Η Καθηγήτρια Ψυχολογίας, Dr. Ramani Durvasula που είναι εξειδικευμένη σε θέματα ναρκισσιστικής διαταραχής αναφέρει σε βίντεο της στο κανάλι της στο YouTube με τίτλο “όταν εσύ εγκαταλείπεις τον ναρκισσιστή” τα κάτωθι περί εγκατάλειψης.
Ο συνήθης κύκλος της ναρκισσιστικής σχέσης συνίσταται στην εξιδανίκευση, υποτίμηση, απόρριψη και hovering. Ο ναρκισσιστής θέλει να έχει τον πλήρη έλεγχο σε όλη τη διάρκεια της σχέσης. Ξεκινά το love bombing, συμμετέχει στην αποπλάνηση του θύματος/τροφοδοσίας, κάνει βαθιά βουτιά στην ψευδοενσυναίσθηση και μόλις πείθεται ο/η σύντροφος ενδίδοντας στη σχέση με τον ναρκισσιστή, στη συνέχεια αρχίζει να αδιαφορεί, να υποτιμά και να περιφρονεί τον/την σύντροφό του/της. Είναι ανίκανοι να αισθανθούν οικειότητα.
Το κυνηγητό είναι συνήθως το πιο ελκυστικό μέρος μιας σχέσης για ένα ναρκισσιστικό άτομο και συχνά είναι αυτός που αποφασίζει να φύγει ή τουλάχιστον απειλεί να φύγει. Στην πλειονότητα των χωρισμών, πολύ πιο συχνά τα θύματα εγκαταλείπουν τους ναρκισσιστές, διότι συνειδητοποιούν τον ναρκισσισμό, βιώνουν την ναρκισσιστική κακοποίηση και αναγνωρίζουν τα μοτίβα της μη αλλαγής τους στην πορεία της σχέσης. Όταν ο ναρκισσιστής αντιλαμβάνεται ότι έχει χάσει τον έλεγχο και ότι πρόκειται να χάσει την επικύρωση, τις όποιες ευκολίες που ο/η σύντροφος του έφερε στη ζωή του, την εξουσία, οι αντιδράσεις του, όταν τον αφήσετε εσείς θα κυμαίνονται από οργή μέχρι χλευασμό. Δεν πιστεύει ότι θα τα καταφέρει ο σύντροφός τους χωρίς αυτούς και στην αρχή υπάρχει φαινομενική αδιαφορία. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αρκετοί ναρκισσιστές ή με ναρκισσιστικό στυλ προσωπικότητας είναι πολύ ευάλωτοι στα συναισθήματα εγκατάλειψης.
Συχνά βλέπουμε την εγκατάλειψη σε συνάρτηση με πιο εύθραυστα ή απελπισμένα μοτίβα προσωπικότητας ή με θέματα ψυχικής υγείας. Όταν κάποιος φεύγει ακόμη και για ένα ταξίδι, η στιγμή του αποχωρισμού ενεργοποιεί κάτι αρκετά αρχέγονο στους ανθρώπους και ειδικότερα στους ναρκισσιστές. Δεν είναι αλήθεια ότι οι ναρκισσιστές έχουν ανοσία στην εγκατάλειψη.
Υπάρχουν μια σειρά από ψυχολογικά ζητήματα που προέρχονται από τις θεωρίες προσκόλλησης, οι οποίες υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι που έχουν ναρκισσιστικές προσωπικότητες είναι πιθανό να έχουν στυλ προσκόλλησης που χαρακτηρίζεται από αγχωτικά αποδιοργανωμένα ή αποφευκτικά μοτίβα, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δύσκολο σε πρωτόγονο επίπεδο για ένα ναρκισσιστική να ριζώσει με ασφάλεια με ένα άλλο άτομο. Για τους ανθρώπους με τέτοιου είδους στυλ προσκόλλησης, η στιγμή του αποχωρισμού είναι πάντα πολύ δύσκολη και ενεργοποιεί όλο το υλικό και το μηχανισμό προσκόλλησης.
H Dr. Ramani αναφέρει «τώρα κάποιοι από εσάς που είστε σε σχέσεις που χαρακτηρίζονται από ναρκισσιστικά μοτίβα ή που έχετε βρεθεί σε ανάλογες σχέσεις στο παρελθόν μπορεί να αναγνωρίσετε αυτό το μοντέλο. Ας πούμε ότι σε μια ναρκισσιστική σχέση μπορεί να χρειαστεί να μείνετε μακριά ο ένας από τον άλλον για λίγες μέρες ή μερικές εβδομάδες για ένα επαγγελματικό ταξίδι ή κάποιο άλλο ταξίδι… για ένα οικογενειακό θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί και η μέρα της αναχώρησης πλησιάζει… Θα παρατηρήσετε ότι τα πράγματα θα γίνονται όλο και πιο τεταμένα στη σχέση σας και ο ναρκισσιστής θα βρίσκετε σε μεγάλη ταραχή και θα αρχίσει να τσακώνεται μαζί σας για μικρά πράγματα ή ανούσια πράγματα. Η σχέση θα είναι δύσκολη και μπορεί να νιώθετε απογοητευμένοι γιατί θέλετε οι τελευταίες μέρες ή ώρες με αυτό το άτομο να είναι ευχάριστες. Όσο περισσότερο προσπαθείτε τόσο χειρότερα συμπεριφέρεται. Μπορεί να έχετε ξεσπάσματα θυμού και διαμάχης στο δρόμο για το αεροδρόμιο ή οτιδήποτε άλλο, καθώς φτάνει η ώρα της αναχώρησης.
Παρόμοιο μοντέλο μπορεί να προκύψει, όταν τους ξαναδείτε… όταν επιστρέψουν από το ταξίδι ή όταν επιστρέφετε εσείς από ταξίδι. Αντί να πέσετε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου μπορεί να διαπιστώσετε ότι ο ναρκισσιστής σύντροφός σας μπορεί να είναι διστακτικός, σχεδόν αποστασιοποιημένος και απόμακρο;. Αυτά τα μοτίβα δεν είναι ασυνήθιστα σε ανθρώπους που έχουν αυτές τις αγχώδεις ή αποφευκτικές ή αποδιοργανωμένες προσκολλήσεις και όλα αυτά συνάδουν με την ιδέα ότι…
ο επικείμενος ‘αποχωρισμός’ αρχίζει να πυροδοτεί αυτά τα πρωτόγονα συναισθήματα εγκατάλειψης και η επανασύνδεση στην πραγματικότητα χαρακτηρίζεται κατά κάποιο τρόπο από έντονο θυμό.
Για εκείνους δεν έχει σημασία ποιος φεύγει. Σημασία έχει ότι οι δρόμοι σας χωρίζουν για λίγο και όλα αυτά προκαλούν τον φόβο της εγκατάλειψης που είναι μια ιδιαίτερα πρωτόγονη εμπειρία… είναι ο τρόμος που νιώθει ένα μωρό γιατί δεν αντιλαμβάνεται ότι ο φροντιστής του (μητέρα, πατέρας) είναι κάτι ξεχωριστό από τον σύντροφό του. Ακόμη κι αν ο/η σύντροφός του/της φεύγει από το δωμάτιο είναι σαν να φεύγει ένα κομμάτι του. Είναι πρωτόγονο και προερχόμενο από την ενδεχόμενη παρελθοντική εγκατάλειψη του φροντιστή του στην παιδική ηλικία. Ο ενήλικας ναρκισσιστής στην σχέση του, όταν κάποιος φύγει ή φεύγει για ώρες, μέρες και ίσως σε κάποιες περιπτώσεις για πάντα, εσωτερικά το βιώνει σαν κατακλυσμό.
Οι άνθρωποι με ανταγωνιστικές προσωπικότητες έχουν υψηλή ευαισθησία στην απόρριψη. Η εμπειρία της απόρριψης για αυτούς είναι συναισθηματικά ανησυχητική και συχνά οι νάρκισσοι είναι αρκετά υπερ-αντιδραστικοί απέναντι σε κάθε είδους απόρριψη, ακόμα και σε κάποιον που δεν θέλει να έρθει στο σπίτι τους για δείπνο. Αυτό είναι ένα είδος κατώτερου επιπέδου απόρριψης. Ο φόβος της εγκατάλειψης μπορεί να είναι μεγάλος και η ευαισθησία στην απόρριψη να εξηγήσει κάποια από την υπερβολική αντιδραστικότητα που εμφανίζεται σε κάθε μορφή κριτικής ή ματαίωση ή απόρριψης, ακόμη και όταν του απαντάτε “δεν μπορώ να έρθω για φαγητό σήμερα”. Ενδέχεται να το ερμηνεύσουν αυτό ως μια πραγματικά πρωτόγονη απώλεια αγάπης ή εκτίμησης. Να θυμάστε ότι ένα άτομο με ναρκισσιστική προσωπικότητα δεν θέλει να φαίνεται αδύναμο στους άλλους ανθρώπους οπότε θα αρνηθεί τον αντίκτυπο αυτών των αποχωρήσεων και στην πραγματικότητα είναι πιο πιθανό να εξαγριωθεί εναντίον σας, επειδή είστε το άτομο που έχει ενεργοποιήσει αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα.
Οι ναρκισσιστές θέλουν να ελέγχουν τα πάντα και να είναι οι κυρίαρχοι στη σχέση, με αποτέλεσμα να εκπλήσσεστε που γίνονται τόσο εύθραυστοι μπροστά σε έναν επερχόμενο ή ακόμα και πιθανό απειλητικό γι’ αυτούς χωρισμό. Ακόμη κι όταν δεν υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο και προσπαθείτε να τους κατευνάσετε με γλυκύτητα σε μια φανταστική απειλή… μπορεί στην πραγματικότητα να γίνουν πιο περιφρονητικοί, επειδή κατά κάποιο τρόπο φέρνετε στο φως την ευθραυστότητά τους.
Οι φόβοι σχετικά με την εγκατάλειψη και οι έντονες αντιδράσεις του ατόμου συχνά θεωρούνται μέρος αυτού που χαρακτηρίζεται ως οριακό στυλ προσωπικότητας Η εγκατάλειψη και η οριακή προσωπικότητα συχνά θεωρούνται μαζί, αλλά το οριακό και το ναρκισσιστικό στυλ προσωπικότητας είναι κατά κάποιο τρόπο στενά συνδεδεμένα, όσον αφορά κάποιες από τις ρίζες τους. Έτσι, οι κρίσεις εγκατάλειψης της ναρκισσιστικής προσωπικότητας θεωρητικά υπό το πρίσμα της προσκόλλησης έχει νόημα. Απλά δεν το περιμένουμε από έναν ναρκισσιστή, επειδή δεν βλέπουμε τα ίδια επίπεδα απόγνωσης και αστάθειας που θα μπορούσαμε να δούμε σε ένα άτομο με οριακή διαταραχή σε σχέση με την εγκατάλειψη. Αυτό μπορεί επίσης να εξηγήσει το hoovering, διότι φοβούνται την εγκατάλειψη.
Όταν απειλείται με χωρισμό γιατί ένας ναρκισσιστής να φύγει και μετά να προσπαθήσει να σε τραβήξει πίσω στη σχέση; Μπορεί να σου κάνει hoovering για να γυρίσεις πίσω, αν είσαι εσύ αυτός/ή που έφυγε, αλλά γιατί;
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι ναρκισσιστές συχνά φεύγουν από τις σχέσεις, γιατί μερικές φορές όταν οι άνθρωποι φοβούνται κάτι… προσπαθούν να το προλάβουν και να εγκαταλείψουν πρώτα αυτοί το άλλο άτομο. Αυτό επιτρέπει στους ναρκισσιστές να έχουν τον έλεγχο της πλοκής και να ελέγχουν τον φόβο τους.
Σε μια πρωτόγονη κατάσταση από τον φόβο της απώλειας και της εγκατάλειψης ο ναρκισσιστής προσπαθεί με το hoovering να φέρει πίσω το σύντροφό του/της με αυτή την αποδιοργανωμένη προσέγγιση.
Τότε μπορεί να την πατήσεις και μετά όλος ο κύκλος ξεκινάει πάλι από την αρχή. Είναι σαν το παιδί που μαλώνει με τη μαμά του κι εκείνη απομακρύνεται. Συνεπώς είναι σαν να θέλει να πάρει πίσω τη μαμά του.
Ο φόβος της εγκατάλειψης που μοιράζονται πολλοί ναρκισσιστές σχετίζεται συχνά με το φόβο της απώλειας του ελέγχου της επικύρωσης του ναρκισσιστικού εφοδιασμού των σεναρίων ντροπής γύρω από την απόρριψη. ΄
Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα ποιο είναι το αντίδοτο στην εγκατάλειψη; Πώς μπορούμε να κρατήσουμε τους φόβους της εγκατάλειψης μακριά από τον εαυτό μας, νιώθοντας ασφαλείς και προστατευμένοι στον κόσμο; Πώς μπορεί ένα άτομο να φτάσει εκεί, αν δεν είχε υγιείς εμπειρίες προσκόλλησης νωρίτερα στη ζωή του;
Ένας ενήλικας ναρκισσιστής πάντα θα αισθάνεται ανασφαλής στον κόσμο και πάντα θα υπάρχει η αίσθηση της απειλής.
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αυτού θα ήταν μερικοί από εσάς που είχατε ναρκισσιστικούς γάμους, εσείς οι ίδιοι θα λέγατε ότι δεν θέλω να χωρίσω, δεν πιστεύω στο διαζύγιο. Θέλω να μείνω παντρεμένος, πρέπει να μείνω παντρεμένος, έχουμε παιδιά μαζί, τα λεφτά μας. Έτσι είναι η κουλτούρα μου, η θρησκεία μου… Όποιοι και αν είναι οι λόγοι σου δεν θέλεις διαζύγιο αν και είσαι σε ναρκισσιστικά κακοποιητικό γάμο και μια μέρα τελικά δεν αντέχεις άλλο στη σχέση σου, στο γάμο σου. Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο σε έναν ναρκισσιστικό γάμο. Ο ναρκισσιστής σύντροφος θα απειλήσει με διαζύγιο ή απειλεί ότι θα εγκαταλείψει μια σχέση, ακόμη κι αν δεν το κάνει αυτό, στην πραγματικότητα πρόκειται για μια μορφή gaslighting. Όταν ο σύντροφος του ναρκισσιστή είναι αποφασισμένος να φύγει από τη σχέση, τότε ενεργοποιείται το σενάριο και ο έντονος φόβος της εγκατάλειψης…
από τη Βίκυ Μπαφατάκη
Πληροφορίες από https://www.youtube.com/watch?v=d3YVZ1olU4Y
