The Future of Human Nature. Jürgen Habermas. Polity, 2014
Ο Γερμανός πραγματιστής, φιλόσοφος και κοινωνιολόγος, Jürgen Habermas, μέσα από το βιβλίο του «The Future of Human Nature», επιχειρεί να συμμετάσχει στην επίκαιρη δημόσια συζήτηση που αφορά τη γενετική τεχνολογία και εξετάζει την εγκράτεια της φιλοσοφίας στα ηθική ζητήματα που σχετίζονται με την ανθρώπινη ύπαρξη. ΟHabermas μεταφέρει τη συζήτηση σε ένα μελλοντικό επίπεδο, με σύγχρονα ερωτήματα που απασχολούν την γενετική τεχνολογία και έρευνα, δίχως να προσκολλάται σε ένα αυστηρό ηθικό καθεστώς. Παράλληλα δε διστάζει να θίξει και να εξετάσει αμφιλεγόμενα και αμφισβητούμενα θέματα, όπως εκείνο της φιλελεύθερης ευγονικής (παροχή δυνατότητας σε γονείς να επιλέξουν τα γενετικά χαρακτηριστικά των παιδιών τους). Επιπλέον, ο Habermas, με αφορμή την απονομή του Βραβείου Ειρήνης του Γερμανικού Βιβλιεμπορίου για το έτος 2001, εμπλουτίζει την επίκαιρη διαμάχη στο πεδίο της γενετικής έρευνας και τεχνολογίας, αναφερόμενος στις απαιτήσεις ενός δημοκρατικού συνταγματικού κράτους, στο πλαίσιο μιας μετακοσμικής κοινωνίας.Μέσα από την δοκιμιακή ανάπτυξη του λόγου του Habermas, ο αναγνώστης γνωρίζει τις φιλοσοφικές και κοινωνικές συνέπειες της εφαρμογής της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης στην εποχή μας. Ο στοχαστής, επιπροσθέτως, δεν παραλείπει να κάνει μνεία και στα σύγχρονα βιοηθικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος στην καθημερινότητα, λόγω της χρήσης της επεμβατικής βιοϊατρικής και της γενετικής μηχανικής, ενώ παράλληλα διαχωρίζει το «τεχνητό» από το «αυτοφυές», ώστε να μας βοηθήσει στον καθορισμό της ηθικής μας στάσης σχετικά με τις εφαρμογές των βιοεπιστημών.
Before Bioethics, a History of American Medical Ethics from the Colonial Period to the Bioethics Revolution. Robert Baker.Oxford University Press, 2013.
Το «Before Bioethics, a History of American Medical Ethics from the Colonial Period tothe Bioethics Revolution», αποτελεί το πρώτο βιβλίο Αμερικανικής ιατρικής ηθικής ιστορίας που εκδίδεται, έπειτα από μισό αιώνα. O Robert Baker, μέσα από το βιβλίο του, εξετάζει την ιστορία της Αμερικανικής ιατρικής ηθικής από την αρχή της, έως τις σύγχρονες αντιπαραθέσεις βιοηθικής φύσεως που σημειώνονται και αφορούν ζητήματα όπως την άμβλωση, το AIDS, την υποβοηθούμενη αυτοκτονία και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ζώων. Συνήθως, οι έως τώρα έρευνες για το παρελθόν της βιοηθικής, επικεντρώνονταν σε επιμέρους θέματα όπως οι όρκοι των ιατρών, οι αρχές της βιοηθικής και οι κώδικες της ιατρικής κοινωνίας. Ο Robert Bakerστο «Before Bioethics», με αφορμή τις «ηθικά καταστροφικές τεχνολογίες», επεκτείνει το θέμα δίνοντάς του παράλληλα μια πιο σύγχρονη οπτική, μέσα από αναφορές που φθάνουν σε πεδία όπως είναι η εμβρυϊκή ζωή ή η ποινικοποίηση της έκτρωσης. Έτσι,καταφέρνει να χρησιμοποιήσει μια αφήγηση που περιγράφει την επιρροή της ιατρικής ηθικής στις ζωές των ανθρώπων, ανά εποχή. Παράλληλα, καταδεικνύει περιπτώσεις φυλετικών διακρίσεων (π.χ. κακομεταχείριση και αποκλεισμός Αφροαμερικανών).Τέλος, γίνεται μνεία στα διάφορα σκάνδαλα που εμφανίστηκαν κατά καιρούς και αφορούσαν την ηθική της έρευνας και τα ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από τις προαναφερόμενες «ηθικά καταστροφικές τεχνολογίες».
The Ethics of Human Enhancement: Understanding the Debate. Steve Clarke, Julian Savulescu, Tony Coady, Alberto Giubilini, and Sagar Sanyal. Oxford University Press 2016
Το βιβλίο «The Ethics of Human Enhancement: Understanding the Debate», πραγματεύεται την δυνατότητα του ανθρώπου να ενισχύσει τις ψυχικές και σωματικές ικανότητες του, πάνω από τα όρια του είδους του, με τη χρήση συγκεκριμένων φαρμακευτικών θεραπειών και ιατρικών διαδικασιών. Με την πάροδο του χρόνου και την ανάπτυξη των επιστημών, ο άνθρωπος έρχεται όλο και πιο κοντά στην περαιτέρω ανάπτυξη των επιμέρους ικανοτήτων του, με την χρήση των τεχνολογιών βελτίωσης των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών, να γίνεται ευρέως γνωστή. Παράλληλα, διατυπώνονται διάφορες γνώμες που εκφράζουν ανησυχία, καθιστώντας σαφές ότι θεωρούν ηθικά απαράδεκτες τις απόπειρες βελτίωσης των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών. Το βιβλίο αυτό, καλείται να βγάλει τη δημόσια συζήτηση από το αδιέξοδο που την έχουν οδηγήσει οι προαναφερθείσες αμφιβολίες και να επαναφέρει στο προσκήνιο το διάλογο περί τεχνολογιών και τεχνικών βελτίωσης των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών, παραθέτοντας και μελετώντας παράλληλα τις όποιες ηθικές αμφιβολίες προκύπτουν. Κάτι τέτοιο, γίνεται μέσα από
την παρουσίαση φιλοσοφικών και βιοηθικών απόψεων, οι οποίες καλούνται να εξετάσουν τις αιτίες των παραπάνω αντιδράσεων επί του θέματος αλλά και να συγκρίνουν την παρούσα δημόσια συζήτηση, με αντίστοιχες ακαδημαϊκές συζητήσεις, όπως π.χ. εκείνη σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Επιπρόσθετα, σημειώνονται και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του θέματος, διάφορες γνώμες και απόψεις σχετικά με τη βελτίωση των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών, οι οποίες επιδιώκουν α επανεξετάσουν τα θεμέλια της συζήτησης και να την οδηγήσουν σε νέες κατευθύνσεις.
Κωνσταντίνος Παπαδάκης – Stagiaire EΕBThe Ethics of Human
www.bioethics.gr
