Η διαλείπουσα νηστεία είναι μια δημοφιλής διατροφική στρατηγική που μελετάται στα εργαστήρια και εφαρμόζεται στις κουζίνες όλης της Αμερικής. Και είναι κάτι περισσότερο από μια μόδα. Ο περιορισμός των θερμίδων ή των ωρών των γευμάτων σας μπορεί να έχει τη δυνατότητα για πολλά οφέλη, όπως η απώλεια βάρους και ο μειωμένος κίνδυνος διαφόρων ασθενειών. Δεν έχουμε πολλά στοιχεία, ωστόσο, σχετικά με την επίδραση της διαλείπουσας νηστείας στην υγεία των ηλικιωμένων ενηλίκων.
Τι είναι η διαλείπουσα νηστεία;
Η διαλειμματική νηστεία περιορίζει το πότε ή το πόσο τρώτε – και μερικές φορές και τα δύο. Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις.
Στην εναλλασσόμενη νηστεία, τρώτε κανονικά κάθε δεύτερη μέρα. Τις ενδιάμεσες ημέρες, τρώτε μόλις το 25% των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών σας, σε ένα γεύμα. Έτσι, αν καταναλώνετε 1.800 θερμίδες τη Δευτέρα, την Τετάρτη και την Παρασκευή, θα φάτε ένα γεύμα 450 θερμίδων (και τίποτα άλλο) την Τρίτη, την Πέμπτη και το Σάββατο.
Στην προσέγγιση 5:2, τρώτε κανονικά για πέντε συνεχόμενες ημέρες- στη συνέχεια, για δύο συνεχόμενες ημέρες, τρώτε μόνο 400 έως 500 θερμίδες την ημέρα.
Στην προσέγγιση 16:8, κάθε μέρα είναι η ίδια: νηστεύετε 16 ώρες στη σειρά και στη συνέχεια τρώτε κανονικά μέσα σε μια περίοδο οκτώ ωρών, όπως μεταξύ 9 π.μ. και 5 μ.μ.
Ποια είναι τα οφέλη;
Τα οφέλη της διαλείπουσας νηστείας φαίνεται να επηρεάζουν πολλές πτυχές της υγείας. Οι επιδράσεις αυτές θα μπορούσαν θεωρητικά να προκύψουν από το γύρισμα ενός μεταβολικού διακόπτη.
“Η νηστεία οδηγεί σε χαμηλότερα επίπεδα γλυκόζης [σάκχαρο στο αίμα]. Σε απάντηση, ο οργανισμός χρησιμοποιεί το λίπος αντί της γλυκόζης ως πηγή ενέργειας, αφού μετατρέψει το λίπος σε κετόνες”, εξηγεί η διαιτολόγος Kathy McManus, διευθύντρια του Τμήματος Διατροφής στο νοσοκομείο Brigham and Women’s Hospital που ανήκει στο Χάρβαρντ. Αυτή η μετατόπιση από τη γλυκόζη στις κετόνες ως πηγή ενέργειας αλλάζει επίσης τη χημεία του σώματος με υγιείς τρόπους.
Η τακτική νηστεία στα ζώα σχετίζεται όχι μόνο με απώλεια βάρους αλλά και με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακό ρυθμό, μειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη, χαμηλότερα επίπεδα “κακής” LDL χοληστερόλης, υψηλότερα επίπεδα “καλής” HDL χοληστερόλης και λιγότερη φλεγμονή. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης διαπιστώσει βελτίωση της μνήμης.
Η διαλείπουσα νηστεία συνδέεται επίσης με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, τουλάχιστον στα ζώα. Γιατί; Πρόσφατες έρευνες του Χάρβαρντ δείχνουν ότι η διαλείπουσα νηστεία μπορεί να επιτρέψει στις μηχανές παραγωγής ενέργειας (μιτοχόνδρια) κάθε κυττάρου να παράγουν ενέργεια πιο αποτελεσματικά και να παραμείνουν σε πιο νεανική κατάσταση.
“Τρώγοντας την ημέρα, δεν προκαλείτε τα μιτοχόνδρια τη νύχτα, όταν υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν άλλα πράγματα”, εξηγεί ο δρ William Mair, ερευνητής και αναπληρωτής καθηγητής γενετικής και σύνθετων ασθενειών στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ. “Αλλά έχουμε πολλά αναπάντητα ερωτήματα”.
Πιθανοί κίνδυνοι
Ενώ η διαλείπουσα νηστεία δείχνει πολλά υποσχόμενη, δεν έχουμε αδιάσειστα στοιχεία για τα οφέλη ή για το πώς η νηστεία μπορεί να επηρεάσει τους ηλικιωμένους. Οι μελέτες σε ανθρώπους έχουν εξετάσει κυρίως μικρές ομάδες νέων ή μεσήλικων ενηλίκων, για μικρά μόνο χρονικά διαστήματα.
Γνωρίζουμε όμως ότι η διαλείπουσα νηστεία θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη σε ορισμένες περιπτώσεις. “Εάν είστε ήδη οριακά σε ό,τι αφορά το σωματικό βάρος, θα ανησυχούσα ότι θα χάσετε υπερβολικό βάρος, το οποίο μπορεί να επηρεάσει τα οστά σας, το συνολικό ανοσοποιητικό σας σύστημα και το επίπεδο ενέργειας”, λέει ο McManus.
Η δρ Suzanne Salamon, αναπληρώτρια επικεφαλής της γεροντολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess Medical Center που ανήκει στο Χάρβαρντ, εκφράζει μια άλλη ανησυχία: “Οι άνθρωποι που πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους με το φαγητό -για να αποφύγουν τη ναυτία ή τον ερεθισμό του στομάχου- μπορεί να μην τα πάνε καλά με τη νηστεία. Επίσης, οι άνθρωποι που παίρνουν φάρμακα για την καρδιά ή την αρτηριακή πίεση μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν επικίνδυνες ανισορροπίες στο κάλιο και το νάτριο όταν νηστεύουν”.
Η διαλείπουσα νηστεία μπορεί επίσης να είναι επιβλαβής εάν έχετε διαβήτη και χρειάζεστε φαγητό σε συγκεκριμένες ώρες ή λαμβάνετε φάρμακα που επηρεάζουν το σάκχαρο στο αίμα σας.
Θέλετε ακόμα να τη δοκιμάσετε;
Αν σκέφτεστε να δοκιμάσετε τη διαλείπουσα νηστεία, ειδικά αν έχετε ήδη παθήσεις όπως διαβήτη ή καρδιοπάθεια, μιλήστε με τον γιατρό σας.
Ο McManus συμβουλεύει να ξεκινήσετε τη δίαιτα με ευκολία. “Μειώστε σιγά-σιγά το χρονικό παράθυρο για φαγητό, σε μια περίοδο αρκετών μηνών”, συμβουλεύει.
Επίσης: Συνεχίστε τη φαρμακευτική σας αγωγή, όπως σας έχει συστήσει ο γιατρός σας. “Η λήψη φαρμάκων δεν σπάει τη νηστεία, ούτε και η κατανάλωση ποτών χωρίς θερμίδες, όπως το νερό ή ο μαύρος καφές”, λέει ο Δρ Αλέξανδρος Σούκας, ενδοκρινολόγος και μοριακός γενετιστής στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης που ανήκει στο Χάρβαρντ.
Τι γίνεται αν χρειάζεστε φαγητό με φάρμακα; “Ίσως μπορείτε να δοκιμάσετε μια τροποποιημένη νηστεία. Υποψιάζομαι ότι θα έκανε ακόμα πολύ καλό σε ανθρώπους που είναι υπέρβαροι”, λέει ο δρ Σάλαμον. “Απλώς συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για ένα σχέδιο που θα ωφελήσει την υγεία σας χωρίς να την διακινδυνεύσετε”.
Μετάφραση: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/is-intermittent-fasting-safe-for-older-adults
Image: © Gunita Reine/Getty Images
