Είναι σπάνιο να παρευρεθείτε σε ένα υπαίθριο πάρτι με ζεστό καιρό χωρίς να ακούσετε ανθρώπους να παραπονιούνται για τα κουνούπια. Τα χτυπάνε, κάθονται στον καπνό της φωτιάς, σκεπάζονται με κουβέρτες και τελικά τα παρατάνε και μπαίνουν μέσα. Στο άλλο άκρο του φάσματος, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν φαίνεται να ενοχλούνται καθόλου από τα κουνούπια.
O ιατρικός εντομολόγος Jonathan Day. Επίτιμος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Florida που εργάζεται με κουνούπια για περισσότερα από 40 χρόνια, αναφέρει “συχνά με ρωτούν γιατί κάποιοι άνθρωποι φαίνεται να είναι μαγνήτες κουνουπιών, ενώ άλλοι αγνοούν αυτά τα αιμοβόρα παράσιτα που βουίζουν γύρω τους”.
Τα περισσότερα είδη κουνουπιών, μαζί με ένα πλήθος άλλων αρθροπόδων – συμπεριλαμβανομένων των κροτώνων, των ψύλλων, των κοριών, των μαύρων μυγών, των αλογόμυγων – χρειάζονται την πρωτεΐνη του αίματος για να αναπτύξουν μια παρτίδα αυγών. Μόνο το θηλυκό κουνούπι τρέφεται με αίμα. Τα αρσενικά τρέφονται με νέκταρ φυτών, το οποίο μετατρέπουν σε ενέργεια για την πτήση.
Η διατροφή με αίμα είναι ένα απίστευτα σημαντικό μέρος του αναπαραγωγικού κύκλου του κουνουπιού. Εξαιτίας αυτού, έχει ασκηθεί τεράστια εξελικτική πίεση στα θηλυκά κουνούπια ώστε να εντοπίζουν πιθανές πηγές αίματος, να παίρνουν γρήγορα και αποτελεσματικά ένα πλήρες γεύμα αίματος και στη συνέχεια να αποχωρούν κρυφά από το άτυχο θύμα. Αν τσεκάρετε μερικά ή όλα τα κουτάκια αναζήτησης των κουνουπιών, τότε μπορεί να διαπιστώσετε ότι είστε μαγνήτης κουνουπιών.
Αυτό το βίντεο από το Deep Look εξηγεί μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους τα κουνούπια τρέφονται με αίμα.
Ανίχνευση σημάτων CO2 και οσμής
Ανάλογα με το πότε κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι ενεργά, τα κουνούπια χρησιμοποιούν την όραση, τον ήχο και τα οσφρητικά σήματα για να εντοπίσουν μια πιθανή πηγή αίματος. Τα περισσότερα νυχτερινά ενεργά είδη βασίζονται σε οσφρητικά ή υποδοχικά ερεθίσματα. Το πιο σημαντικό χημικό σύνθημα είναι το διοξείδιο του άνθρακα που όλα τα σπονδυλωτά, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, απελευθερώνουν με κάθε αναπνοή και μέσω του δέρματός τους.
Τα κουνούπια είναι πολύ ευαίσθητα στο CO2 και μπορούν να αντιληφθούν μια πηγή CO2 που βρίσκεται πολλά μέτρα μακριά. Τα κύτταρα υποδοχής στις κεραίες και τα πόδια του κουνουπιού δεσμεύουν μόρια CO2 και στέλνουν ένα ηλεκτρικό σήμα στον εγκέφαλο. Όταν περισσότερα μόρια χτυπούν τους υποδοχείς τους, τόσο υψηλότερη είναι η συγκέντρωση CO2 και τόσο πιο κοντά βρίσκονται στον ξενιστή.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές μη ζωντανές πηγές διοξειδίου του άνθρακα, όπως τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τα αεροπλάνα και τα τρένα. Για να διαχωρίσουν τις ζωντανές από τις μη ζωντανές πηγές CO2, τα κουνούπια βασίζονται στις δευτερογενείς οσφρητικές ενδείξεις που παράγουν τα ζωντανά ζώα. Οι μεταβολικές διεργασίες, όπως η αναπνοή και η κίνηση, παράγουν αυτά τα στοιχεία οσμής, συμπεριλαμβανομένων του γαλακτικού οξέος, της αμμωνίας και των λιπαρών οξέων, που λειτουργούν ως πρόσθετα οσφρητικά στοιχεία που βοηθούν τα θηλυκά κουνούπια να μηδενίσουν το επόμενο γεύμα αίματος.
Έτσι, η παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα είναι το πρώτο σημάδι ενός μαγνήτη κουνουπιών. Επειδή η παραγωγή CO2 και δευτερευόντων ελκυστικών ουσιών συνδέεται με το μεταβολικό ρυθμό, όσο υψηλότερος είναι ο μεταβολικός ρυθμός, τόσο περισσότερα ελκυστικά παράγονται. Ο μεταβολικός ρυθμός μπορεί να καθορίζεται γενετικά, αλλά αυξάνεται επίσης ως αποτέλεσμα της σωματικής δραστηριότητας.
Οι ανθρώπινοι μαγνήτες κουνουπιών που μπορείτε να εντοπίσετε στα καλοκαιρινά πάρτι μπορεί να έχουν γενετικά υψηλό μεταβολικό ρυθμό ή να είναι πιο σωματικά δραστήριοι από τους άλλους παρευρισκόμενους. Μπορεί επίσης να αναλαμβάνουν και άλλες δραστηριότητες που αυξάνουν τον μεταβολικό τους ρυθμό, όπως η κατανάλωση αλκοόλ. Ο αυξημένος μεταβολικός ρυθμός είναι ο λόγος για τον οποίο οι δρομείς προσελκύουν περισσότερα κουνούπια κατά τη διάρκεια των ασκήσεων stretching που κάνουν για να χαλαρώσουν. Οι έγκυες γυναίκες, ίσως λόγω του αυξημένου μεταβολικού τους ρυθμού, προσελκύουν επίσης δυσανάλογα μεγάλο αριθμό κουνουπιών.
Αυτό το βίντεο του Business Insider εξηγεί μερικούς από τους παράγοντες που μπορούν να κάνουν έναν άνθρωπο μαγνήτη κουνουπιών.
Οι φυσικές οσμές του σώματος είναι επίσης σημαντικά στοιχεία που χρησιμοποιούν τα κουνούπια για να επιλέξουν ξενιστή. Για παράδειγμα, ορισμένα είδη κουνουπιών Anopheles έλκονται από συγκεκριμένα συστατικά της οσμής των ποδιών. Αυτά τα κουνούπια μεταδίδουν την ελονοσία στον άνθρωπο και τρέφονται σε εσωτερικούς χώρους στη μέση της νύχτας. Τα κουνούπια όταν τρέφονται με τα πόδια ενός κοιμώμενου ατόμου, αποφεύγουν το κεφάλι, όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος του CO2, και μειώνουν την πιθανότητα να ξυπνήσουν το θύμα.
Οπτικές ενδείξεις
Τα κουνούπια που δραστηριοποιούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας και την αυγή και το σούρουπο χρησιμοποιούν επίσης οπτικά σήματα για να αναγνωρίσουν έναν ξενιστή. Τα κουνούπια πετούν συνήθως κοντά στο έδαφος. Από αυτό το πλεονεκτικό σημείο βλέπουν τους πιθανούς ξενιστές τους κατά τον ορίζοντα. Τα σκούρα χρώματα ξεχωρίζουν και τα ανοιχτά χρώματα αναμειγνύονται, οπότε ο τρόπος που είναι ντυμένος ένας άνθρωπος θα καθορίσει τον αριθμό των κουνουπιών που προσελκύει. Το να φοράτε πιο ανοιχτά χρώματα μπορεί όχι μόνο να σας βοηθήσει να διατηρήσετε τη δροσιά σας, αλλά θα σας βοηθήσει να αποφύγετε την προσοχή των κουνουπιών.
Τα κουνούπια μπορούν να ανιχνεύσουν οπτικά την κίνηση, και πάλι με την αντίθεση μιας σιλουέτας με τον ορίζοντα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι που περπατούν κοντά σε μια αλυκή στη μέση της ημέρας μετά από μια μεγάλη εμφάνιση κουνουπιών αλυκής κατακλύζονται από κουνούπια που ανιχνεύουν οπτικά την παρουσία τους.
Ψυχολογικοί παράγοντες
Υπάρχει επίσης μια ψυχολογική συνιστώσα στη δραστηριότητα των κουνουπιών. Ορισμένοι άνθρωποι απλώς δεν παρατηρούν τα κουνούπια γύρω τους. Ένα και μόνο κουνούπι που πετάει γύρω από μερικούς ανθρώπους θα προκαλέσει έντονη αντίδραση – πιθανώς έχετε δει κάποιον να τρελαίνεται προσπαθώντας να εντοπίσει τον ήχο που κάνει ένα κουνούπι για να αποτελειώσει τον μικροσκοπικό αιμοβόρο.
Άλλα άτομα δεν ενοχλούνται και δεν παρατηρούν τα κουνούπια που τα έλκουν, ακόμη και όταν τα έντομα γευματίζουν με το αίμα τους. Ορισμένα κουνούπια ειδικεύονται στο να τρέφονται από μέρη του σώματος που είναι δύσκολο να δει κανείς και δύσκολο να τα χτυπήσει. Για παράδειγμα, το Aedes aegypti είναι ένα είδος κουνουπιού που προτιμά να τρέφεται με ανθρώπους, κυρίως γύρω από τους αστραγάλους.
Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: https://theconversation.com/
