1932, ο Στρατηγός Shiro Ishii, ιατρικός προϊστάμενος του Ιαπωνικού Στρατού, ορίζεται επικεφαλής του εργαστηρίου πρόληψης επιδημιών. Παρεκκλίνοντας από τα καθήκοντα του ιδρύει μια μυστική ομάδα, την Togo, που έχει ως αντικείμενο έρευνας τα χημικά και βιολογικά πειράματα.
Η ομάδα Togo είχε τις εγκαταστάσεις της στο Φρούριο Zhongma, μια φυλακή και παράλληλα πεδίο πειραμάτων που βρισκόταν περίπου 100 χλμ νότια του Harbin. Μια απόδραση το 1934 και μια έκρηξη το 1935, ανάγκασαν τον Ishii και τους συνεργάτες του να μετακομίσουν σε μια μεγαλύτερη εγκατάσταση στο Pingfang της Κίνας.
Η σύσταση
Αργότερα, το 1936, ο Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Hirohito, επέτρεψε μέσω διατάγματος την επέκταση της μονάδας του Ishii και την έκανε μέρος του Kwantung, μονάδα του Αυτοκρατορικού Στρατού της Ιαπωνίας. Επίσημα η λειτουργία αυτών των δύο σωμάτων ήταν, η πρόληψη επιδημιών και η κάθαρση του νερού. (Αύγουστος 1940)
Το ίδιο διάταγμα του Αυτοκράτορα προέβλεπε τη δημιουργία μονάδων για την ανάπτυξη βιολογικών και χημικών όπλων, ονομάστηκαν, Στρατιωτικό Εργαστήριο Πρόληψης Επιδημιών Αλόγων και Υπηρεσία Στρατιωτικών Τεχνικών Δοκιμών, αντίστοιχα.
Η εγκαθίδρυση του Ιαπωνικού Στρατού στην Κίνα επέφερε τη δημιουργία μικρότερων ομάδων που είχαν τους ίδιους σκοπούς με την μονάδα του Ishii, ο επίσημος σκοπός τους βέβαια δεν ήταν άλλος από την πρόληψη επιδημιών και την κατανομή νερού. Στο αποκορύφωμα της “καριέρας” του, το 1939, ο Ishii, είχε περίπου 10,000 υφιστάμενους από διαφορετικές μονάδες τους στρατού. Πολλοί γιατροί και καθηγητές από την Ιαπωνία, ήθελαν να πάρουν μέρος στην μονάδα του Ishii, πλέον γνωστή ως Μονάδα 731, για να γίνουν μάρτυρες πειραμάτων σε ανθρώπους και να απολαμβάνουν τη σημαντική οικονομική υποστήριξη που θα τους παρείχε ο Στρατός.
Το έγκλημα
Ο Στρατηγός Ishii είχε ως το μόνο πειραματόζωο στην μονάδα του, τους ανθρώπους. Κάτοικοι της γύρω περιοχής αιχμαλωτίζονταν και υποβάλλονταν σε απάνθρωπα πειράματα. Tο πρόγραμμα είχε το κωδικό όνομα, Maruta, που σημαίνει κούτσουρο. Πήρε αυτή την ονομασία γιατί η επίσημη ιστορία ήταν πως εκείνη η μονάδα ήταν πριονιστήριο. Κατ’ επέκταση οι άνθρωποι που έπεφταν θύματα του Ishii και των ομάδων του, ονομαζόντουσαν κούτσουρα.
Θέλοντας να εξετάσουν την επίδραση διάφορων ασθενειών στο ανθρώπινο σώμα, οι “γιατροί” της Μονάδας 731, έκαναν εγχειρήσεις, αφαιρώντας όργανα, σε άνδρες, γυναίκες, παιδιά και νεογέννητα, πολλές φορές χωρίς αναισθησία, αφού πρώτα τους είχαν μολύνει με κάποια νόσο. Πολλές φορές έκοβαν τα άκρα των θυμάτων τους για να εξετάσουν την επίπτωση της απώλειας αίματος στο ανθρώπινο σώμα.
Οι κρατούμενοι της Μονάδας 731 δεχόντουσαν εμβόλια που περιείχαν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, συνήθως σύφιλη και γονόρροια, ώστε να μελετηθούν οι ιοί. Θέλοντας να εξετάσουν πιο μαζικά τα όπλα τους, έριχναν ρούχα και προμήθειες με ψύλλους πανώλης και τα τοποθετούσαν πάνω σε βόμβες. Περίπου 400.000 Κινέζοι άμαχοι πέθαναν από πανώλη, την νόσο του άνθρακα και χολέρα εν μέσω αυτών των πειραμάτων. Τα περισσότερα θύματα ήταν Κινέζοι, Κορεάτες και Σοβιετικοί.
Η τιμωρία
Με την επέλαση του Κόκκινου Στρατού το 1945, κάθε στοιχείο ύπαρξης της Μονάδας 731 έπρεπε να καταστραφεί. Μια ομάδα των στρατευμάτων του Ishii, είχε εντολή να ανατινάξει τα κτήρια που στέγαζαν την Μονάδα 731, όμως ήταν τόσο καλά χτισμένα που τα περισσότερα σώθηκαν από την έκρηξη.
Αποφασισμένοι να ξεφύγουν από όποια μορφή δικαιοσύνης, οι Ιάπωνες, έκαναν συμφωνία με τους Αμερικάνους υπό την απειλή των Ρώσων. Ο μικροβιολόγος του Αμερικανικού Στρατού Murray Sanders, απείλησε τους Ιάπωνες πως αν δεν δώσουν τα στοιχεία που προέκυψαν από τα πειράματα τους αναφορικά με τον χημικό και βιολογικό πόλεμο θα τους παρέδιδαν στη Ρωσία και κατ’ επέκταση σε δίκη.
Έχοντας πάρει αυτά που ζήτησε, ο Sanders έδωσε ασυλία στους πληροφοριοδότες τους, με την μόνη προϋπόθεση να μην μοιραστούν με κανένα άλλο κράτος αυτές τις πληροφορίες.
Οι Σοβιετικοί εξακολουθούσαν να θέλουν να δικάσουν τους υπαίτιους αυτού το προγράμματος, και το 1949 στις Δίκες Εγκλημάτων Πολέμου του Khabarovsk, κατάφεραν να καταδικάσουν δώδεκα ανώτατα στελέχη της Μονάδας 731 και των θυγατρικών της. Οι ποινές κυμαίνονταν από 2 χρόνια ως και 25 χρόνια σε γκούλαγκ της Σιβηρίας.
Ο Στρατηγός Ishii ξέφυγε της δικαιοσύνης αφού κάνοντας συμφωνία με την Ηνωμένες Πολιτείες, συνέχισε τις έρευνες του και μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ως τον θάνατο του το 1959.
Επιμέλεια Γιώργος Μαράτσης