.
Αν χρειαστεί να μιλήσετε, προσπαθήστε να το κρατήσετε απλό και σύντομο.
Δημιουργήστε φυσική απόσταση
Η ασφάλειά σας είναι πιο σημαντική από τη διαχείριση μιας κατάστασης ή την προστασία της προσωπικής σας περιουσίας. Εάν η ναρκισσιστική οργή δημιουργεί μια επικίνδυνη κατάσταση, η καλύτερη πορεία δράσης μπορεί να είναι να απομακρυνθείτε. Εάν αισθάνεστε ότι κινδυνεύετε άμεσα, φύγετε και αναζητήστε βοήθεια.
Εξασκηθείτε σε τεχνικές αυτο-ηρεμίας
Μια άσκηση βαθιάς αναπνοής ή μια τεχνική ενσυνειδητότητας, όπως ο διαλογισμός, είναι αποτελεσματικές στρατηγικές αυτο-κατανόησης που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας σε τεταμένες καταστάσεις.
Γνωρίζετε πότε είναι ώρα να φύγετε
Οι σχέσεις είναι πολύπλοκες και μπορεί να έχετε πολλούς επιτακτικούς λόγους για να παραμείνετε συνδεδεμένοι. Αλλά αν η ασφάλειά σας κινδυνεύει τακτικά και το επίπεδο άγχους σας είναι συχνά αυξημένο, ίσως ήρθε η ώρα να σκεφτείτε να εγκαταλείψετε τη σχέση.
Επόμενα βήματα
Αν κάποιος έχει ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, οι αντιδράσεις του μπορεί να σας φαίνονται ακραίες και δυσανάλογες. Αλλά επειδή πολλοί άνθρωποι με NPD δεν έχουν επίγνωση των συμπτωμάτων τους, μπορεί να μην αντιλαμβάνονται ότι αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο ή γιατί.
Το να θυμάστε ότι η συμπεριφορά τους οφείλεται σε μια κατάσταση ψυχικής υγείας και όχι σε κάτι που κάνατε εσείς, μπορεί να βοηθήσει να βάλετε την κατάσταση σε προοπτική.
Αν δεν είστε σίγουροι για το πώς να αντιδράσετε, σκεφτείτε να απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Μπορούν να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πώς να υποστηρίξετε κάποιον με NPD. Μπορείτε να ελέγξετε το εργαλείο μας για την εύρεση θεραπευτή για να ξεκινήσετε.
Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: https://psychcentral.com/
Medically reviewed by Matthew Boland By Nancy Lovering
