Ομιλία του Ομ. Καθηγητή Μαιευτικής Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης Ευγένου Κουμαντάκη, Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής. Τα κύρια παράγωγα του καπνού που ευθύνονται για τη δυσμενή του επίδραση στην έκβαση της κύησης, είναι το μονοξείδιο του άνθρακα και η νικοτίνη.
Το κάπνισμα προκαλεί εξάρτηση η οποία είναι η επαναλαμβανόμενη και μη ελεγχόμενη χρήση μιας χημικής ουσίας και είναι κατά βάση νευροβιολογική στηριζόμενη στη διέγερση και λειτουργία των εγκεφαλικών κέντρων. Τα επίπεδα νικοτίνης που ανιχνεύτηκαν στο αμνιακό υγρό είναι υψηλότερα από εκείνα που ανιχνευτήκαν στο πλάσμα του αίματος των μητέρων κατά 1,54. Η νικοτίνη μειώνει την παροχή του οξυγόνου προς το έμβρυο, και οδηγεί στην αύξηση της μέσης αρτηριακής πίεσης του εμβρύου. Το μονοξείδιο του άνθρακα διαπερνά τον πλακούντα και μπορεί να ανιχνευθεί στην κυκλοφορία του αίματος του εμβρύου σε επίπεδα άνω του 15% των επιπέδων του μονοξειδίου του άνθρακα που ανιχνεύονται στις μητέρες, προκαλώντας μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου προς το έμβρυο.
Αποτέλεσμα της στέρησης οξυγόνου είναι τα νεογνά αυτά να γεννιούνται με μικρότερο βάρος και μήκος και να αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα υγείας κατά τη νεογνική περίοδο. Το κάπνισμα στην εγκυμοσύνη σχετίζεται με ανωμαλίες και αποκόλληση ή προδρομικό πλακούντα, με έκτοπη κύηση, με πρόωρη ρήξη των υμένων (2,2 φορές περισσότερο στις καπνίστριες εγκύους), με λιποβαρή νεογνά κατά 150-200 γρ., με το σύνδρομο του αυτισμού, με συγγενείς ανωμαλίες και τις μαθησιακές δυσκολίες του παιδιού.
Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι συσχετίζεται με αυξημένα ποσοστά εμφάνισης υπολειπόμενου βάρους γέννησης νεογνών, περιγεννητικής θνησιμότητας, με πρόωρο τοκετό και με το σύνδρομο του αιφνιδίου θανάτου των βρεφών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίδραση του καπνίσματος της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης στη γονιμότητα των αγοριών που θα γεννηθούν (αύξηση 13% της ανδρικής υπογονιμότητας), η εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών, καθώς και σύνδεση αυτισμού με το καθημερινό κάπνισμα της μητέρας στην αρχή της εγκυμοσύνης.
Η παθητική έκθεση της εγκύου στον καπνό των τσιγάρων είχε τα ίδια αποτελέσματα με το ενεργό κάπνισμα στην ανάπτυξη του πλακούντα.
Η συχνότητα της αποκόλλησης πλακούντα αυξήθηκε κατά 23% στις εγκύους καπνίστριες, που κάπνιζαν λιγότερο από ένα πακέτο ημερησίως και 86% στις εγκύους που κάπνιζαν περισσότερο από ένα πακέτο ημερησίως, με αναλογία πιθανότητας 1,62%. Οι συσχετιζόμενες με το κάπνισμα αυξημένες αιμορραγίες κατά το τρίτο τρίμηνο κύησης ήταν υπεύθυνες σχεδόν για το 50% της αύξησης της περιγεννητικής θνησιμότητας λόγω του καπνίσματος κατά την εγκυμοσύνη. Ειδικότερα στις εγκύους που κάπνιζαν λιγότερο από 1 πακέτο ημερησίως η επίπτωση του προδρομικού πλακούντα ήταν 8,2 ανά 1.000 τοκετούς, ενώ στην ομάδα των εγκύων κάπνιζαν 1 πακέτο ημερησίως η επίπτωση έφτανε στο 13,1 στους 1.000 τοκετούς.
Το αυξημένο ποσοστό καπνιστριών στην Ελλάδα οδηγεί σε επιπτώσεις στην υγεία κατά τη διάρκεια της κύησης στο έμβρυο, που το ακολουθούν και στην ενήλικη ζωή του. Λαμβάνοντας υπόψη και το δικαίωμα του παιδιού στην απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου υγείας, προκύπτει η ανάγκη της διακοπής του καπνίσματος στην εγκυμοσύνη, πέραν των λοιπών επίσης σοβαρών επιπτώσεων κυρίως στο αναπνευστικό, καρδιαγγειακό σύστημα, αλλά και την εξάρτηση από την νικοτίνη που είναι γνωστή ως ναρκωτικό που προκαλεί εθισμό τόσο ισχυρό όσο η ηρωϊνη ή η κοκαϊνη. Πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλίες ενημέρωσης και καταστολής τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού καπνίσματος ως μείζονος θέματος παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων υγείας, εργασίας και προστασίας της γυναίκας και του παιδιού.
Πηγή: eeai.gr
