Οι μεσογειακοί κυκλώνες, διεθνώς γνωστοί ως Medicanes (από τις λέξεις Mediterranean και hurricanes), που πλήττουν την χώρα μας το τελευταίο 48ωρο, είναι ένα σπάνιο φαινόμενο που συμβαίνει μία με δύο φορές το χρόνο. Έχουν πολλές ομοιότητες με τους τυφώνες, καθώς αποτελούνται από θυελλώδεις ανέμους που στροβιλίζονται γύρω από ένα «μάτι» και συνοδεύονται από καταρρακτώδεις βροχές. Πρόκειται για το μικρό αδερφάκι του Τυφώνα σε πολύ πιο ήπια μορφή.
Συνήθως σχηματίζονται το φθινόπωρο ή το χειμώνα πάνω από σχετικά θερμά ύδατα, σε συνδυασμό με τον ψυχρότερο αέρα από πάνω τους. Στη Μεσόγειο μπορούν να σχηματισθούν κυκλώνες ακόμη και με νερά με θερμοκρασία μόνο 14 βαθμών Κελσίου.
Η ιδιαιτερότητα τους έγκειται στο γεγονός πως ξεκινούν πάντα από τα δυτικά προς τα ανατολικά, κάτι το οποίο συνέβη και με την χώρα μας αφού ξεκίνησε από την Μάλτα, συνέχισε Νότιο Ιόνιο και έφτασε στο Αιγαίο Πέλαγος. Έχουν έναν ψυχρό πυρήνα που πλαισιώνεται από ένα «μάτι», καθαρό από νέφη, ενώ γύρω από αυτό ένα υποτροπικό σύστημα χαμηλών πιέσεων με πυκνά νέφη. Συνήθως ξεκινούν από απλές βροχές και εξελίσσονται σε καταιγίδες με υψηλής εντάσεως ανέμους.
Σύμφωνα με ερευνητές του Ινστιτούτου Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, επειδή η Μεσόγειος δεν έχει μεγάλη έκταση ούτε πολύ ζεστά νερά, ο μεσογειακός κυκλώνας δεν αποκτά την ένταση ενός τυφώνα.
Οι πιο συνήθεις περιοχές δημιουργίας ενός μεσογειακού κυκλώνα είναι η δυτική Μεσόγειος ανάμεσα στην Ισπανία και την Σαρδηνία, αλλά και η ανατολική Μεσόγειος στο Ιόνιο Πέλαγος και κυρίως στο νότιο.
Το τελευταίο σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου η Ελλάδα επλήγη από το πέρασμα του κυκλώνα Ξενοφώντα που εξελίχθηκε και μετονομάστηκε σε Ζορμπά, κυρίως στις περιοχές της Πελοποννήσου (Μεσσηνία, Λακωνία, Κορινθία, Αργολίδα) αλλά και της Αττικής και Εύβοιας, ευτυχώς χωρίς θύματα.
Γράφει ο φιλόλογος Παναγιώτης Ανδρεάδης
