Search

Στον Σκωτσέζο Καθηγητή Ενάλιας Αρχαιολογίας Jon Henderson το Βραβείο Vexillum Sciacca 2023 για την Αρχαιολογία

Είναι Καθηγητής ενάλιας αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στη Σκωτία και ερευνά βυθισμένους προϊστορικούς οικισμούς. Έχει εκτεταμένη εμπειρία υποβρύχιων εργασιών που περιλαμβάνουν παρακολούθηση, έρευνα και ανασκαφή και εξειδίκευση στη μελέτη κατοικιών λιμνών γλυκού νερού. Έχει επιβλέψει και διευθύνει υποβρύχια έργα στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία, την Ελλάδα και τη Μαλαισία. Η έρευνά του για τη διερεύνηση και την ανασκαφή λιμνών κατοικιών στη Σκωτία, που χρηματοδοτήθηκε από την Historic Scotland, οδήγησε στη δημιουργία του Κέντρου Ερευνών Υποβρύχιας Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο το 2004. Αυτήν τη στιγμή είναι Βρετανός Διευθυντής του Pavlopetri Underwater Archaeology Project που ερευνά την παλαιότερη παγωμένη βυθισμένη πόλη στον κόσμο στην Ελλάδα που χρονολογείται πριν από 5.000 στα ανοικτά των νοτιοανατολικών ακτών της Ελλάδας, μια πόλη-λιμάνι με εξελιγμένη κοινωνία, μέσω λεπτομερούς ψηφιακής υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας και στοχευμένων υποβρύχιων ανασκαφών (2011-2013).
Η αρχαιολογία των παράκτιων οικισμών της Ατλαντικής Ευρώπης κατά την Εποχή του Σιδήρου σχηματίζει ένα περαιτέρω ερευνητικό ενδιαφέρον και έχει διευθύνει χερσαίες ανασκαφές στη Σκωτία ως μέρος του Caithness Broch Landscapes Project.

Ενδιαφέρεται επίσης για την εφαρμογή υπολογιστών, ακουστικής και σάρωσης λέιζερ σε έρευνες σε ξηρά και υποβρύχια και πρόσφατα επέβλεψε έργο για την ανάπτυξη προτύπων λειτουργίας για ψηφιακή αρχαιολογική έρευνα.

Είναι Μέλος της Εταιρείας Αρχαιοτήτων της Σκωτίας και Μέλος του Institute of Field Archaeologists.

Η έρευνα για το Παυλοπέτρι από τον ίδιο

Το Παυλοπέτρι είναι ένας οικισμός παγωμένος στο χρόνο, μια αρχαία πόλη που χρονολογείται πριν από 5.000 χρόνια και βρίσκεται βυθισμένη κάτω από τη θάλασσα εδώ και χιλιετίες στα ανοικτά των νοτιοανατολικών ακτών της Ελλάδας. Και αυτή δεν ήταν μια πόλη απλών αγροτών, αλλά μια πόλη-λιμάνι με εξελιγμένη κοινωνία.

Το Παυλοπέτρι είναι ένας οικισμός παγωμένος στο χρόνο, μια αρχαία πόλη που χρονολογείται πριν από 5.000 χρόνια και βρίσκεται βυθισμένη κάτω από τη θάλασσα εδώ και χιλιετίες στα ανοικτά των νοτιοανατολικών ακτών της Ελλάδας. Είναι μια πόλη της Εποχής του Χαλκού ανέγγιχτη για πάνω από 3.000 χρόνια, ένας σύνδεσμος μεταξύ του προϊστορικού παρελθόντος και του σύγχρονου παρόντος μας και ένα μυστήριο που περιμένει να ανακαλυφθεί.

Το 1967 ένας ωκεανογράφος, ο Δρ Nic Flemming, ανακάλυψε την περιοχή όταν αναζητούσε στοιχεία για την αλλαγή της στάθμης της θάλασσας στην περιοχή, και παρά το γεγονός ότι το 1968 έγινε ένα σχέδιο ενός μέρους της περιοχής με απλές μετροταινίες, δεν έγινε ποτέ περαιτέρω εξερεύνηση της περιοχής. Το 2011 ηγήθηκα μιας ομάδας από τη Βρετανική Σχολή Αθηνών σε πλήρη συνεργασία με μια ομάδα από το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού για να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία του 21ου αιώνα για να καταγράψουμε και τελικά να ανακατασκευάσουμε πλήρως αυτή την υποθαλάσσια Πομπηία.

Αυτό που μου αποκάλυψε αυτή η έρευνα ήταν το τεράστιο μέγεθος του Παυλοπετρίου- καλύπτει μια έκταση περίπου όσο οκτώ γήπεδα ποδοσφαίρου. Και δεν επρόκειτο για μια πόλη απλών αγροτών, αλλά για μια πόλη-λιμάνι με εξελιγμένη κοινωνία- μια πόλη με ανθρώπους που ζούσαν ο ένας δίπλα στον άλλο σε διώροφες μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες κατά μήκος καλά σχεδιασμένων δρόμων.

Αποκαλύφθηκαν μεγαλύτερα, προφανώς δημόσια κτίρια και ενδείξεις πολύπλοκων συστημάτων διαχείρισης νερού. Τα σπίτια διέθεταν κήπους, αυλές και σκληρά χαρακτηριστικά, όπως καλά καθορισμένα τείχη. Διάσπαρτοι ανάμεσα στα κτίρια και μερικές φορές ενσωματωμένοι στους ίδιους τους τοίχους έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής πάνω από 40 πέτρινοι τάφοι. Αυτοί έρχονται σε αντίθεση με ένα πιο οργανωμένο νεκροταφείο που ανακαλύφθηκε δίπλα στην παραλία, ακριβώς στα περίχωρα της πόλης.

Με πολλούς τρόπους η ζωή στο Παυλοπέτρι ήταν παρόμοια με τον σύγχρονο προαστιακό τρόπο ζωής μας.

Το Παυλοπέτρι ήταν μέρος της γέννησης ενός νέου τύπου πόλης στην Ευρώπη. Όχι ενός που βασιζόταν γύρω από έναν θεόμορφο βασιλιά ή ένα ιερό ανακτορικό οικοδόμημα, αλλά μάλλον ενός που βασιζόταν στο εμπόριο και την οικονομία. Ως πόλη-λιμάνι, το Παυλοπέτρι ήταν ανοιχτό σε ένα μεθυστικό μείγμα επιρροών από τη θάλασσα. Όπως και οι σύγχρονες παράκτιες πόλεις, ο πλούτος του στηρίχθηκε στο εμπόριο και τις συναλλαγές. Και οι έμποροι που την επισκέπτονταν εγγυούνταν ότι οι κάτοικοι του Παυλοπετρίου ήταν σε επαφή με τις τελευταίες καινοτομίες και στην αιχμή της τρέχουσας μόδας και των τάσεων.

Παρά το γεγονός ότι η ακμή του ήταν πριν από 4.000 χρόνια, οι ανακαλύψεις μας συνέχισαν να αποκαλύπτουν πόσα κοινά στοιχεία έχει το Παυλοπέτρι με τις σύγχρονες πόλεις-λιμάνια του σήμερα – το Λίβερπουλ, τη Σαγκάη, το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο και το Τόκιο. Πρόκειται για μια διαστρωματωμένη κοινωνία όπου οι άνθρωποι είχαν επαγγέλματα. Υπήρχαν ηγέτες της πόλης, αξιωματούχοι, συγγραφείς, έμποροι, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, τεχνίτες που περιελάμβαναν αγγειοπλάστες και εργάτες χαλκού, στρατιώτες, ναυτικούς, αγρότες και βοσκούς. Και πιθανότατα και σκλάβους. Η ελληνική κοινωνία της Εποχής του Χαλκού γινόταν ιεραρχική και πολύ οργανωμένη και τοποθεσίες όπως το Παυλοπέτρι αποδεικνύουν ότι ο καθένας είχε έναν σαφή και καθορισμένο ρόλο να παίξει.

Πολλά στο Παυλοπέτρι παραλληλίζονται με τη ζωή στις δικές μας πόλεις. Ανακτήσαμε τα θραύσματα καθημερινών αντικειμένων, όπως μαγειρικά σκεύη, πιατικά, κανάτες, αποθηκευτικά σκεύη και πέτρες άλεσης, καθώς και λεπτότερα σκεύη πόσης, μερικά από τα οποία χρησιμοποιούνταν για την προσφορά σπονδών στους θεούς και άλλα πιθανόν απλά φυλάσσονταν για να εντυπωσιάσουν και τα έβγαζαν όταν τα επισκέπτονταν επισκέπτες με υψηλότερο κύρος.

Διάσπαρτα σε όλο το βυθό στο Παυλοπέτρι βρίσκονται τα υπολείμματα εκατοντάδων μεγάλων αποθηκευτικών αγγείων, γνωστών ως πίθοι. Αυτά θα μπορούσαν να φορτώνονται εύκολα στα πλοία και να αποβιβάζονται από αυτά και να χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά μιας σειράς εμπορευμάτων, όπως ελαιόλαδο, κρασί, βαφές, αρώματα και μικρότερα αντικείμενα, όπως ειδώλια και επιτραπέζια σκεύη υψηλού κύρους.

Οι πυκνές συγκεντρώσεις αυτών των αγγείων σε συγκεκριμένα κτίρια υποδηλώνουν μια μορφή κεντρικής αποθήκευσης και πιθανώς η αναδιανομή γινόταν επίσης στην περιοχή. Μια τέτοια λειτουργία θα απαιτούσε ένα προηγμένο επίπεδο διοίκησης και λογιστικής για την παρακολούθηση των εισαγωγών και εξαγωγών. Θα απαιτούσε γραπτά έγγραφα και μπορούμε να υποθέσουμε ότι, όπως και τα ευρήματα πινακίδων Γραμμικής Α από μινωικές θέσεις και πινακίδων Γραμμικής Β από μυκηναϊκές θέσεις – τα πρώτα στοιχεία γραφής στην Ευρώπη – κάποια μορφή γραφής ήταν γνωστή και χρησιμοποιούνταν στο Παυλοπέτρι, αν και δεν έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής οριστικά στοιχεία.

Όλες οι μεγάλες σύγχρονες παράκτιες πόλεις του κόσμου οφείλουν την επιτυχία τους στη σχέση τους με τη θάλασσα. Όλες είχαν στην καρδιά τους μια πύλη προς τη θάλασσα και τον υπόλοιπο κόσμο. Το Παυλοπέτρι μπορεί ίσως να θεωρηθεί ως ο πρώτος κρίκος αυτής της αλυσίδας που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη

Πηγή: https://edinburgh.academia.edu/JonHenderson & https://www.huffpost.com/

Write a response

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Close
Your custom text © Copyright 2018. All rights reserved.
Close