Η εκτογένεση, δηλαδή η κύηση έξω από μια βιολογική μήτρα, ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Μία από τις κορυφαίες στιγμές της βιοιατρικής αποτέλεσε η επιτυχία μιας ομάδας να υλοποιήσει κάνει πραγματικές τεχνητές μήτρες – τουλάχιστον για τα έμβρυα του αρνιού σε μεταγενέστερα στάδια της κυοφορίας τους.
Η επιστήμη λόγω της υψηλής και σταθερής αύξησης του αριθμού των μωρών που γεννιούνται πρόωρα ή πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης, ανέπτυξε την τεχνητή μήτρα. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, ένα στους δέκα μωρά γεννιέται πρόωρα στις Ηνωμένες Πολιτείες και κατά την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η ίδια στατιστική είναι αληθής σε παγκόσμιο επίπεδο και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μία από τις δέκα χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό προγεννητικών γεννήσεων. Οι πρόωρες γεννήσεις μπορούν να προκληθούν από λοίμωξη, προβλήματα πλακούντα ή γενετικά προβλήματα, αλλά συχνά η αιτία δεν είναι γνωστή.
Κρίσιμα ή εξαιρετικά πρόωρα βρέφη, είναι εκείνα που γεννιούνται πριν από την 28η εβδομάδα κύησης και τα ποσοστά επιβίωσής τους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα επίπεδα εισοδήματος. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 17% των νεκρών μωρών οφείλονται σε πρόωρες γεννήσεις, ενώ τα μωρά που επιβιώνουν έχουν μεγάλη πιθανότητα μεγάλων επιπλοκών όπως εγκεφαλική παράλυση, αναπνευστικά προβλήματα, προβλήματα όρασης και αναπτυξιακές καθυστερήσεις.
Αλλά τι γίνεται με τα μωρά που γεννιούνται πρόωρα, θα μπορούσαν να τεθούν σε ένα τεχνητό περιβάλλον που μοιάζει με τη μήτρα για να ολοκληρώσουν την κύηση τους;
Το 2017, μια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Δρ Alan Flake στο Παιδικό Νοσοκομείο της Φιλαδέλφειας μπόρεσε να υποστηρίξει την κυοφορία εμβρύων αμνών από 100 έως 120 ημερών κύησης για διάστημα τεσσάρων εβδομάδων σε τεχνητή μήτρα. Δεδομένου ότι οι εγκυμοσύνες του αρνιού είναι βραχύτερες από τις εγκυμοσύνες του ανθρώπου, αυτοί οι εμβρυϊκοί αμνοί εξελικτικά ήταν ισοδύναμοι με ένα ανθρώπινο έμβρυο στις 22-24 εβδομάδες κύησης.
Τι είναι μια Τεχνητή Μήτρα;
Τα εμβρυακά αρνιά τοποθετήθηκαν στον σάκο που οι επιστήμονες αποκαλούν «biobagι» συνηθισμένου αναπνεόμενου συνθετικού αμνιακού υγρού. Οι ομφάλιοι λώροι ενώθηκαν με μια μηχανή υποστήριξης ζωής έξω από την biobag που λειτουργούσε σαν τον πλακούντα της μητέρας, παρέχοντας sτο έμβρυο τροφή αλλά και οξυγόνο, ενώ ταυτόχρονα αφαιρεί το διοξείδιο του άνθρακα. Οι τεχνητές μήτρες τοποθετήθηκαν σε ένα σκοτεινό, ζεστό δωμάτιο όπου έπαιζαν ήχοι του καρδιακού ρυθμού της μητέρας.
Το περιβάλλον της τεχνητής μήτρας μπορεί να βελτιωθεί με την πιο συνηθισμένη θερμοκοιτίδα, επειδή μειώνει το στρες στην καρδιά του εμβρύου και στους πνεύμονες από ό,τι όταν οι αντλίες χρησιμοποιούνται για να κυκλοφορούν το αίμα και οι ανεμιστήρες χρησιμοποιούνται για να πιέσουν τον αέρα στους πνεύμονες. Το σφραγισμένο περιβάλλον της τεχνητής μήτρας μπορεί επίσης να βοηθήσει στη αποφυγή λοιμώξεων.
Αφού βγήκαν από τις τεχνητές μήτρες, παρατηρήθηκε ότι οι αμνοί είχαν κανονική ανάπτυξη, ωρίμανση των πνευμόνων και ωρίμανση εγκεφάλου.
Επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη, MSc Βιοηθικής (Ιατρική Σχολή Δ.Π.Θ.)
