Ο He Jiankui δηλώνει ότι χρησιμοποίησε το ένζυμο CRISPR-Cas9 για να “πειράξει” τα γονίδια δίδυμων, που γεννήθηκαν νωρίτερα αυτό τον μήνα. Ορισμένοι ανεξάρτητοι ειδικοί έχουν αμφιβολίες.
Το Southern University of Science and Technology της Κίνας έχει ξεκινήσει έρευνα, ακολουθώντας αναφορές, πως ένας από τους ερευνητές του, πραγματοποίησε μη εγκεκριμένη γονιδιακή τροποποίηση σε κύτταρα δίδυμων κοριτσιών, που γεννήθηκαν νωρίτερα αυτό τον μήνα. Τα νέα που ανακοίνωσε ο επικεφαλής επιστήμονας He Jiankui μέσω βίντεο που αναρτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου στο Youtube, έχουν προκαλέσει οργή μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, που θεωρούν τη χρήση του CRISPR ως παράβαση των παγκόσμιων ηθικών στάνταρ, αλλά ταυτόχρονα αμφιβάλλουν για την αλήθεια του ισχυρισμού.
“Εάν η αναφορά αυτή είναι ψευδής, αποτελεί επιστημονικώς κακή συμπεριφορά και είναι βαθιά ανεύθυνη”, δηλώνει στο BBC News o Robert Winston, επίτιμος καθηγητής επιστημών της γονιμότητας και καθηγητής επιστήμης και κοινωνίας στο Imperial College London. “Εάν είναι αληθές, εξακολουθεί να συνιστά επιστημονικά κακή συμπεριφορά”.
Στα βίντεο ο He Jiankui ισχυρίζεται πως χρησιμοποίησε CRISPR – Cas9 όχι για να αποτρέψει τη μετάδοση μιας κληρονομικής ασθένειας στα δίδυμα, αλλά για να τους δώσει επιπλέον προστασία, απέναντι στην εκδήλωση HIV. Σε έγγραφα που αναρτήθηκαν στο αρχείο κλινικών δοκιμών της Κίνας, σύμφωνα με όσα αναφέρει το Nature, περιγράφει τη χρήση CRISPR σε μονοζυγωτικά έμβρυα για να απενεργοποιήσει το γονίδιο CCR5, που κωδικοποιεί μία πρωτεΐνη που εμπλέκεται στην μόλυνση των ανθρώπινων κυττάρων από τον ιό HIV.
Οι πράξεις του επιστήμονα έχουν ήδη καταδικαστεί από τους ακαδημαϊκούς παγκοσμίως. “Ο κίνδυνος ανάπτυξης ΗΙV κατά τη διάρκεια της ζωής, είναι κατ΄αρχάς εξαιρετικά χαμηλός, δήλωσε στη Guardian η Sarah Chan, ειδικός σε ζητήματα βιοηθικής στο University of Edinburgh. “Το να θέτεις σε τόσο μεγάλο κίνδυνο αυτά τα παιδιά, για ένα τόσο οριακό κέρδος, είναι αδικαιολόγητο”.
Ο He Jiankui προφανώς περίμενε μία τέτοια αντίδραση στην ανακοίνωσή του. “Αντιλαμβάνομαι πως η δουλεία μου θα είναι αμφιλεγόμενη, αλλά θεωρώ πως οι οικογένειες χρειάζονται αυτού του είδους την τεχνολογία”, δηλώνει σε ένα από τα βίντεο. “Και είμαι πρόθυμος να δεχτώ την κριτική για αυτές.
Το Reuters αναφέρει πως το Southern University of Science and Technology σημειώνει σε μία δήλωση πως “απαιτεί αυστηρά η επιστημονική έρευνα να ανταποκρίνεται στους εθνικούς νόμους και κανονισμούς και επίσης να σέβεται και να συμμορφώνεται με την παγκόσμια ακαδημαϊκή ηθική και στάνταρ”. Παρόλο που η Κίνα δεν διαθέτει νομοθεσία που να απαγορεύει ρητά την γενετική τροποποίηση σε βρέφη, η χρήση της διαδικασίας παραβιάζει τις κατευθυντήριες που εξέδωσε το υπουργείο υγείας της Κίνας το 2003, και εναντιώνεται στις οδηγίες που συμφωνήθηκαν σε σύνοδο κορυφής πάνω στο θέμα, το 2015.”
Το Πανεπιστήμιο αναφέρει επιπλέον πως ο He Jiankui, βρισκόταν σε άδεια άνευ αποδοχών από τον Φεβρουάριο του 2018, που είχε ζητήσει ο ίδιος ο επιστήμονας προκειμένου να αφοσιωθεί στην έρευνά του, και αποκαλεί το έργο μία “σοβαρή παραβίαση της ακαδημαϊκής ηθικής και στάνταρ”, αναφέρει το Reuters.
Mε την ανακοίνωση των νέων ο Feng Zhang, ερευνητής στο Broad Institute των ΜΙΤ και Harvard, και ένας από τους εφευρέτες του CRISPR ως εργαλείου μοριακής βιολογίας, κάλεσε για διεθνή παύση της χρήσης της τεχνολογίας για τη δημιουργία γονιδιακώς τροποποιημένων βρεφών.
“Είμαι…βαθύτατα ανήσυχος σχετικά με την έλλειψη διαφάνειας που περιβάλλει αυτή τη δοκιμή”, αναφέρει ο Zhang σε μία δήλωση που συμπεριελήφθη στο MIT Technology Review.“Όλες οι ιατρικές πρόοδοι, η γενετική τροποποίηση και συγκεκριμένα αυτές που επηρεάζουν ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού, θα έπρεπε να δοκιμάζονται προσεκτικά και με σύνεση, να συζητώνται ανοιχτά με τους ασθενείς, τους ιατρούς, τους επιστήμονες και άλλα μέλη της κοινότητας και να εφαρμόζονται με δίκαιο τρόπο”.
Πηγή: The Scientist, http://www.bioethics.gr
Μαρία Μέρκου – Stagiaire EEB
Οπτικοακουστική επιμέλεια: Βίκυ Μπαφατάκη, MSc Βιοηθικής
