Η ναρκισσιστική κατάρρευση είναι μια έντονη συναισθηματική αντίδραση που βιώνει ένα ναρκισσιστικό άτομο όταν αισθάνεται μια αποτυχία, μια ματαίωση. Μπορεί να οδηγήσει σε απόσυρση ή εκδικητικές συμπεριφορές.
Τα σημάδια της ναρκισσιστικής κατάρρευσης μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Σε γενικές γραμμές, μπορεί να περιλαμβάνει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις και τάση για εκδικητικές συμπεριφορές, αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κατάθλιψη και απόσυρση.
Η ναρκισσιστική κατάρρευση δεν είναι μόνιμο φαινόμενο από τη στιγμή που συμβαίνει. Συνήθως, ο συναισθηματικός πόνος θα μειωθεί και το άτομο μπορεί να επιστρέψει στο συνηθισμένο του συναίσθημα.
Στη λαϊκή κουλτούρα, τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) συχνά απεικονίζονται ως άτομα με αυτοπεποίθηση που δεν νοιάζονται καθόλου για τους άλλους.
Στην πραγματικότητα, τα άτομα με NPD είναι σύνθετα συναισθηματικά όντα όπως όλοι οι άλλοι. Ζουν με μια κατάσταση ψυχικής υγείας που έχει επίσημα συμπτώματα όπως η μεγαλομανία, η χαμηλή ενσυναίσθηση και η συνεχής ανάγκη για έπαινο και θαυμασμό.
Αν και δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με αυτό, ορισμένοι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι αυτή η στάση ανωτερότητας μπορεί να τους βοηθήσει να αντισταθμίσουν την εύθραυστη αυτοεκτίμηση και την αίσθηση της ευαλωτότητας.
Υπάρχουν όμως περιορισμένες έρευνες σχετικά με αυτό και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν αυτό ισχύει πραγματικά για όλους τους ανθρώπους με ναρκισσιστική προσωπικότητα.
Ναρκισσιστική κατάρρευση: Τι είναι;
Η ναρκισσιστική κατάρρευση αναφέρεται σε μια συναισθηματική αντίδραση που βιώνουν ορισμένα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Δεν αποτελεί κατάσταση ή επίσημο σύμπτωμα της NPD. Μπορεί επίσης να είναι πιο συχνή μεταξύ των ατόμων με ορισμένους τύπους ναρκισσισμού.
Τι προκαλεί μια ναρκισσιστική κατάρρευση;
Οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας έχουν παρατηρήσει ότι, μερικές φορές, όταν ένας ναρκισσιστής δεν λαμβάνει την εξωτερική επικύρωση που πιστεύει ότι του αξίζει, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλό επίπεδο άγχους και πληγής.
Αυτός ο συναισθηματικός πόνος μπορεί να μετατραπεί σε ναρκισσιστική οργή. Αυτή η οργή βρίσκεται στον πυρήνα μιας ναρκισσιστικής κατάρρευσης.
Καλό είναι να θυμόμαστε, ωστόσο, ότι όλοι είμαστε μοναδικοί. Υπό αυτή την έννοια, δεν συμπεριφέρονται ή αισθάνονται όλοι όσοι ζουν με NPD με τον ίδιο τρόπο. Ταυτόχρονα, δεν βιώνουν όλοι όσοι ζουν με NPD ναρκισσιστική κατάρρευση, και αν το κάνουν, μπορεί να μην ενεργούν με τον ίδιο τρόπο.
Αντίθετα, κάποιοι υποθέτουν ότι η ναρκισσιστική κατάρρευση είναι μια συμπεριφορική και συναισθηματική αντίδραση στην απογοήτευση και τον πόνο, όταν κάποιος αισθάνεται ότι έχει υποστεί μια αποτυχία.
Ο Dr. Alexander Lapa, ψυχίατρος στο Ocean Recovery Centre στο Μπλάκπουλ του Ηνωμένου Βασιλείου, εξηγεί ότι η ναρκισσιστική κατάρρευση συμβαίνει όταν ένα άτομο με NPD δεν μπορεί να διατηρήσει την ανώτερη ή σίγουρη εικόνα του.
Όταν ένα ναρκισσιστικό άτομο δεν έχει συνεχή παροχή επικύρωσης ή κάποιος τραυματίζει την αυτοεκτίμησή του, η αυτοπεποίθηση και το ανώτερο προσωπείο του μπορεί να καταρρεύσει.
Μια ναρκισσιστική κατάρρευση μπορεί να συμβεί επειδή οι άλλοι δεν βλέπουν το άτομο όπως θέλει να το βλέπουν, για παράδειγμα. Ή ίσως δεν πήρε εκείνη την προαγωγή που ήταν πεπεισμένος ότι του άξιζε. Ή ο/η σύντροφός τους, τους εγκατέλειψε.
“Μια κατάρρευση μπορεί επίσης να προκληθεί ως τεχνική αυτοάμυνας, αν αισθάνονται ότι απειλείται η αυτοεικόνα ή η αυτοεκτίμησή τους”, εξηγεί ο Lapa.
Για παράδειγμα, ίσως να έχουν εκτεθεί επειδή έκαναν κάτι ανήθικο ή συμμετείχαν σε ένα ναρκισσιστικό παιχνίδι χειραγώγησης.
Σύμφωνα με έρευνες, όσοι έχουν κρυφό ή ευάλωτο ναρκισσισμό μπορεί να είναι πιο πιθανό να ξεσπάσουν όταν βιώνουν μια κατάρρευση.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι πιο πιθανό να ενεργήσουν με εκδικητικούς τρόπους ή να εκφράσουν οργή από ό,τι τα άτομα με φανερό ναρκισσισμό.
Μπορεί να είναι πρόκληση για ορισμένους ανθρώπους να συναισθανθούν έναν ναρκισσιστή αν έχουν γίνει αποδέκτες τακτικών χειραγώγησης ή απορριπτικών συμπεριφορών.
Αλλά το να νιώθουν ότι απειλείται η ανωτερότητά τους ή η αυτοεικόνα τους μπορεί να είναι μια πολύ οδυνηρή εμπειρία για κάποιον με NPD. Ο τρόπος με τον οποίο ενεργούν μπορεί να είναι μια έκφραση αυτού του έντονου συναισθηματικού πόνου.
Σημάδια μιας ναρκισσιστικής κατάρρευσης
Δεν το βιώνουν όλοι όσοι λαμβάνουν διάγνωση ναρκισσιστικής προσωπικότητας με τον ίδιο τρόπο ή με την ίδια ένταση. Το ίδιο ισχύει και για μια ναρκισσιστική κατάρρευση.
Πώς μπορείτε, λοιπόν, να καταλάβετε αν κάποιος πάσχει από μία τέτοια κατάρρευση;
Η απάντηση δεν είναι απλή. Μερικοί άνθρωποι που περνούν μια κατάρρευση μπορεί να αποτραβηχτούν και να βιώσουν σιωπηλά έντονη θλίψη και απογοήτευση. Άλλοι μπορεί να ενεργούν παρορμητικά και με προσβλητικούς τρόπους απέναντι σε άλλους ανθρώπους.
O Lapa εξηγεί ότι ένα άτομο που περνάει ναρκισσιστική κατάρρευση μπορεί να κλίνει προς συμπεριφορές που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλειά του ή την ασφάλεια άλλων ανθρώπων. Μπορεί, για παράδειγμα, να εμπλακούν σε:
- τζόγο
- υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- χρήση ουσιών
- απερίσκεπτη οδήγηση
Άλλα σημάδια ναρκισσιστικής κατάρρευσης μπορεί να περιλαμβάνουν:
- αυξημένη ευερεθιστότητα
- αυξημένη ευαισθησία
- λεκτικές εκφράσεις ισχυρών συναισθημάτων όπως το μίσος
- ακανόνιστη και μη τυπική συμπεριφορά
- αυτοτραυματισμός
- τακτικές χειραγώγησης όπως η σιωπηλή μεταχείριση ή το ghosting
- άγχος
- έντονες εκρήξεις θυμού
Ένα από τα τυπικά συμπτώματα της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας είναι η μειωμένη ικανότητα να βιώνει κανείς ενσυναίσθηση. Εξαιτίας αυτού, ένας ναρκισσιστής μπορεί να μην είναι σε θέση να κατανοήσει ότι κάποιες πράξεις ή λόγια θα πληγώσουν άλλους ανθρώπους.
Σύμφωνα με τον Lapa, η εμπειρία της ναρκισσιστικής κατάρρευσης μπορεί να μοιάζει με την εμπειρία ενός επεισοδίου κατάθλιψης.
Η διαφορά είναι ότι ένα άτομο με NPD συνήθως δεν είναι σε θέση να αναλογιστεί ή να αναγνωρίσει το ρόλο του στην κατάσταση. Αυτό είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα μιας ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Συχνά στερούνται διορατικότητας και δεν έχουν επίγνωση ότι ζουν με τη διαταραχή.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο να “δράσει”, λέει o Lapa.
Τι είναι η ναρκισσιστική οργή;
Σύμφωνα με τον Lapa, η ναρκισσιστική οργή περιλαμβάνει ένα ξέσπασμα θυμού λόγω της αντιλαμβανόμενης καταστροφής της αυτοεικόνας τους. “Μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα μεγάλο φάσμα από το να αποτραβηχτεί μέχρι την ακραία βία και τη λεκτική κακοποίηση”, λέει ο Lapa.
Πιο συχνά, η ναρκισσιστική οργή είναι μια έντονη συναισθηματική αντίδραση που συνοδεύεται από προσβλητικά σχόλια και πράξεις. Εξωτερικά, μπορεί να φαίνεται σαν κάποιος να είναι εκτός ελέγχου ή σαν να θέλει να “σας πιάσει”. Στο εσωτερικό, μπορεί να νιώθει έντονο πόνο και ευαλωτότητα και σημαντική ανάγκη να ανακτήσει τον έλεγχο.
Η ναρκισσιστική οργή και η βία δεν είναι επίσημα συμπτώματα της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας και δεν βιώνουν ή δεν ενεργούν έτσι όλοι όσοι πάσχουν από NPD. Μερικές φορές, η ναρκισσιστική οργή θα τους οδηγήσει σε έντονη κατάθλιψη.
Ας ανακεφαλαιώσουμε
Ένα άτομο με NPD που αμφισβητεί την αίσθηση ανωτερότητάς του μπορεί να βιώσει ναρκισσιστική κατάρρευση. Πρόκειται για μια συναισθηματική αντίδραση πόνου και ευαλωτότητας που μπορεί να τους οδηγήσει να αποσυρθούν ή να δράσουν εκδικητικά.
Δεν υπάρχει ακόμη συναίνεση σχετικά με τους λόγους αυτής της αντίδρασης. Και επειδή πολλοί άνθρωποι με NPD δεν έχουν επίγνωση των συμπτωμάτων τους, μπορεί να μην αντιλαμβάνονται ότι ενεργούν με αυτόν τον τρόπο ή γιατί.
Kάποιος που βιώνει μια ναρκισσιστική κατάρρευση μπορεί να φαίνεται εκτός ελέγχου, εξαιρετικά θυμωμένος και εκδικητικός. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να μοιάζει σαν κάποιος να αποτραβιέται τελείως και να του δίνει τη σιωπηλή μεταχείριση (silent treatment).
Μετάφραση – Επιμέλεια κειμένου: Βίκυ Μπαφατάκη
Πηγή: https://psychcentral.com/ Medically reviewed by Matthew Boland, PhD – By Sandra Silva Casabianca and Steph Coelho on October 13, 2021
