Ο Δρ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Κάτοχος της Έδρας UNESCO για την Εφηβική Υγεία και Ιατρική, και Διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Ινστιτούτου Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο καθηγητής Χρούσος υπήρξε πρωτοπόρος σε μελέτες που διασαφήνισαν τις ιδιαίτερα σημαντικές επιπτώσεις του στρες στον οργανισμό σε συμπεριφορικό, νευροενδοκρινικό, κυτταρικό και μοριακό επίπεδο και πραγματοποίησε πρωτοποριακές έρευνες για την ανθρώπινη ανάπτυξη, ιδιαίτερα της πρώιμης ζωής και των ετών της εφηβείας και της νεότητας.
Ο Δρ Χρούσος έχει πραγματοποιήσει ένα σύνολο ριζοσπαστικών πρωτότυπων πειραματικών, εργαστηριακών και κλινικών μελετών σχετικά με τις καθολικά παθογόνες επιπτώσεις ενός χρόνια ενεργοποιημένου συστήματος στρες στην ανθρώπινη υγεία. Εντόπισε και χαρακτήρισε τη λειτουργία των μοριακών μηχανισμών που διέπουν τις διάχυτες επιδράσεις της χρόνια διαταραγμένης ομοιόστασης στην ανθρώπινη ψυχική και σωματική υγεία, οι οποίες μεσολαβούνται από τις ορμόνες του στρες. Οι ανακαλύψεις του για τους παθογενετικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων το χρόνιο στρες προκαλεί ή/και επιδεινώνει τις “χρόνιες μη μεταδιδόμενες ασθένειες”, προάγει τη φλεγμονή, αυξάνει την ευπάθεια σε ορισμένους καρκίνους και λοιμώξεις και επιταχύνει τη γήρανση, είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην επιστήμη και την πράξη της ιατρικής.
Ο Δρ Χρούσος απέδειξε ότι η χρόνια διαταραχή της ομοιόστασης και του κιρκάδιου ρυθμού – οποτεδήποτε στη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής – οδηγείστην υπερπαραγωγή ή/και στην αυξημένη δράση των μεσολαβητών του στρες και της φλεγμονής και προκαλεί ή/και επιδεινώνει το προοδευτικά επιδεινούμενο με την ηλικία “σύνδρομο χρόνιου στρες και φλεγμονής”. Αυτή η νοσολογική οντότητα δεν περιλαμβάνει μόνο τις κλασικές χρόνιες μη μεταδοτικές ασθένειες, αλλά και ένα ευρύ φάσμα άλλων διαταραχών, που επηρεάζουν ένα μεγάλο ποσοστό της σημερινής ανθρωπότητας, το οποίο ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Το σύνδρομο αυτό έχει πολλές ψυχολογικές και σωματικές εκδηλώσεις. Στα πρώτα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται η δυσφορία, το άγχος, το καταθλιπτικό συναίσθημα, οι διατροφικές διαταραχές και διάφορες ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, καθώς και ο χρόνιος πόνος και κόπωση, ενώ στα δεύτερα περιλαμβάνονται το υπερβολικό βάρος/παχυσαρκία, η σπλαγχνική παχυσαρκία, η σαρκοπενία, η υπέρταση, το “καρδιομεταβολικό σύνδρομο”, η οστεοπενία/οστεοπόρωση, η υποβόσκουσα (παρα)φλεγμονή και ανοσολογική δυσλειτουργία, οι αυτοάνοσες και αλλεργικές παθήσεις, οι διαταραχές του ύπνου και η επιταχυνόμενη γήρανση. Παράλληλα, το σύνδρομο αυτό συνδέεται με αυξημένη ευπάθεια σε ορισμένους καρκίνους και λοιμώξεις.
Ο Δρ Χρούσος συνέθεσε εννοιολογικά τους ποιοτικά ταυτόσημους επιλεκτικούς εξελικτικούς και αναπτυξιακούς στρεσογόνους παράγοντες, που ασκούνται, αντίστοιχα, στη φυλογένεση και στην ατομική οντογένεση του είδους μας, και τους συσχέτισε αιτιολογικά με τις πολύ κοινές γενετικές ή/και επιγενετικές τάσεις μας στις παραπάνω χρόνιες παθολογίες. Περαιτέρω, διευκρίνισε τους μοριακούς και κυτταρικούς μηχανισμούς δράσης των γλυκοκορτικοειδών, δηλαδή της κορτιζόλης, και τις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις τους με άλλα συστήματα κυτταρικής σηματοδότησης , ενώ εισήγαγε την ευαισθησία και την αντίσταση των ιστών στα γλυκοκορτικοειδή και τον κιρκάδιο τους ρυθμό ως βασικούς αιτιολογικούς παράγοντες στην ανθρώπινη παθολογία, οι οποίοι συμβάλλουν στο προαναφερθέν πανδημικό “σύνδρομο χρόνιου στρες και φλεγμονής”.
Η μεγάλη σημαντικότητα του έργου του Δρ Χρούσου αντικατοπτρίζεται στις εντυπωσιακές διεθνείς αναφορές του (>190.000), στον H-Index (>208) και στις >1700 δημοσιεύσεις με κριτές (1978-2023). Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα είναι ο ενδοκρινολόγος με τις περισσότερες μνείες και ένας από τους 100 επιστήμονες της βιοϊατρικής επιστήμης με τις περισσότερες αναφορές στον κόσμο. Το έργο του έχει συμπεριληφθεί σε σημαντικές βιοϊατρικές ιστοσελίδες και εγχειρίδια και έχει επηρεάσει την Παιδιατρική, την Εσωτερική Παθολογία, την Ογκολογία, την Ψυχολογία/Ψυχιατρική, την Αναπαραγωγική Ιατρική, την Ιατρική του Ύπνου, τη Χειρουργική και τις βασικές επιστήμες. Ο καθηγητής Χρούσος έχει επεκτείνει σημαντικά το πρωτοποριακό έργο των μεγάλων προκατόχων του, των φυσιολόγων του στρες Walter Cannon και Hans Selye, και έχει συμβάλει εξίσου σημαντικά στη σύγχρονη Ιατρική.
Ο Δρ Χρούσος έχει λάβει πολυάριθμα σημαντικά βραβεία. Μεταξύ αυτών είναι το Βραβείο Fred Conrad Koch, που συνιστά την υψηλότερη απόδοση τιμής από την Ενδοκρινολογική Εταιρεία των ΗΠΑ, το Βραβείο Διατλαντικής Συμμαχίας τόσο από την Ενδοκρινολογική Εταιρεία των ΗΠΑ όσο και από την Ευρωπαϊκή Ενδοκρινολογική Εταιρεία για την επιστημονική του συνεισφορά και στις δύο ηπείρους, καθώς και το Βραβείο “Αριστείον” Μποδοσάκη, μια κορυφαία τιμή για επιστημονικά επιτεύγματα στην Ελλάδα. Είναι εκλεγμένο μέλος της Academia Europaea και της Εθνικής Ακαδημίας Ιατρικής των ΗΠΑ.
Το έργο του Δρ Χρούσου συνοψίζεται σε επιλεγμένες πλήρεις δημοσιεύσεις ανασκόπησης:
Gold P.W., Goodwin F., and Chrousos, G.P. (1988) Clinical and Biochemical Manifestations of Depression: Σχέση με τη νευροβιολογία του στρες. (Μέρος Ι και Μέρος 2) N. Engl. J. Med. 319: 348-353 και 319: 413-420.
Chrousos G.P., and Gold P.W. (1992) Οι έννοιες του στρες και των διαταραχών του συστήματος του στρες: Επισκόπηση της σωματικής και συμπεριφορικής ομοιόστασης. JAMA 267: 1244-1252.
Chrousos G.P. (1995) The Hypothalamic-Pituitary-Adrenal Axis and Immune-Mediated Inflammation. N. Engl. J. Med.332:1351-1362.
Chrousos G.P. (2009) Stress and disorders of the stress system Nature reviews endocrinology 5 (7), 374-381
Zannas A.S., Chrousos G.P. (2017) Epigenetic programming by stress and glucocorticoids along the human lifespan. Mol Psychiatry. 22(5):640-646. doi: 10.1038/mp.2017.35. Epub 2017 Mar 14.
Agorastos A., Chrousos G.P. (2021) The neuroendocrinology of stress: the stress-related continuum of chronic disease development. Mol Psychiatry. 2021 Jul 21. doi: 10.1038/s41380-021-01224-9. PMID: 34290370
