Συγκρίνοντας τους συγκεκαλυμμένους και τους μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές, οι συγκεκαλυμμένοι ναρκισσιστές είναι πιο δύσκολοι από πολλές απόψεις.
Όλοι μπορούμε να εντοπίσουμε εκείνους τους γοητευτικούς, εξωστρεφείς που αναζητούν την προσοχή, των οποίων η ματαιοδοξία και η τόλμη μπορεί να είναι αντιπαθητική και ξεδιάντροπη. Αυτοί είναι οι μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές, που ονομάζονται επίσης επιδειξιομανείς ναρκισσιστές.
Ο κρυφός ναρκισσισμός είναι ένας λιγότερο γνωστός τύπος ναρκισσισμού (ευάλωτος ναρκισσισμός). Όπως και ο μεγαλοπρεπής τύπος, οι κρυφοί ναρκισσιστές είναι εγωκεντρικοί, δικαιωματικοί, εκμεταλλευτικοί, ανίκανοι, χειριστικοί και επιθετικοί, αλλά φοβούνται τόσο πολύ την κριτική που αποφεύγουν την προσοχή.
Επιφανειακά, μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωριστούν. Οι κρυφοί ναρκισσιστές μπορεί να φαίνονται ντροπαλοί, ταπεινοί, ανοιχτοί ή αγχωμένοι. Ο κίνδυνος έγκειται στο να μη βλέπεις μέσα από την παθητική τους πρόσοψη. Ωστόσο, μπορεί να είναι εξίσου καταστροφικοί στις σχέσεις με τον εξωστρεφή τύπο.
Εξακολουθούν να πληρούν τις προϋποθέσεις της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας, ιδίως το να αισθάνονται ξεχωριστοί, να θέλουν θαυμασμό (ίσως κρυφά), να μην έχουν ενσυναίσθηση και να αισθάνονται δικαιωματικά. Είναι εξίσου εγωκεντρικοί και περιμένουν την ίδια ειδική μεταχείριση με τους μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές.
Συχνά παίζουν το ρόλο του θύματος και του μάρτυρα. Η ικανοποίησή τους μπορεί να είναι έμμεση μέσα από το να βρίσκονται κοντά σε κάποιον που θαυμάζουν. Παίρνουν τα πράγματα προσωπικά και νιώθουν δυσπιστία, κακομεταχείριση, έλλειψη εκτίμησης και παρεξηγήσεις.
Συγκρίνοντας τους κρυφούς και τους μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές
Παρά το γεγονός ότι μοιράζονται βασικά χαρακτηριστικά, κατά κάποιον τρόπο, ο συγκαλυμμένος ναρκισσιστής είναι το είδωλο του μεγαλοπρεπούς ναρκισσιστή. Σε αντίθεση με τους μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές που νιώθουν αυτοπεποίθηση και αυτοϊκανοποίηση, οι συγκαλυμμένοι ναρκισσιστές είναι ανασφαλείς και δυσαρεστημένοι με τη ζωή τους. Είναι νευρωτικοί και βιώνουν περισσότερη συναισθηματικότητα, αγωνία, άγχος, ενοχή, κατάθλιψη και ντροπή. Όλοι οι ναρκισσιστές αντιδρούν άσχημα στην κριτική, αλλά ο εσωστρεφής τύπος έχει το πιο λεπτό δέρμα από όλους. Είναι υπερευαίσθητοι στην αντιληπτή κριτική, επειδή πυροδοτεί την αρνητική γνώμη που έχουν για τον εαυτό τους.
Ενώ ο μεγαλοπρεπής τύπος απαιτεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, ο συγκαλυμμένος νιώθει προσβεβλημένος που δεν είναι, ή παριστάνει το θύμα για να κερδίσει την προσοχή. Αντί να δουλεύει στον χώρο, ο συγκαλυμμένος ναρκισσιστής είναι απορροφημένος στον εαυτό του. Αντί να καυχιέται μετριόφρονα για τα επιτεύγματά του, ονειρεύεται το μεγαλείο και αναρωτιέται γιατί οι άνθρωποι δεν τον εκτιμούν και δεν τον καταλαβαίνουν ή γιατί οι άνθρωποι ή ο κόσμος γενικότερα δεν έχει αναγνωρίσει επαρκώς τη μοναδικότητά του, Εξαιτίας της εσωστρέφειάς του, αντί να καυχιέται ανοιχτά, φέρεται αυτάρεσκα και κρίνει τους πάντες ως κατώτερους. Θεωρούν τους άλλους βαρετούς ή αδαείς. Οι φυσιολογικοί εσωστρεφείς είναι γενικά καλοί ακροατές, αλλά όχι αυτός ο κρυφός ναρκισσιστής.
Συγκρίνοντας τους συγκεκαλυμμένους και τους μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές στις σχέσεις
Στις σχέσεις, οι μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές λειτουργούν καλύτερα από τους συγκαλυμμένους ναρκισσιστές και μπορούν να είναι κοινωνικά ελκυστικοί όταν το επιλέγουν. Οι συγκεκαλυμμένοι ναρκισσιστές στερούνται θετικών σχέσεων.
Όλοι οι ναρκισσιστές είναι χειριστικοί και θέλουν τον έλεγχο, αλλά οι συγκαλυμμένοι ναρκισσιστές πετυχαίνουν το δικό τους τρόπο έμμεσα. Οι κρυφοί ναρκισσιστές χρησιμοποιούν την αυτολύπηση για να ελέγχουν τους άλλους. Αντί να κυριαρχούν με τόλμη στους ανθρώπους, αποσύρονται με εχθρικές κατηγορίες και δυσαρέσκεια και δρουν παθητικά-επιθετικά. Μπορεί να συμφωνήσουν σε πράγματα, αλλά να μην τα ακολουθήσουν, να αργήσουν, να ξεχάσουν ή να προσποιηθούν ότι δεν υπήρξε συμφωνία. Συμπεριφέρονται απόμακρα και αδιάφορα ή κάνουν απορριπτικές ή μειωτικές χειρονομίες, όπως το να κοιτάζουν αλλού, να αναστενάζουν, να χασμουριούνται αγενώς ή να κάνουν ότι βαριούνται. Αντί να υποτιμούν άμεσα τους ανθρώπους, είναι πιο πιθανό να εκφράσουν φθόνο. Μπορεί να είναι λιγότερο επιθετικοί και εκμεταλλευτικοί από τους εξωστρεφείς ναρκισσιστές, αλλά οι συγκαλυμμένοι ναρκισσιστές μένουν σε συναισθήματα παραμέλησης ή υποτίμησης, υπερευαισθησίας, άγχους και ψευδαισθήσεων καταδίωξης.
Οι συγγενείς και οι σύντροφοί τους νιώθουν συμπάθεια και θέλουν να τους σώσουν από τη δυστυχία τους. Αυτοθυσιάζονται και αισθάνονται υπεύθυνοι γι’ αυτούς, αλλά καταλήγουν να αισθάνονται απογοητευμένοι, εξαντλημένοι και εκμεταλλευόμενοι.
Όλοι οι ναρκισσιστές είναι ανταγωνιστικοί και έχουν μια αυτοπεποίθηση ότι έχουν δικαίωμα, αλλά οι καλυπτόμενοι μπορεί να είναι πιο δύσκολο να ζήσουν μαζί τους λόγω του μεγαλύτερου συναισθηματισμού και της ηθικολογίας τους. Μοιάζουν με άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας και χρειάζονται βοήθεια για τη διαχείριση των αντιλήψεων, των διαθέσεων και των συναισθημάτων τους.
Η συναισθηματική τους κακοποίηση μπορεί να είναι πιο σιωπηλή και διακριτική, αλλά μπορεί να σας κουράσει και να σας αποθαρρύνει. Οι ανάγκες και οι εκκλήσεις σας για προσοχή θα προεξοφλούνται ή θα αγνοούνται. Η ανάγκη τους για ναρκισσιστική προσφορά είναι ατελείωτη. Μπορεί να παρασυρθείτε στην προσπάθεια να παρηγορήσετε και να βοηθήσετε αυτόν τον χειριστικό μάρτυρα χωρίς αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γεμίσετε το κενό τους ή να αλλάξετε τη νοοτροπία του θύματος. Μένετε να αισθάνεστε αγανακτισμένοι και θυμωμένοι, ενώ η αυτοεκτίμησή σας υπονομεύεται σταδιακά.
Οι ναρκισσιστές στερούνται ενσυναίσθησης και δεν θα σας θεωρήσουν ως ξεχωριστό άτομο. Έτσι, τα συναισθήματα και οι ανάγκες σας δεν είναι σημαντικά γι’ αυτούς. Θα κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να διατηρήσουν τη δύναμη και τον έλεγχο. Έρχονται πάντα πρώτοι, έτσι ώστε να νιώθετε μόνοι και παραμελημένοι. Οι μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές έχουν μεγαλύτερη γνωστική ενσυναίσθηση, γεγονός που ενισχύει τις κοινωνικές τους δεξιότητες και τη χειραγωγική τους ικανότητα. Μπορούν να φανταστούν μια ψυχική κατάσταση που είναι διαφορετική από τη δική τους και να τη χρησιμοποιήσουν για να συνεργαστούν ή να ελέγξουν και να εκμεταλλευτούν. Αυτό ονομάζεται “θεωρία του νου”. Αντίθετα, οι συγκαλυμμένοι ναρκισσιστές εστιάζουν περισσότερο στον εαυτό τους και δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων, οπότε ανταποκρίνονται λιγότερο κατάλληλα.
Οι εξωστρεφείς ναρκισσιστές μερικές φορές ενεργούν επίσης κρυφά, μουτρώνουν και παριστάνουν το θύμα προκειμένου να χειραγωγήσουν τους άλλους.
Aradhye, C., & Vonk, J. (2014). Theory of mind in vulnerable and grandiose narcissism. Psychology of emotions, motivations and actions. Handbook of the psychology of narcissism: Diverse perspectives, 347-361.
Wai, M., & Tiliopoulos, N. (2012). The affective and cognitive empathic nature of the dark triad of personality. Personality and Individual Differences, 52(7), 794-799. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0191886912000244
Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: https://whatiscodependency.com by Darlene Lancer, 2023
