Τον Μάρτιο του 2023 Θαύμα επετεύχθη στο νοσοκομείο Molinette, μια εξαιρετική επέμβαση αποκατέστησε την όραση σε τυφλό για πρώτη φορά στον κόσμο. Από δυο τυφλά μάτια ανακατασκευάστηκε ένα βλέπον μάτι.
Η επέμβαση – μια αυτομεταμόσχευση κερατοειδούς που επεκτάθηκε στον σκληρό χιτώνα και τον επιπεφυκότα – πραγματοποιήθηκε στο νοσοκομείο Molinette στο Τορίνο από τον καθηγητή Michele Reibaldi (διευθυντή της πανεπιστημιακής οφθαλμολογικής κλινικής Molinette) και τον καθηγητή Vincenzo Sarnicola, έναν από τους κορυφαίους ειδικούς στον κόσμο στη χειρουργική του κερατοειδούς. “Όταν ξύπνησα και άρχισα να βλέπω το περίγραμμα των δακτύλων και του χεριού μου, ήταν σαν να ξαναγεννήθηκα”, αυτά είναι τα λόγια του Emiliano Bosca, του 83χρονου άνδρα που ζει στο Castiglione Torinese, μετά την επέμβαση.
Υποφέροντας από δύο σοβαρές και διαφορετικές οφθαλμικές παθήσεις, δεν είχε δει για έξι χρόνια. Ο άνδρας ανέκτησε την όραση στο δεξί του μάτι και δύο εβδομάδες μετά την επέμβαση (η οποία διήρκεσε τέσσερις ώρες), είναι σε θέση να αναγνωρίζει αντικείμενα, πρόσωπα και να κινείται ανεξάρτητα.
Χειρουργήθηκε από ομάδα αποτελούμενη από τον καθηγητή Michele Reibaldi (διευθυντή της Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο Molinette της πόλης της Υγείας του Τορίνο) και ειδικό χειρουργό αμφιβληστροειδούς και τον καθηγητή Vincenzo Sarnicola (πρόεδρο της Ιταλικής Εταιρείας κερατοειδούς και οφθαλμικής επιφάνειας (SICSSO) και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ιταλικής Εταιρείας Οφθαλμολογικών Επιστημών (S.I.S.O.), με τη βοήθεια της συνεργάτιδάς του Enrica Sarnicola.
Ο ασθενής ήταν εντελώς τυφλός. Ο ασθενής είχε χάσει την όρασή του στον αριστερό οφθαλμό επί 30 χρόνια λόγω μη αναστρέψιμης τύφλωσης του αμφιβληστροειδούς και, τα τελευταία 10 χρόνια, είχε χάσει προοδευτικά την οπτική λειτουργία και του δεξιού οφθαλμού του, αλλά λόγω μιας σπάνιας χρόνιας νόσου (Οφθαλμικό Ουλώδες Πεμφιγοειδές), η οποία κατέστρεψε τον κερατοειδή και δυστυχώς και την οφθαλμική επιφάνεια. Τα τελευταία χρόνια, ο δεξιός οφθαλμός είχε υποβληθεί σε δύο παραδοσιακές μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς ολικού πάχους, οι οποίες και οι δύο απέτυχαν γρήγορα λόγω της έλλειψης λειτουργίας της οφθαλμικής επιφάνειας.
Η μεταμόσχευση κερατοειδούς ολικού πάχους είναι η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία μόνο ο κερατοειδής που έχει χάσει τη διαφάνειά του αντικαθίσταται με υγιή κερατοειδή από νεκρό δότη. “Κανονικά ο κερατοειδής έχει πολύ χαμηλότερο ποσοστό απόρριψης από ό,τι άλλα αγγειούμενα όργανα, αλλά σε περίπτωση διάχυτης αλλοίωσης ολόκληρης της οφθαλμικής επιφάνειας, όπως στην περίπτωση του ασθενούς, ο κίνδυνος αυτός γίνεται πολύ υψηλός”, εξηγεί ο Sarnicola. Συγκεκριμένα, η βλάβη των βλαστικών κυττάρων του άκρου χείλους, της περιοχής μεταξύ κερατοειδούς και επιπεφυκότα, οδηγεί σε μη αναστρέψιμη αποτυχία του μοσχεύματος.
Ο κερατοειδής και η οφθαλμική επιφάνεια του αριστερού οφθαλμού έχουν ανακτηθεί
Σε αυτή την επέμβαση, για πρώτη φορά στον κόσμο, πραγματοποιήθηκε αυτομεταμόσχευση ολόκληρης της οφθαλμικής επιφάνειας, που λήφθηκε από το αριστερό μάτι, περιλαμβάνοντας όχι μόνο τον κερατοειδή, αλλά και μέρος του σκληρού χιτώνα και ολόκληρο τον επιπεφυκότα, συμπεριλαμβανομένων των βλαστικών κυττάρων του άκρου χείλους. “Με λίγα λόγια, ο ασθενής είχε χάσει ανεπανόρθωτα τη λειτουργικότητα του αριστερού οφθαλμού του λόγω προβλημάτων στον αμφιβληστροειδή, ενώ ο δεξιός οφθαλμός διατηρούσε δυνατότητες αποκατάστασης που είχαν αποδειχθεί μάταιες με τις παραδοσιακές μεταμοσχεύσεις”, αναφέρει ο Reibaldi. “Αποφασίσαμε να εμπλέξουμε τον καθηγητή Sarnicola”, συνεχίζει, “επειδή είναι παγκοσμίως γνωστός για το γεγονός ότι έχει προτείνει και εφαρμόσει εναλλακτικές τεχνικές έναντι των παραδοσιακών διάτρητων μεταμοσχεύσεων.
“Η επέμβαση πραγματοποιήθηκε με τη λήψη από το αριστερό μάτι, το οποίο ήταν λειτουργικά μη ανακτήσιμο, αλλά με τον κερατοειδή και την οφθαλμική επιφάνεια σε καλή κατάσταση, όλου του επιπεφυκότα, όλου του κερατοειδούς και δύο χιλιοστών σκληρού χιτώνα, σε ένα ενιαίο κομμάτι”, εξηγούν οι Reibaldi και Sarnicola. “Στην πράξη, το ένα τρίτο του αριστερού ματιού αυτομεταμοσχεύθηκε στο δεξί μάτι, το οποίο στη συνέχεια ανακατασκευάστηκε και επέστρεψε στην όραση”.
“Η επέμβαση πραγματοποιήθηκε με τη λήψη ολόκληρου του επιπεφυκότα, ολόκληρου του κερατοειδούς και δύο χιλιοστών σκληρού χιτώνα από το αριστερό μάτι, το οποίο ήταν λειτουργικά μη ανακτήσιμο, αλλά με υγιή κερατοειδή και οφθαλμική επιφάνεια, σε ένα ενιαίο κομμάτι”, εξηγούν οι Reibaldi και Sarnicola. “Στην πράξη, το ένα τρίτο του αριστερού ματιού αυτομεταμοσχεύθηκε στο δεξί μάτι, το οποίο στη συνέχεια ανακατασκευάστηκε και μπόρεσε να δει ξανά.
Η πραγματική καινοτομία συνίσταται”, επισημαίνει ο Sarnicola, “στο ότι επεκτάθηκε η μεταμόσχευση κερατοειδούς σε ολόκληρη την οφθαλμική επιφάνεια, στους επιπεφυκότα-σκληροειδείς ιστούς, οι οποίοι παίζουν θεμελιώδη ρόλο στο να μπορέσει η μεταμόσχευση να επιτύχει σε ειδικές συνθήκες, όπως στην περίπτωση του ασθενούς μας. Παράλληλα, ο αριστερός οφθαλμός ανακατασκευάστηκε με ιστό δότη για αισθητικούς και μόνο λόγους”. Παρά την εξαίρεση της επέμβασης, μπορεί να επαναληφθεί και σε άλλες περιπτώσεις υπό τις ίδιες συνθήκες με τον πρώτο χειρουργηθέντα ασθενή.
Επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη
