Όσκαρ Ουάιλντ “Όσοι είναι πιστοί γνωρίζουν την τετριμμένη πλευρά της αγάπης, μόνον οι άπιστοι μαθαίνουν τις τραγωδίες της”. Μόλις μεγαλώσει η μέρα, ζεστάνει το αεράκι, αφήσουμε στην άκρη τα βαριά και σκυθρωπά ρούχα, τότε ο ψυχισμός μας εισέρχεται σε μια περίοδο που υπόσχεται κάτι καλύτερο.
Μια υπόσχεση ανανέωσης, ελάφρυνσης, ευτυχίας, μια υπόσχεση που θα θέλαμε όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας να δούμε να υλοποιείται. Το καλοκαίρι είναι άμεσα συνυφασμένο με την ανεμελιά. Και μπορεί για τα παιδιά αυτό να συνεπάγεται ατέλειωτα παιχνίδια στην άμμο, για τους ενήλικες τα παιχνίδια γίνονται με τις αισθήσεις, τις φαντασιώσεις, τα σώματα. Το σεξ είναι από τις κυρίαρχες επιθυμίες την περίοδο της ανεμελιάς. Είναι το πρώτο που ενεργοποιείται στο φαντασιακό του ανθρώπου, τη στιγμή που θέλει να αφήσει πίσω του τη μιζέρια του χειμώνα και των ατέλειωτων ενήλικων υποχρεώσεων. Είναι η περιοχή της εκτόνωσης, των πολλαπλών ρόλων, της διακινδύνευσης αλλά και της χαράς, της απλότητας, της γύμνιας. Πότε, όμως, είναι καλύτερο το σεξ με αυτή την έννοια; Όταν είναι ενταγμένο μέσα στα πλαίσιο της μακροχρόνιας συμβίωσης, του γάμου και των δεσμεύσεων; Ή όταν για λίγο το σεξ μεταφέρεται στη χώρα των άγνωστων εξερευνήσεων; Η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη. Άλλωστε για κάποιους το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Ακόμα και την περίοδο της βαθιάς κρίσης που βιώνουμε, η απιστία είναι ένα φαινόμενο που δεν εκλείπει. Άλλωστε, η ανάγκη για σωματική εκτόνωση μπορεί να γίνεται αδήριτη σε περιόδους που η πίεση από όλα τα άλλα μπαίνει σαν θηλιά στο λαιμό.
Κρατάς κρυμμένα μουστικά…
Ο Κώστας το περασμένο καλοκαίρι έμεινε στην Αθήνα. Η οικογένειά του έλειπε από τα τέλη του Ιούνη στο εξοχικό τους, και εκείνος πηγαινοερχόταν. Είναι ένας πολύ σοβαρός και μετρημένος άνθρωπος, πιστός και αφοσιωμένος στην οικογένειά του. Δεν είχε απατήσει ποτέ τη γυναίκα του μέχρι εκείνο το καλοκαίρι, ούτε είχε νιώσει την ανάγκη. Βαριόταν αφόρητα τις νέες γνωριμίες, κυρίως αυτή τη διαδικασία τού να ξανασυστηθείς σε έναν άγνωστο άνθρωπο ή να το παίξεις… γόης για να την κερδίσεις. Ένα βράδυ στα μέσα του περσινού Ιουλίου, ένας φίλος τον πήρε τηλέφωνο για να πιουν ένα ποτό. Παρόλο που ήταν αρκετά κουρασμένος, κατευθύνθηκε προς το σημείο του ραντεβού. Το βράδυ εξελίχτηκε ανέλπιστα καλά. Στο μπαρ συνάντησε όλως τυχαίως μια γυναίκα που ήταν ερωτευμένος πλατωνικά πριν αρκετά χρόνια. Είχε χαρεί πολύ που την είδε και αισθάνθηκε ξανά αυτό το τσίμπημα μέσα του, όταν είδε πόσο όμορφη ήταν, με το μπρούτζινο χρώμα στη γυμνή πλάτη της. Εκείνο το βράδυ έφυγαν μαζί. Όταν τον προσκάλεσε να πιουν ένα ποτό στη βεράντα, δεν είπε όχι. Αισθανόταν υπνωτισμένος. Σαν να του είχε δέσει τα μάτια. Η καυτή ατμόσφαιρα σε συνδυασμό με την άδεια Αθήνα τον έκανε να αισθάνεται ζωντανός, νέος, χωρίς υποχρεώσεις. Πέρασε μαζί της έναν πολύ «δραστήριο» μήνα, όσο κράτησε και το καλοκαίρι. Με το που άρχισαν τα σχολεία, όλοι ξαναμπήκαν στη θέση τους.
Ένα bachelor ναυάγιο…
Ο Γιάννης θα παντρευόταν τέλος Σεπτέμβρη. Αμετανόητος εργένης, είχε φτάσει στα 45 για να τολμήσει να το σκεφτεί. Ζούσε με την Αλεξάνδρα 10 χρόνια, αλλά ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα πιστός. Μελετώντας τις τελευταίες του παρασπονδίες, είχε καταλήξει ότι τις περισσότερες τις είχε κάνει από το Μάη έως τον Αύγουστο. Μόλις ζέσταινε ο καιρός, κάτι τον έπιανε και ένιωθε σαν αγρίμι στο κλουβί. Δεν τον ενδιέφερε η σχέση με μια άλλη γυναίκα, αλλά η γυμνή σάρκα. Να αισθάνεται την αλμύρα στα χείλη του μιας άγνωστης γυναίκας που μόλις είχε κατακτήσει. Να νιώθει κυνηγός, δυνατός όταν καθρεφτιζόταν στα μάτια της λείας του.bar1_resize Η Αλεξάνδρα δεν ήταν φυσικά κορόιδο. Διαισθανόταν αυτήν τη συμπεριφορά του Γιάννη και έβαζε νερό στο κρασί της. Μέχρι όμως τη στιγμή του γάμου. Είχε ορκιστεί στον εαυτό της ότι εάν δεν έβαζε μυαλό και τώρα, δεν θα ανέβαινε τα σκαλιά της εκκλησίας. Αποφάσισαν τον Αύγουστο να κάνουν πενθήμερες διακοπές χωριστά, για να γιορτάσει ο καθένας μόνος του το δικό του bachelor. Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Γιάννης δεν κρατήθηκε. Γνώρισε μια 30χρονη σε ένα μπαρ και πέρασαν μαζί τις πέντε μέρες αυτών των διακοπών. Ήταν, όμως, άτυχος. Διότι η 30χρονη ήταν συνάδερφος της κουμπάρας τους, χωρίς ο Γιάννης να το γνωρίζει. Όταν, λοιπόν, η νεαρή γυναίκα επέστρεψε στο γραφείο έδειξε φωτογραφίες από τα καλοκαιρινά κατορθώματά της στην κουμπάρα του Γιάννη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Αλεξάνδρα να μην ανέβει ποτέ τα σκαλιά της εκκλησίας μαζί του.
Στη σκιά…
Ο Στέφανος όταν σκέφτεται την καλοκαιρινή απιστία δεν σκέφτεται τις δικές του πράξεις. Έχει καταχωρίσει βαθιά στη μνήμη του ένα περιστατικό που δεν θέλει να το ξεθάβει, γιατί τον πληγώνει και τον θυμώνει. Άλλωστε, δεν το επιβεβαίωσε ποτέ. Πριν από αρκετά χρόνια, πέρασε μια κρίση στη σχέση με τη γυναίκα του και εκείνη πήρε τα παιδιά να πάει διακοπές στη μαμά της. Σε ένα διάστημα δύο μηνών, έχασε την επαφή μαζί της. Ενώ μιλούσε στο τηλέφωνο με τα παιδιά και την πεθερά του, η γυναίκα του ήταν συνεχώς απούσα από το σπίτι. Μετά από καιρό, στο νησί κυκλοφόρησε η φήμη ότι η γυναίκα του εκείνο το καλοκαίρι συναντιόταν συνέχεια με έναν κάτοικο του νησιού, που ήταν ο παιδικός της έρωτας. Επειδή είχε αρχίσει να επαναπροσεγγίζει τη γυναίκα του, όταν έφτασαν αυτές οι φήμες στα αυτιά του, δεν θέλησε συνειδητά να τις ψάξει για να μη βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να χωρίσει εξαιτίας του πληγωμένου του εγωισμού. Μερικές φορές είναι προτιμότερο να μη σκαλίζεις ό,τι δεν αντέχεις.
Οι τρεις διαστάσεις του σεξ
Το σεξ ψυχολογικά δεν είναι μια απλή υπόθεση, γι’ αυτό είναι και δύσκολο να κατατάξουμε στο πού εντάσσεται η απιστία. Ο κάθε άνθρωπος απατά τη σύντροφό του για διαφορετικούς λόγους, ανάλογα με την πίεση που υφίσταται, τις ορμές του, τον ναρκισσισμό του και εν γένει τον ψυχισμό του. Πρώτον, η ανάγκη για σεξ προέρχεται από μια βιολογική ανάγκη, όπως η δίψα και η πείνα. Αυτή η ανάγκη ποικίλλει ποσοτικά σε κάθε άνθρωπο. Δεύτερον, συνδέεται με την κοινωνία και τους κανόνες της. Το κάθε περιβάλλον διαμορφώνει και τους άτυπους κανόνες και τα όρια σε σχέση με τη σεξουαλική δραστηριότητα. Αυτό μπορεί να καταπιέσει κάποιον, αλλά και να τον κάνει ανερμάτιστο. Τρίτον, καλύπτει βαθιές συναισθηματικές ανάγκες πρώιμες μητρικές και οιδιπόδειες, που χτίζονται τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου. Σε αυτή την περιοχή μέσα από το ενήλικο σεξ ξαναπαίζονται σκηνές με τη μητέρα και τον πατέρα μας. Το σεξ λοιπόν επηρεάζεται από το κατά πόσο είμαστε συναισθηματικά καλυμμένοι και με ποιον τρόπο, λειτουργικό ή μη μάθαμε να χρησιμοποιούμε και να εκθέτουμε ως ενήλικες το σώμα μας. Αυτή η τριμερής διάσταση είναι το αντίστοιχο του φροϋδικού «εκείνο» – «υπερεγώ» και «εγώ».
Εκρηκτικό μείγμα
Οι πολλές διαστάσεις της ερωτικής μας ζωής σε συνδυασμό με το μεσογειακό, ελληνικό καλοκαίρι δημιουργεί έναν εκρηκτικό συνδυασμό. Διότι το καλοκαίρι για εμάς τους Έλληνες δεν είναι απλά μια εποχή. Είναι ο τρόπος που υπάρχουμε. Που ξορκίζουμε τη μοίρα μας. Που απενοχοποιούμαστε, που φαντασιωνόμαστε, που ξεδιπλώνουμε την ψυχή μας, που χαλαρώνουμε, που ξαναγινόμαστε παιδιά… Πολλά φαινόμενα συνδέονται κυρίως με το καλοκαίρι, όπως είναι η πτώση της παραγωγικότητας. Οι υψηλές θερμοκρασίες, το γυμνό σώμα που εναρμονίζεται πια με τις κοινωνικές επιταγές, αλλά και το ξόρκισμα της κακοδαιμονίας του χειμώνα, της πίεσης, του άγχους και όλων των άλυτων προβλημάτων, σε συνδυασμό με τις μακροχρόνιες συμβατικές πλέον σχέσεις, προσδίδουν στην ανάγκη για πειραματισμούς σχεδόν επιτακτικότητα.
Σαν να είναι ο μόνος τρόπος να ρεφάρουμε. Να γυρίσουμε ανάποδα τη μοίρα μας. Το ρόλο μας και την ταυτότητά μας. Με ένα θερινό, «άκακο», παιχνίδι που μόνο χαρά χωρίς κανένα βάρος θα αφήσει στα χείλη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο αριθμός των διαζυγίων εκτοξεύεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Και επίσης δεν είναι τυχαίο ότι ολοένα και περισσότεροι, ακόμα και εάν δεν τολμούν να το κάνουν πράξη, επιλέγουν πολυπληθείς παρέες για τις διακοπές τους, για να έχουν τη δυνατότητα του φλερτ και της φαντασίωσης, μέσα στο πλαίσιο των κοινών διακοπών με τη γυναίκα τους.
Καλοκαίρι και απιστία
Το καλοκαίρι παραπέμπει στον πρωτογονισμό. Δίνει το σήμα στον ανθρώπινο εγκέφαλο λόγω του γυμνού σώματος, των φερομονών, και του ιδρώτα ότι όλα επιτρέπονται. Οι ρυθμοί γίνονται νωχελικοί. Οι ευθύνες μένουν πίσω στην γκρίζα πόλη. Όσο πιο πολύ ασφυκτιά κάποιος στην πραγματικότητα που ζει τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχει για διέξοδο. Η πίστη είναι ένα ηθικό συμβόλαιο που συγκρατεί το ζευγάρι. Αυτό δεν σημαίνει ότι ανανεώνεται η σεξουαλική σχέση. Με την απιστία ο άνθρωπος ψυχολογικά θέλει να καλύψει ένα εσωτερικό κενό. Πάντα υπάρχουν ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Καμιά φορά αυτές ξυπνούν από το λήθαργο και ζητούν εκδίκηση. Βέβαια, είναι και παιδιάστικο να μην μπορούμε να βάλουμε όρια στον εαυτό μας. Να κατανοούμε ότι δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα.
Το καλοκαίρι δίνει σε όλους τη δυνατότητα να δουν την καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους. Πιο αδύνατοι, μαυρισμένοι, ελκυστικοί, ξεκούραστοι. Και αυτό κάνει κάποιους και πιο τολμηρούς.
Και τώρα τι κάνουμε;
Το παράνομο ανεβάζει την αδρεναλίνη. Αλλά η παρανομία «διώκεται», αυτό σημαίνει ότι έχει συνέπειες
η πράξη. Εάν έχουμε πάρει προφυλάξεις και δεν μας είδε κανείς, δεν το λέμε ποτέ. Εμείς ξεχνάμε, ο άλλος όχι. Aποκαλύπτουμε τις φαντασιώσεις μας στη σύντροφό μας αλλά όχι με ονοματεπώνυμο. Αφήνουμε να ίπταται η αίσθηση στην ατμόσφαιρα και όχι το πρόσωπο που μας το προκάλεσε.
Ας σκεφτούμε ψύχραιμα γιατί απιστήσαμε. Είναι καλό να μη λέμε ψέματα στους εαυτούς μας. Άλλο μια
στιγμιαία συνεύρεση και άλλο μια σχέση που δεν προχωρά. Επειδή συνέβη μια φορά και δεν κόστισε τίποτα, δεν σημαίνει ότι θα είμαστε πάντα τυχεροί. Όταν αφήνουμε χώρο στον άλλο, επειδή είμαστε κάπου αλλού προσηλωμένοι, ας σκεφτούμε ότι μπορεί τις ίδιες ανάγκες να έχει και ο/η σύντροφός μας.
Εάν δεν είμαστε ικανοποιημένοι με τη σχέση μας, ακόμα και στο σεξουαλικό πεδίο, τότε δεν μας αρκεί
μια εποχή του χρόνου.
Από την Μαριαλένα Σπυροπούλου
Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια
Master Ψυχολογίας Πάντειο Παν/μιο
Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής Ανάλυσης & Οικογενειακής Θεραπείας
E-mail: marspytherapist@gmail.com
http://www.familypsychotherapist.gr/
