“…στα νερά της Γέρας ν’ ακουμπά τα δάχτυλα και τα πέντε ν’ ανάβουνε χωριά ο Παπάδος, ο Πλακάδος ο Παλαιόκηπος εκεί ο Σκόπελος και ο Μέσαγρος εξουσία και κλήρος της γενιάς μου (Ελύτης, Άξιον εστί)”.
Ο άνθρωπος
Προσωποποίηση της ήρεμης δύναμης. Ευγενικός, προσηνής, με πλούσιο ψυχικό κόσμο. Σαν αυστηρή δωρική κολώνα, πατάει γερά στη γη και την ίδια στιγμή σαν κιονόκρανο ορθώνεται ψηλά, για να αγγίξει το όνειρο. Άνθρωπος με απέριττη ειλικρίνεια και λιτότητα στον τρόπο σκέψης, με λαϊκή θυμοσοφία και τη χαρακτηριστική ντοπιολαλιά, χωρίς επιτήδευση και προσποίηση, μας ταξιδεύει εύπλοα στις αναμνήσεις του, στις σκέψεις του, στην πολιτική του διαδρομή αλλά και σε όσα ονειρεύεται.
Ο Παύλος Βογιατζής 52 ετών είναι πατέρας τριών παιδιών και ζει αδιάλειπτα στη Μυτιλήνη.Η πολιτική του πορεία στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης ξεκίνησε από το 1990, όταν εκλέχθηκε Κοινοτικός Σύμβουλος Γέρας. Το 1994 εκλέχθηκε Νομαρχιακός Σύμβουλος Νομού Λέσβου, το 1998 Δήμαρχος Γέρας και από το 2002 έως σήμερα Νομάρχης Λέσβου.
Η καταγωγή κι η Σμύρνη
Οι ρίζες του χάνονται στη Σμύρνη, στη Σαντορίνη και στη Σύρο. «Μεγάλωσα στη Λέσβο με τα δυο αδέρφια μου, σε μια οικογένεια νομικών, η οποία συμμετείχε ενεργά στην πολιτική του νησιού. Ο πατέρας μου ήταν αντιδήμαρχος Μυτιλήνης και υποψήφιος βουλευτής του κόμματος των προοδευτικών του Μαρκεζίνη».
Η γιαγιά του πρόσφυγας από τη Σμύρνη…άφησε τα σημάδια της πατρίδας με τις αφηγήσεις πάνω του. Κι εκείνος κάθε μέρα σα μια υπόσχεση άγραφη…αγναντεύει το Αιγαίο προς τα τουρκικά παράλια, προς τη Σμύρνη, κατά το συνήθειο της γιαγιάς του. Τα κύματα παίρνουν το βλέμμα του, το οδηγούν με αγάπη και προσδοκία προς τον τόπο καταγωγής του…
Η αγάπη του για εκείνη την απαράμιλλη γωνιά της Ιωνίας τον οδηγεί σε ένα αέναο ταξίδι με το χθες και το σήμερα, με τις μυρωδιές που γέμιζαν τα σοκάκια από τις μερακλούδες μικρασιάτισες κυράδες, με τις φωνές των πραματευτάδων που διαλαλούσαν τα εμπορεύματά τους από τη μητέρα Ελλάδα, με την πλάνη της τότε κοσμοπολίτισσας Σμύρνης, με τις βεγγέρες που γίνονταν τα βράδια στα φιλόξενα ελληνικά σπίτια, με το άγγιγμα του αρχέγονου ελληνικού πολιτισμού…μέσα από τις αφηγήσεις της γιαγιάς του. Ο Παύλος Βογιατζής παρόλο τον ξεριζωμό της οικογένειάς του, χωρίς αισθήματα μίσους και εθνικισμού για την γείτονα χώρα, απλώνει το χέρι στην Ελληνοτουρκική φιλία και δίνει παράδειγμα πολιτικής καλλιέπειας. «Γράφω με μεγάλη αγάπη ένα βιβλίο, ένα ιστορικό μυθιστόρημα με τίτλο «Η Θεία Έλλη» για την Ελληνοτουρκική φιλία. Το βιβλίο μου έχει θέμα τη διαδρομή της οικογένειάς μου από τη Σμύρνη στη Λέσβο. Με συγκινεί ό,τι έχει σχέση με κείνα τα μέρη, τη Σμύρνη, το Αϊβαλί… και μέσα στις σελίδες του, περνώ και τις απόψεις μου για το Ελληνοτουρκικό ζήτημα».
Η σχέση του με τον πολιτισμό και τον τουρισμό
Οι αναμνήσεις των προσφύγων και η πνευματικότητα που αναδύει ο τόπος του εγγράφονται ανεξίτηλα μέσα του, χρωματίζουν την νοοτροπία του, κινούν ευαίσθητες χορδές, καθορίζουν την πορεία του. Αισθάνεται δέος για την πολιτιστική κληρονομιά της Λέσβου. «Ο πολιτισμός είναι κυρίαρχος και αντιστρόφως ανάλογος με το μέγεθός μας και την έκταση του νησιού. Ο αέρας αποπνέει πνευματικότητα και θρησκευτικότητα και τούτο αποτυπώνεται σε όλες τις εκδηλώσεις των κατοίκων, ακόμη και στο γλωσσικό ιδίωμά τους με εμφανή τα αιολικά στοιχεία». Γοητεύεται από τον τουρίστα που πηγαίνει να μυηθεί στον πολιτισμό των νησιών του, να γνωρίσει την ιστορία τους, να γευτεί τις νοστιμιές τους, να συνδεθεί με τον τόπο τους. «Με συναρπάζει ο τουρισμός όταν συνδέεται με τον πολιτισμό, όταν γεμίζει ‘Ελλάδα’ η ψυχή του τουρίστα. Τα νησιά μας είναι πανέμορφα και προσφέρουν ποικιλομορφία. Η Λήμνος με τις δαντελωτές παραλίες, τις αμμοθίνες, την πλούσια μυθολογία, τα αρχαιολογικά της μνημεία…ο Αη Στράτης με τις φυσικές καλλονές του και τη γαλήνη του. Η Λέσβος…τα κάστρα, οι εκκλησίες, οι αρχαίοι ναοί, τα αρχαία θέατρα, το απολιθωμένο δάσος, οι απάτητες παραλίες, τα 4.500 αστικά νεοκλασικά σπίτια, τα μουσεία συναντώνται σε ένα και μόνο νησί. Όλος ο ελληνικός πολιτισμός και η ιστορία σε μικρογραφία».
Θάλασσα κι αθλητισμός
Η σχέση του με τη θάλασσα απόλυτη, καταλυτική, ολοκληρωτική «Δεν μπορώ να απομακρυνθώ στιγμή από κοντά της. Το γαλάζιο με ηρεμεί. Η θάλασσα είναι σαν ένα βιβλίο που τo διαβάζω και τo ανακαλύπτω ανάλογα με την ψυχική μου διάθεση». Η αγάπη του για εκείνη τον παρακίνησε να ασχοληθεί με την υδατοσφαίριση. Στα νεανικά του χρόνια υπήρξε εξαιρετικός πολίστας και διεθνής με την Εθνική ομάδα υδατοσφαίρισης Ελλάδας. Ταξίδευσε, γνώρισε χώρες και πολιτισμούς, αφομοίωσε εμπειρίες και τα καλά και επέστρεψε στον τόπο του. «Το νησί κι η θάλασσα με κέρδισαν οριστικά. Ήταν αδύνατον και αδιανόητο να φανταστώ τον εαυτό μου έξω και πέρα από το γενέθλιο νησί μου». Τη μεγάλη του αγάπη για το πόλο την ενέπνευσε στα παιδιά του νομού του, ως προπονητής κολύμβησης και υδατοσφαίρισης, ενώ αργότερα έγινε και διεθνής διαιτητής υδατοσφαίρισης.
Μέλι και λάδι
Ο Παύλος Βογιατζής ασχολήθηκε επαγγελματικά, αλλά και σεβαστικά με τα προϊόντα του νησιού του, με τη μελισσοκομία, την παραγωγή και εμπορία ελαιόλαδου, πριν τον απορροφήσει ολοκληρωτικά η πολιτική. «Νιώθω σεβασμό απέναντι σε ό,τι παράγεται από τη γη με φυσικό τρόπο. Η ελιά είναι ένα ζωντανό γλυπτό. Σου μιλάει με τον τρόπο της, σου ζητά ελάχιστα για να σου δώσει πάμπολλα. Το λάδι είναι ο χρυσός μας, το ορυχείο της γης μας». Τον συναρπάζει ο κόσμος των μελισσών. «Μένω κατάπληκτος από τον τρόπο ζωής τους. Είναι ασύλληπτο για τον ανθρώπινο νου ο οργανωμένος τρόπος της κοινωνίας τους. Τον κυβερνούν η αρμονία, η κατανομή των ρόλων, ο σεβασμός κι η ισοπολιτεία. Ο καθένας είναι απαραίτητος αλλά και με συγκεκριμένη θητεία, κάτι το οποίο οφείλουν να σεβαστούν και οι πολιτικοί».
Ο πολιτικός
Από νωρίς ασχολήθηκε με τα κοινά, από τα μαθητικά του χρόνια. Ο ίδιος το αποδίδει σε «συγκυρίες και επιρροές του περιβάλλοντος». Η ενασχόλησή του με την υδατοσφαίριση του έδωσε τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα της κοινής προσπάθειας των τότε νεαρών της Μυτιλήνης να προβάλουν τον τόπο τους έξω από τα στενά τοπικά πλαίσια. Σταδιακά ανέρχεται σε όλες τις βαθμίδες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αρχικά κοινοτικός και νομαρχιακός σύμβουλος, στη συνέχεια δήμαρχος Γέρας και νομάρχης Λέσβου από το 2002. Αγαπάει τους συμπολίτες του και επιθυμία του είναι να τον θυμούνται «ως τον άνθρωπο που τους νοιάζονταν ουσιαστικά, που συναποφάσιζε μαζί τους και προσπαθούσε για το καλύτερο».
Μάθημα ‘πολιτικής ηθικής’
Η συζήτηση μαζί του αποτελεί ένα είδος μύησης στο ήθος της πολιτικής. Μύηση όχι με την στεγνή και στυγνή έννοια της επικοινωνιακής πολιτικής, της στενά περιορισμένης σε ιδεολογικά πλαίσια και κομματικούς μηχανισμούς, αλλά μιας «ανθρώπινης» πολιτικής, ένα μάθημα για πολιτικούς και για πολίτες.
«Ο πολιτικός δε χρειάζεται να είναι ιδιοφυία και να έχει περγαμηνές. Πρέπει να έχει όραμα, υγιείς φιλοδοξίες, και ανοιχτή καρδιά για να αγαπά τον τόπο και τον κόσμο. Η τύχη βοηθά αλλά συν Αθηνά και χείρα κίνει. Η συνέχεια σε βάθος χρόνου απαιτεί προσπάθεια για να υπάρξει διάρκεια. Η πολιτική δεν είναι αγώνας ταχύτητος αλλά μαραθώνιος. Απαιτεί ανθεκτικότητα, υπομονή και επιμονή, ο πολιτικός να μην εγκαταλείπει ποτέ την προσπάθεια».
«Ο πολιτικός οφείλει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι θα είναι μόνος στην άσκηση της εξουσίας. Τα καλά είναι αποφάσεις του νομαρχιακού συμβουλίου και τα κακά μόνο του νομάρχη. Πρέπει να περιμένει ότι θα βιώσει την αχαριστία. Οφείλει όμως να την αγνοήσει και να την ξεπεράσει, όταν θεωρεί ότι έκανε το καθήκον του».
Δεν συγχωρεί την αλαζονεία, ιδίως όταν δεν υπήρχε ως στοιχείο του χαρακτήρα ενός πολιτικού, πριν από την ανάληψη αξιώματος. Αναγνωρίζει ότι η εξουσία μπορεί να διαφθείρει, ότι μετατρέπει τους πολιτικούς σε τέρατα. «Αν η ψυχή ξεφύγει παθαίνει δεινά ο ίδιος ο πολιτικός αλλά κι ο τόπος του. Μόνο με τη διατήρηση της ψυχής σε ισορροπία ο άνθρωπος δεν αλλοιώνεται, δεν τυφλώνεται. Οφείλει να θυμάται ότι δεν κυβερνά αιώνια, ότι κυβερνά ανθρώπους…επίσης να κρατά τους ίδιους φίλους και μετά το τέλος της πολιτικής θητείας».
‘Στιγμές’ μέσα στην πολιτική
Ο πολιτικός για τον Παύλο Βογιατζή δεν έχει ωράριο, αλλά ούτε και ιδιωτικότητα στις προσωπικές του στιγμές κι αυτό είναι το τίμημα που συνειδητοποιημένα ‘πληρώνει’. Καλός πατέρας, στέκεται κοντά στα παιδιά του με αγάπη και σύνεση και έχει μαζί τους μια ποιοτική σχέση. «Προσπαθώ να αφήσω την πολιτική έξω από την οικογένειά μου…φρόντισα τα παιδιά μου να μη θεωρούν τον εαυτό τους, ως παιδιά με ξεχωριστά προνόμια, αλλά να είναι προσγειωμένα».
Το γραφείο του ανοιχτό για όλους. Η επαφή με τον κόσμο συνεχής, και για τον ίδιο απαραίτητη. «Μόνο έτσι γνωρίζεις άμεσα τα προβλήματα. Επισκέπτομαι ο ίδιος όλες τις κοινότητες και τους δήμους, για να σχηματίζω προσωπική εικόνα για τις ανάγκες του νομού και τα προβλήματά του».
Θεωρεί τη λαθρομετανάστευση ως ένα από τα κυριότερα προβλήματα του νομού. Η Λέσβος θεωρείται η μεγαλύτερη πύλη εισόδου για εκείνους στην Ευρωπαϊκή ένωση. «Περίπου 13.000 λαθρομετανάστες εισρέουν κάθε χρόνο για να προωθηθούν στη Δύση, ενώ η ευρωπαϊκή ένωση δεν έχει κατανοήσει το μέγεθος του προβλήματος, ώστε να βοηθήσει στο βαθμό που οφείλει. Εντούτοις οι κάτοικοι του νομού ανταποκρίνονται ανθρώπινα και εξαιρετικά καθώς πολλοί από αυτούς υπήρξαν πρόσφυγες κάποτε».
Για τη δράση του αυτή τιμήθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο με το οφίκιο του Άρχοντος Πρωτέκδικου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η στάση και οι θέσεις του Παύλου Βογιατζή για το δίπτυχο «εξουσία και κλήρος» είναι παράδειγμα για τη νεότερη γενιά, πολιτικών και πολιτών.
Η προσπάθεια συνεχίζεται μέχρι σήμερα με τη συνεχή συνεργασία του με το Μίκη Θεοδωράκη στο πλαίσιο του δικτύου ελληνοτουρκικής φιλίας με τα ‘Θεοδωράκεια’, ένα νέο πολιτικό θεσμό που δείχνει το δρόμο για συνεργασία και συνύπαρξη με τους Τούρκους. Κορυφαία στιγμή η ομιλία του ίδιου και του Ισμαήλ Αϊνούρ, Τούρκου δημάρχου της αδελφοποιημένης πόλης Αλτίνολουκ, στη συναυλία που έδωσε ο Μίκης Θεοδωράκης για τους πυρόπληκτους της Πελοποννήσου, στο Ηρώδειο το 2007. «Είναι σημαντικό να γνωρίζονται οι άνθρωποι μεταξύ τους, να μιλούν ελεύθερα, γιατί στη συνέχεια οι ίδιοι γίνονται το εφαλτήριο για να αλλάξουν οι κυβερνήσεις την πολιτική τους».
Η σχέση του με το θείο ιδιαίτερη και άρρηκτα δεμένη με την εκκλησία. Προστάτιδά του η Μαρία η Μαγδαληνή και οι Ταξιάρχες.
Αυτό που τον κάνει να χαμογελά είναι η καλή παρέα, η ανοιχτή επικοινωνία και η υλοποίηση της προσφοράς. Τον συγκινούν τα ανοιχτά μυαλά, οι άνθρωποι που ξέρουν να ακούν, που έχουν όραμα, η απλότητα και η καλοσύνη.
Συλλέκτης σπάνιων κομπολογιών, αντικειμένων από τη Μικρά Ασία, νομισμάτων και μολυβένιων στρατιωτών. Είναι σα να κρατά ζωντανό το χρόνο, την ιστορία τους και να μυείται στις λεπτομέρειές τους. Πιστεύει ότι «αυτό που δεν αλλοιώνεται στο χρόνο είναι οι αξίες της ψυχής μας» και εκείνο που αξίζει στη ζή ως επιμύθιο είναι «το να μπορείς να αγαπάς και να προσφέρεις την αγάπη σου χωρίς όρια».
Από την Ξανθή Ρουσινοπούλου & τη Βίκυ Μπαφατάκη
